Europa iparraldean, ipar-ekialdean bereziki (bai, beti eskandinabiarrak eredu) mantentzen dute
oraindik aire libreko hezkuntza tradizio handi bat. Badu gurean “Naturan Hezten” bezelako ekimen
politaren antzik, baina ez omen da kontzientzazioa edo naturarekin konexioa handitzeko
helburuetara mugatzen, naturan bizirauteko eta orientatzeko pausuak ere ematen ditu. Friluftsliv
deitzen omen diote Norbegian eta antzerako aldaerak ditu eskandinabian edo herrialde baltikoetan.
Gogoratzen dut duela urte batzuk Arrasateko historia ezagutzeko aitzakian egindako bisita gidatu
bat. Gida hiztunak XVI. mendean Arrasatetik Ameriketara joandako jauntxo bat aipatzen zuen,
garai hartako Arrasateko basoetan ikasitakoak Hego Ameriketako oihanak dominatzeko erramintak
emango zizkiola iradokiz. Seguraski, naturan bizirauteko kultura kate hori hautsi da betiko gurean,
baina ideiak badu beste eremu batzuetan loratzeko hazitik.


180 graduko jauzia egingo dut orain, mundu naturaletik digitalera. Ekimen politak ditugu gurean
erronka digitalei dagokionez, izan (1) eduki digitalaren eta haurren kontsumoaren ingurukoak edo
(2) eskoletan erabiltzen ari diren korporazio handien erraminten inguruan. Lehendabiziko kasuan
gazteek mugikor propioa izateko adina atzeratzea proposatzen da, beraien garapenean mundu
digitalak izan dezakeen presentzia gehigizkoa eta eragin negatiboa txikitzeko. Bigarrenean, hainbat
eskoletan defektuz erabiltzen diren korporazio handien erramintak (e.g. Suite-ak) kritikatzen dira.
Badaude eredu interesgariak, gertuko bat Kataluniako izan daiteke: email-a, datu biltegiratzea,
egutegia, bideo-deiak, etab. alternatiba libreekin (kodigo irekia, komunitatean egindakoa)
ordezkatzea proposatu dute Digital Democratic ekimenarekin. Xnet bezalako erakundeek errezeloz
begiratzen dituzte korporazio handi hauek gure alaben eta semeen datuekin lortu dezaketena.
Antzerako bisioa dago Txikilinux ekimenaren atzean.


Ekimen digital hauek badute erronkarik sozialean, gurasoen adoste prozesuan, gazteen nahien
kudeaketan, baina erraminta digital alternatiboei dagokionean erronka teknikoak ere badituzte:
errendimendua eta mantenimendua. Esaterako korporazio baten “lainoa” erabiltzen dugunean: ez
dugu bere mantenimenduaz arduratu behar (korporazioa arduratzen da), bere errendimendua
ezinhobea da (bizkor dabil korporazioek ordaindutako zerbitzari azkarrenen gainean) eta “doan” da
(ez dugu dirurik ordaintzen). Eredu hauek gurera ekartzean ordea (adibidez, Nextcloud instantzia
propio bat instalatuta gure dokumentuak gordetzeko): mantenimenduaz arduratu behar dugu,
errendimendua ez da puntakoa (astiroago doa eta espazio gutxiago izango dugu dokumentuak
gordetzeko) eta, gainera, ageriko diru koste bat du (zerbitzaria ordaintzea edo mantenimendua bera
hirugarren batek egin behar badu).


Erronka hauen aurrean, uste dut badagoela aukerarik ikasleak lehen pertsonan ekimen hauetan
engaiatzeko, laino edo Suite delakoaren alternatiba irekien kudeaketaren parte eginda hain zuzen
ere. Horrelakoen mantenimendua ezagutu, kostua eta (zergatik ez?) biltegiratze mugen inguruko
gogoeta sustatzeko: ez baitago guztia eta betirako lainoan gorde beharrik. Izan ere, barrukoak
ezagututa kontziete izango gara korporazioek gure datuak izateko ordaintzen duten balioaz eta
hurrengo belaunaldiak irabazi lezake mundu digitalean bizirauteko bestelako gaitasunik, erabiltzaile
huts izatera mugatu gabe. Hor Friluftsliv digitalerako manifestu txikia