Azken gertaerek erakutsi dute zein garrantzitsua den informatzea, iristen zaigun informazioa kontrastatzea eta pentsamendu kritikoa lantzea. Finlandian aspalditik jabetu ziren hontaz eta, horregatik, eskolan irakasten dute hau nola egin.

Iturri fidagarriak aurkitzen ikasteko eta “buloei” eta fake news delakoei aurre egiteko, funtsezkoa da gaur egun desinformaziotik defendatzeko gai izatea.

Hitz berri bat agertu da egunotan gure hiztegian: Infodemia. Terminoak informazioaren gehiegizko ugaritasunari egiten dio erreferentzia, eta horrek, landutako gaiari argitasuna eman beharrean  nahasmena gehitzen dio.

Inoiz ez dela goizegi desinformazioari aurre egiten ikasteko, hau da  Finlandiako hezkuntzaren oinarria. “Ipuinek oso ondo funtzionatzen dute. Beti beste animalia batzuk, bere hitz maltzurrekin engainatzen saiatzen  den Azeria. Ez da metafora txarra politikari batzuengan pentsatzen badugu, ezta? “, defendatu du Kari Kivinen irakasleak.

Kivinenek ‘The Guardian’ egunkari ingelesean argitaratutako artikulu batean azaldu duenez, bere herrialdeko hezkuntza-sistema egokitu egin da ikasleei desinformazioari eta datuen egiaztapenaren garrantziari buruzko berariazko trebakuntza emateko beharrera.

2016an, Finlandiak  albisteen alfabetatzea eta pentsamendu kritikoaren irakaskuntza sartu zuen eskola-programa nazionalean.

Horrela, bada, Bigarren Hezkuntzako programa didaktikoan, Helsinkiko eskolako ikasleek matematika-orduetan estatistikekin gezurra esatea zein erraza den ikasten dute, eta Artearen Historia ikasgaian, berriz, irudi baten esanahia nola manipulatu daitekeen ulertzen dute; Historiako ikasgaian berriz, joan den mendeko propaganda eta desinformazio kanpaina garrantzitsuenak aztertzen dituzte, edo hitzen erabileraz, engainatzeko eta nahasteko moduari buruz hausnartzen dute.

Kivinenek azaldu duenez,  “Helburua herritar aktiboak eta arduratsuak prestatzea da”,. “Pentsamendu kritikoa, gertaeren egiaztapena eta jasotzen dugun informazioa ebaluatzeko ikaskuntza funtsezkoak dira. Eta gaur egun gure, irakasgai guztien bitartez, programaren funtsezko zati dira “, jarraitzen du hezitzaileak.

Irakasle finlandiarra ez dago oso ados “fake news” terminoaren erabilerarekin; nahiago du “informazio okerra”, “Desinformazioa” edo “gezurrak edo buloak ” aipatzea, ikuspegi kritiko baina ez eszeptikoaaren garrantzia lehenesten baitu, jasotzen den informazioaren aurrean: “Ez dugu nahi denek gezurra esaten dutela pentsatuz amaitzea”.

Azken helburua haurrek beren buruari “nork sortu zuen informazio hori? “galdetzea da. Eta zergatik? Non argitaratu zen? Zer dio benetan? Ebidentziak daude edo norbaiten iritzia besterik ez da? Beste leku batean gerta daiteke? Epe luzerako inbertsio kulturala da.

Azken helburua herritar kontziente, konprometitu eta aktiboak sortzea da. Jasotzen duen informazioa kritikoki pentsatzeko, interpretatzeko eta ebaluatzeko, albisteak kontsultatzeko eta beste pertsona batzuekin arduraz eta errespetuz partekatzeko gai dena.

Testuaren iturria