“Erakunde publikoek kontuan izan behar dute hartzen diren erabaki guztiek eragina dutela haur eta nerabeengan”

Gaur betetzen dira 31 urte Haurren Eskubideen Konbentzioa onartu zela. Itun horretan, haurren eta nerabeen osasun-arreta, hezkuntza eta babes juridiko eta soziala bermatzeko erakundeek aplikatu behar dituzten gutxieneko arauak jasotzen dira. Ordutik, azaroaren 20arekin aldarrikatzen dira haurren eta nerabeen eskubideak.

Aurten dokumentu bateratua argitaratu dute Euskadiko Pobreziaren eta Gizarte Bazterkeriaren aurkako Europako Sareak (EAPN), hezkuntza-aisialdiko erakundeen euskal sarea den Astialdi Sareak, eta UNICEFek. Bertan, haur edo nerabe bakar bat ere atzean ez geratzeko hainbat neurri proposatu dituzte.

Azaltzen dute haur guztien ongizatea jarri behar dela agenda politikoan eta sozialean; “Izan ere, aurten,  koronabirusaren eragina agerikoa da haur eta nerabeengan, horiek pairatzen ari baitira ondorioak azalpenik jaso gabe eta kontuan hartu gabe. Ondorio garrantzitsuenetako batzuk honako hauek dira: haur-pobrezia areagotzea, osasun fisiko eta mentaleko arazoak eta desberdintasunak areagotzea, bai ekonomikoak, bai hezkuntzakoak. Gainera, ondorio horiek ez diete guztiei berdin eragiten; aitzitik, berriz ere ahulenak dira gehien pairatzen ari direnak (…) Erakunde publikoei eskatzen diegu bizimodu hobea bermatzeko eta haur eta nerabe bakoitza babesteko neurriak lehenesteko, eta, horrela, haur eta nerabeekin eta Euskadiren etorkizunarekin duten konpromisoa erakusteko”.

Pobrezia datuak

Hiru sinatzaileek emandako datuen arabera EAEn 18 urtetik beherakoen %26a baino gehiago (93.000 baino gehiago) pobrezia-arriskuan edo gizarte-bazterkerian daude (2019ko BGAEaren arabera). “Krisiak lan-merkatuan izan duen eraginaren ondoren, baiezta dezakegu inoiz ez direla hainbeste familia pobretu azken hilabeteetan gertatu den bezain azkar”, adierazi du EAPN Euskadik. “Familien eta haurren aldeko Euskal Itunean elkarrekin aurrera egitea da helburua, haur eta nerabe guztiek arreta-zerbitzu eskuragarriak eta kalitatezkoak jaso ditzaten bultzatzeko; hezkuntza-politikak birbideratzeko eta eskola-sistema inklusibo eta hezkidetzailearen eraikuntzan sakontzeko, ekitatea bermatzeko eta desabantaila sozial eta ekonomikoa duten ikasleen zailtasunak konpentsatzeko gai izango dena; Haur eta gazte guztiek, baldintza berberetan, gizarte- eta hezkuntza-arloko, kiroleko, kulturako, aisialdiko eta denbora libreko baliabide eta ekipamenduen eskaintza zabalagoa izan dezaten, eta haur eta nerabe guztien eskubideak bermatuko dituen gizarte-babeseko sistema indartzeko”.

COVID-19a eta salbuespenezko egoerak

Hiru taldeek azpimarratu dute bizi dugun salbuespenezko egoera frogan jartzen ari dela gizarte gisa dugun erantzuteko gaitasuna. “Ez bakarrik COVID-19ren ondoriozko larrialdiaren aurrean, baizik eta etorkizunerako planteatzen zaizkigun erronken aurrean, errekuperatzeko, krisialdi honetatik hobeto ateratzeko, jasangarritasun, ekitate eta oparotasun-aukera handiagoekin guztiontzat. Berrirudikatu behar dugu, guztion artean, zer etorkizun nahi dugun gure haurrentzat; izan ere, haurrek eta nerabeek gaur egun hezteko, jolasteko, ikasteko, garatzeko eta hazteko baliabideak badituzte, etorkizunean gizarte osoak arrakasta izango duela esan nahi du”.

Hala, haurren eskubideen defentsarako estrategia global baten beharra azpimarratu dute.

“Osasun-sistema gainezka egoteak, konfinamendu zorrotzak, jarduera ekonomikoa gelditzeak eta ikastetxeak ixteak zuzenean eragin die haurren eta nerabeen ongizateari eta haien etorkizuneko aukerei. Nabarmen areagotu dira ikasturtearen martxari jarraitzeko arazoak; baita baliabide-eskasiarekin lotutakoak, oinarrizko produktuak eskuratzeko arazoak, dieta eskasari eta desorekatuari lotutakoak eta bizileku- eta energia-pobreziak ekarritako arazoak. Hala, haurrek jasandako ondorio nabarmenetako batzuk hauek dira: haurren pobrezia areagotzea, osasun fisiko eta mentaleko arazoak, berdintasun-faltak areagotzea, bai ekonomikoak, bai hezkuntzakoak.Gainera, ondorio horiek ez diete denei berdin eragiten, baizik ahulenak ari dira, berriro ere, ondorio horiek gogorren jasaten”.

Errekuperaziorako proposamenak

 COVID-19ak haur eta nerabeengan duen eragina zorrotz aztertzeko beharraz ari dira. Hala proposamenak dira:

• Seme-alaba adingabeak dituzten familiek jasotzen dituzten larrialdietarako gizarte-laguntzak indartzea,
• Haurrei zuzendutako hezkuntza-programak indartzea, eta etxebizitza edota bizitegi-aukera duinak eskaintzea;
• EAEko auzo eta udalerri guztiek izatea  haurrak, nerabeak eta familiak babesteko gizarte- eta hezkuntza-ekimeneko eta aisialdiko eta denbora libreko zentroak eta edozein biolentzia motatarako babesguneak sortzea.
• Eta hori guztia, haurren eta nerabeen benetako parte-hartzea sustatuz.

“Erakunde publikoek kontuan izan behar dute hartzen diren erabaki guztiek eragina dutela haur eta nerabeengan, bai krisiari erantzuteko, bai suspertzeko. Horregatik, gobernu-arlo guztiek haurren eskubideen sustapenean parte hartu behar dute, helburuak partekatuak izan daitezen eta ekintzak erakunde barruan eta erakunde artean koordinatuta egin daitezen, euskal gizarteko eragileen parte-hartze aktiboarekin eta, bereziki, hirugarren sektore soziala osatzen duten sare eta erakundeekin.

Argazkia: Atoms.