Eztarriko mina (medikuen hitzetan faringoamigdalitisa) oso kexa usua da pediatriako kontsultetan, baina tratamendu moduan oso gutxitan erabili behar dira antibiotikoak, eta beti medikuak agintzen baditu bakarrik.

Zer da eztarriko mina?

Eztarria ahoaren atzeko aldean dagoen zona da, hortz-haginen jarraian ikusten diren toles moduko batzuen atzean kokatua dagoena hain zuzen ere, eta teknikoki faringea esaten zaio. Alde batera eta bestera agertzen diren tontor edo zutaabe haragitsuak amigdalak dira. Eztarriko mina faringearen, amigdalen edo bi egitura horien alterazioek sortua izan daiteke. Minak, noski, intentsitate-maila diferenteak izan ditzake, bat-batean agertu edota irensterakoan soilik nabaritu.

Zein da arrazoi nagusia?

Eztarriko mina birusek edo bakterioek eragindako infekzioen ondorioz agertzen da normalean. Infekzioak aipatutako zona osoari erasaten badio faringoamigdalitisa esaten zaio –horixe izaten da kasurik usuena–, baina amigdalak soilik ukitzen direnean, ordea, amigdalitisa izenarekin ezagutzen da.

Birusek eragindako infekzioak izaten dira kausarik usuenak, ume txikietan batez ere. Eta bestelako arnas sintomekin batera (errinitisa edo sudurreko jarioa, eztula eta konjuntibitisa, nagusienak aipatzearren) agertu ohi dira kasurik gehienetan

Bakterioek eragindako infekzioen artean, estreptokokoa da germen erantzulea ia kasu guztietan. Infekzio bakterianoak 3-4 urtetik gorako haurretan gertatzen dira batik bat, ez dute katarro-sintomarik izaten eta irensterakoan mina sentitzea izan ohi da sintoma nagusia.

Beste arrazoi batzuk ere badira: umeak gorputz arrotzen bat edukitzea eztarrian (arrain-arantzaren bat irentsi duelako, esate baterako) edota arkatz, boligrafo edo makila batekin kolperen bat hartu izana (umeak ahaztuta eduki dezake, edo berak dakien arrazoiengatik ez digu horren berri eman nahi).

Zeintzuk dira faringoamigdalitisaren sintomak?

Eztarriko minak irensteko zailtasuna sor dezake, eta batzuetan baita listua edo adurra jariatzea ere, minaren eraginez.

Umeak sukarra eduki dezake, eta batzuetan tripako minaz ere kexatzen da. Ez da harritzekoa gaizki sentitu eta gorakoak izatea; kasu gutxiagotan, beherakoak ere izan ditzake.

Zuzenean faringea aztertuz gero, eztarria eta amigdalak gorrituak daudela ikusi ahal izango dugu, eta zenbait kasutan zorne-puntu edo plaka modukoak ikusiko ditugu amigadaletan. Zornea berdin-berdin ager daiteke infekzioa birus batek zein bakterio batek sortua izan, horrek ez digu diagnostiko diferentziala egiten lagunduko.

Umearen lepoa ukitzen badugu, koxkorrak (gongoilak) nabari daitezke alboko aldeetan edo baita kokospean ere; koxkor horiek mingarriak izaten dira batzuetan, ukitze hutsarekin.

Kasuren batean edo bestean faringoamigdalitisarekin batera erupzio orokor bat agertzen da azalean, gorputz osoan sakabanatua. Erupzio hori usuagoa da estreptokokoak eragindako infekzioan, eta baita mononukleosiaren birusak eragindakoan ere. Dena den, erupzioa onbera izaten da, eta egun batzuen buruan agertu bezala berez desagertzen da.

Noiz joan behar da medikuarenera?

Sukarraren eta minaren intentsitateari, eta sintomen iraupenari erreparatu behar zaie batez ere. Sukarra 39 ºC-tik gorakoa eta eztarriko mina gogorra bada, edo erupzioa gorputz osoan zabaldu bada, komeni da pediatrari hots egitea. Infekzioak, birikoak bezala baita estreptokokoak sortutakoak ere, 2-4 eguneko epean sendatzen dira normalean, bestelako zainketa edo neurri berezirik gabe, baina denbora hori pasata sintomek hor jarraitzen badute, merezi du pediatrari kontsulta egitea, berak diagnostikoa egin eta tratamendu egokia agindu dezan.

Ze konplikazio ager daitezke?

Konplikazioak oso arraroak dira gaur egun. Denetan larriena sukar erreumatikoa da, faringoamigdalitisa estreptokokoak eragiten duenean. Horregatik, sukar erreumatikoaren aurrekari familiarrak edo pertsonalak baldin badaude, beti baztertu behar da konplikazio horren arriskua. Infekzioa bakterio batek eragina denean, kontuan hartu beharreko beste konplikazio bat amigdalaren abzesua da: kasu horietan eztarriko eta lepoko min handia izaten du umeak, tortikolisa, sukar altua eta osasun-egoera kaxkarra.

Nola aurre hartu gaitzari?

Prebentzioa oso zaila da, are zailagoa haurtxoen eta umeen kasuan, kutsapena arnas bidetik gertatzen baita, eztula edo musuak direla medio, edo elkarrengandik hurbil daudela egindako arnasaldiengatik. Infekzioa eskuen bidez ere transmiti daiteke, infektatua dagoen beste pertsona batek kutsatutako objekturen bat ukitu ondoren. Eta aipatutako transmisio edo kutsapen bide horiek guztiak oso usuak dira umeen artean, saihestezinak ia. Horregatik, eskuak maiz garbitzea oso garrantzitsua da arnas infekzio guztien prebentzioan.

Eta tratamendua zer?

Infekzio birikoek ez daukate tratamendu espezifikorik; horregatik sukarra zaintzeaz gain, analgesikoak bakarrik ematen dira eztarriko mina tratatzeko, kasurik gehienetan mina saihestea osa zaila den arren.

Baina kausa sortzailea estreptokokoa dela jakinez gero, edo horren susmoa edukiz gero, tratamendu espezifikoa aginduko du medikuak: penizilina, hain zuzen ere, ahotik ematen dena. Antibiotikoarekiko intolerantzia-kasuetan, gorakoak agertzen direnean adibidez, penizilina atzeratuaren injekzioak erabil daitezke, medikuak adierazitako dosiak eta maiztasun-tarteak errespetatuz betiere.

Gaixotasunak irauten duen egunetan, umeak elikagai bigunak, likido samarrak hartzea gomendatzen da, tenperatura epelean beti. Eta umeak jaki solidoak gaizki irensten baditu, kaloria ugariko likidoak emango zaizkio, esnea edo irabiatuak esate baterako.