Eskola Bidea jardunaldiak egin dituzte aste honetan Oñatin eta egitasmo hori eskolara oinez joatea baino gehiago dela ondorioztatu eta arrazoitu dute parte hartu duten hizlariek. “Hiri proiektu bat da. Argi daukat”, adierazi zuen Isabel Prietok, mugikortasunean aditu eta Eusko Jaurlaritzak argitaratuta duen Eskola Bidea Gida Teknikoa gidaren egileak.

Sail ezberdinetatik Gipuzkoan landu diren proiektu asko ezagutzen ditu Prietok eta herri bakoitzak bere errealitatea kontuan hartuta landu dutela adierazi zuen. “Oñatin, esaterako, hezkuntza arlotik landu da eta herriko ikastetxeen arteko lana izan da. Beste batzuetan, aldiz, Udaltzaingotik atera da proiektua, edo Hirigintza Sailetik. Sail batetik edo bestetik abiatu, baina denak izan dira herriaren hoberako”, gaineratu du Prietok.

Umeak dauden tokiak leku seguruak direla ulertzen du jendeak, Isabel Prieto mugikortasun adituaren esanetan, eta horretan bat dator Lorea Agirre, Jakin aldizkariko zuzendari, kazetari eta antropologoa. Francesco Tonucciren Haurren hiria liburuaren hitzaurrearen egilea ere bada. “Haurraren autonomia garrantzitsua da eta horrelako ekimenak lagundu egiten dute horretan. Haurra ahaldundu egiten da proiektu hauekin, baina horrek ere eragina du herrian, gainerako herritarrak ere adi jartzen dira haurrak datozelako, ibilgailuen lekua aldatu egiten delako…”, adierazi zuen.

Justuagoa eta berdinagoa

Baina eskolako ibilbide hau haurren ahalduntzean eta autonomian sar daitekeen beste urrats bat dela uste du Agirrek: “Urrats inportante eta logiko bat”. Berak argi ikusten du beste mila gauza egin daitezkeela umeen ahalduntzea eta autonomia kontuan hartuta: “Idealena izango litzateke pentsatzea haurra herriko kide dela, ez dela etorkizuneko norbait, eta herritarra den heinean batez ere berari dagokion gaietan ahotsa izan behar duela, parte hartzeko eta erabakitzeko aukera. Eta horrek aldaketa asko ekar ditzake herrira, Udalaren beste eremu batzuetako martxan parte hartzeraino. Zenbat eta plano gehiagotara eraman, orduan eta gizarte justuago eta berdinzaleagoa izango da, ziur aski”.

Oñatiko eredua

Eskola Bidea izeneko proiektuak umeen autonomia garatzeaz gain, beste hainbat ezaugarri ere badituela azaldu zuten adituek jardunaldietan; esaterako, parte-hartzea, elkarlana eta mugikortasun jasangarria.

Oñatin duela bost urte jarri zuten martxan Bagabiltz egitasmoa Udalak eta herriko hiru ikastetxeek elkarrekin eta urte hauetan egindako lana balioan jarri eta zein ezaugarri dituen azaltzeko tartea ere hartu dute jardunaldietan. Ainhoa Ugalde teknikaria da proiektu hau hasieratik jarraitu duena, eta, bere esanetan, partaidetza da beste herriek Oñatiko eredutik hartu beharko luketen ezaugarria: “Oñatik duen balio handi bat da umeak duten autonomia. Dauden azpiegiturak eta hezkuntza komunitatearekin egin den lana azpimarratzekoak dira. Partaidetza da aztertu behar den ezaugarria eta beste herri batzuetan aplikatu behar dena”.

Bost urte egin ditu Bagabiltz egitasmoak eta aberasten jarraitzeko Gipuzkoako eta Kataluniako esperientzia ezberdinak ezagutu eta egindako lana balioan jartzeko jardunaldiak izan dira.