Euskaraz motelagoa naiz gaztelaniaz baino, eta kito

Ni bezalako euskaldunentzat, euskaraz bizitzea hautu politikoa da.

Ni bezalakoak diot, alegia, hobeto moldatzen direnak gaztelaniaz (edo frantsesez; edo arabieraz, errumanieraz…) euskaraz baino, euskaraz txukun moldatu arren. Eta hori beti hala izango dela susmatzen dutenak. Euskara nagusitan ikasi dugun erdal elebidunak gara.

Nire aldetik, beste erkidego batzuetatik etorritako gurasoen alaba naiz, langile etorkinentzat eraikitako auzo batean hazia, nerabezaroan euskara ikasten hasitakoa, aspaldidanik euskaraz bizitzen saiatzen dena ahal diren testuinguruetan, seme-alaba euskaldunen ama, euskara maite duena, eta bere ama hizkuntza ere maite duena. Ni bezalako -edo antzeko- asko daude, gaude.    

Gazteleraz hobeto moldatzen naiz, bai, eta azkarragoa naiz edo adimentsuagoa dirudit. Eta altura hauetan, jada konturatuta nago aurrerantzean ere hori horrela izango dela. Nire lehen hizkuntzan arinago ateratzen zaizkit ideiak, hitz hobeak aurkitzen ditut, graziosoagoa naiz, esaldi konplexuagoak egiten ditut, zuzenagoak, ñabartuagoak… Ordu kopuru kontua izango da, bizitzaren garai esanguratsu batean batez ere, haurtzaroan eta nerabezaroan hain zuzen (familia, lagunak, komikiak, literatura, telebista, produktu kulturalak…).

Etxetik euskaldunak direnek agian ez dute irudikatuko euskaraz bizi garen euskaldun batzuek zenbat errenuntzia txiki eta ertain egiten ditugun egunero gure hautu politikoari eusteko. Eta ez da ezer gertatzen, baina aizue, zera azaldu nahiko nuke: ni bezalako ugarik, urte asko pasatu ondoren, behin aditz trinkoen eta aditz laguntzaileen iragana ikasita eta maiz erabilita, zuzentasun linguistikoaren antena uneoro jarrita izaten jarraitzen dugu. Euskaraz aritzean, begi-bazterra izaten dugu beti ergatibo eta komunztadurei begira besteak beste (gure lehen hizkuntzan bi begiak, osorik, edukian izango genituzkeen bitartean, esan gabe doa). Eta, urduri jartzen garenean, eta bestela ere bai, ergatiboren batek ihes egiten digu, eta batzuetan berehala konturatzen gara gainera eta amorru apur bat ematen digu, eta orduan edukiarekin ba are gehiago despistatzen gara, alajaina. Oso urduri, berotuta edo hunkituta gaudenean, espazio kolektibo batean, agian nahiago izango dugu hitza ez hartzea, badaezpada ere, desastre lexiko-gramatikal publiko baten beldurrez. Eta txiste edo pasarte bat kontatzeko orduan, besteen arreta eta erreakzioa erakartzeko orduan, desabantailan sentitzen gara hein batean. Egoera komunikatiboak gure ama hizkuntzan aritzeko exijitzen digunean, poz txikia hartzen dugu, eta patxada apur bat ere bai, berehala atzean uzten duguna, euskaraz berriro aritzeko aukera ikusten dugunean.

Hori da gure egunerokotasuna, eta estres puntutxo hori beti gurekin eramateko ohituta gaude, gurea da, kariño eta guzti hartu diogu. Eta listo.    

Hiru pentsamendu, hiru

Duela hilabete gutxi jardunaldi batean egon nintzen, non ni bezalako bi hizlari euskaldunek norberaren ekarpenaren hasieran azaldu zuten gaztelaniaz emango zutela hitzaldia, hobeto moldatzen zirelako eta dena eman nahi zutelako. Ulertuta eta ondo hartuta. Eta, aldi berean, erdal elebidunok (euskara etxean ikasita izan ala ez) horrela maiz jokatuko bagenu, agurbenhur, asko garelako, euskaldunen artean gehienak garelako. Zera esango nuke: onar dezagun apur bat motelagoak izango garela eta aurrera.

Kezka daukat euskal elebidunen kopurua txikia delako. Seme-alabentzat izaera hori nahi izan dugu etxe askotan eta gure umeak horra eramateko ahalegina egin dugu. Agian ez dugu jakingo orain etxeko gazte horiek linguistikoki non dauden, baina itzuli nahi badute, badaukate nora itzuli. Zaindu dezagun, beraz, umeen 0-12 urte bitartea, itzultzeko lekua baita.

Agian ez dugu jakingo orain etxeko gazte horiek linguistikoki non dauden, baina itzuli nahi badute, badaukate nora itzuli. Zaindu dezagun, beraz, umeen 0-12 urte bitartea, itzultzeko lekua baita.

Amelia Barquin

Gaurko gazte batentzat azkarra izatea eta taldean bat etortzea lotuta dago ahoz erraz, bizkor eta eraginkortasunez adieraztearekin, nola ez. Eta kontua da, agian, gazte batzuek haien desabantaila arlo horretan erabaki politiko kontziente baten bidez soilik gainditu ahal izango dutela. Kontzientzi hori pizteko eta garatzeko aukerak jorratu ditzagun.

Irudia: Pixabay