Goazen gure haurrekin batera ortzadarra margotzera!
Nerea Agirre 2011
Egunerokotasunean murgildurik bizi gara, abiada bizkor eta bizian. Inguratzen gaituzten errealitateei erreparatzeko tarte handirik hartzen ez dugun garaiotan, betaurreko berezi batzuk oparitu nahi dizkizuet: betaurreko bitxi eta magikoak, betaurreko moreak! Betaurreko hauekin gure ingurune hurbilenean gertatzen diren eta bizi ditugun hainbat egoera beste begi eta kolore batzuekin ikusteko aukera edukiko duzue. Hasieran, beharbada apur bat zorabiatuko zarete, baina finean, ortzadarra ikustean, merezi duela konturatuko gara!
Hasteko, bota iezaiozue begiradatxo bat zuen seme alaben logeletako dekorazioari, gelan dituzten jostailuei, baita janzten dituzten arropei, beraien azazkal eta inauterietan aukeratu zuten mozorroari (Moisés Romera eta Marisa Crespo-ren “Sirenito” laburmetraian gertatzen den bezala).
Zer gertatzen zaigu gurasooi gure haurrari, bere generoarenak kontsideratzen ez diren jolas, jostailu, arropak gustatzen zaizkionean? Zer egin alabak printzesaren jantzia eskatzen dizunean? Eta zer semeak azazkalak pintatu nahi dituela edo soinekoa jantzi nahi duela esatean?
Beharbada ordu-arte diskurtso mailan, gure mezu eta portaera nahiko garbi genuela uste genuen, baina halako egoeren aurrean, oso ohikoa da kezka, zalantza eta gatazkek zipriztintzea gure hautuak/erabakiak. Zein beldur mota izaten ditugu? Guraso askok presio soziokulturala sentitzen dute; hau da, horren definituta dauden eredu edo patroietatik ateratzeak, beraien seme edo alaba besteek “arrarotzat” etiketatzea ekarriko duela uste dute, eta haurrak sufritu egingo duela pentsatu. Beste guraso batzuengan, gainera, euren haurra “femenino edo maskulinoagoa” izateko beldurra sortzen da. Heterosexualitatearen igurikapena ere hasieratik egon ohi da gure baitan (haurra heterosexuala dela pentsatzen da), eta beraz, hau “arriskuan” edo kolokan ikusten da.
Inguruak ematen dio esanahia eta konnotazioa ekintzei; baina ulertu behar dugu haurrek ekintza horiei ematen dieten esanahia oso urruti gelditzen dela guk emandakotik. Haurren jokaerak gure ikuskera eta ulerkeretatik aztertzen ditugu. Askotan, honelako bizipenen aurrean gure buruak jartzen ditugu zalantzan eta prozesu hauek dira gugan beldurra sortzen dutenak. Sentimendu eta egoera hauei aurre egiteko distantzia hartzea eta zentzu analitikoa beharrezkoak dira. Betaurreko moreak janztea oso lagungarria suertatuko zaigu! Askotan, oso sotilak diren detaileak ikusteko lagungarriak izango baitzaizkigu.
Esaterako, haurra eskolatik azazkalak margotuta dator. Zein esanahi ematen diogu guk azazkalak pintatzeari? Zein pisu ezartzen diogu ekintzari? Haurra ekintza hori burutzera eraman duten arrazoiak jakin-mina, esplorazioa, dibertsio hutsa edo imitazioa izan ohi dira. Beraz, zergatik mugatu haurrei beren plazer eta ikaskuntzarako aukerak? Zergatik ez aprobetxatu eta disfrutatu momentu horiek guraso moduan, gure haurrekin batera balore eta portaerak lantzeko?
Beste adibide batzuk:
Oso ohituak gaude egunerokotasunean maritxu, mari-mutiko, marikoi, neskazahar, putada bezalako berbak erabiltzera, eta gehienetan, iraina dute helburu. Hizkuntzak, neskatila batek edo mutiko batek munduaren ikuspegia eraikitzen dagoen horretan, mundu ikuskera egituratzen lagunduko dio. Beraz, beharrezkoa da hezkuntza espazioetan eta etxe-giroan erabiltzen dugun hiztegiaren gaineko gogoeta egitea.
Hitzezkoa ez den komunikazioari ere erreparatu beharko genioke. Nola komunikatzen gara haurrekin? Nola adierazten diegu afektua? Ematen dizkiegun muxu, besarkada, kili-kiliak berdinak al dira?
Oso ohikoa da haurrei ea neska-lagunik edo mutil-lagunik baduten galdetzea, betiere norabide bakarrean. Eta batez ere, oso esanguratsuak izaten dira galdera horren ondoren egiten diren aipuak. Garrantzitsua da sexu orientazio anitzez hitz egitea: ezin dugu gure diskurtsoetatik errealitatea ezkutatu. Esaten ez duguna ikusezina bihurtzen dugu, eta ez badiegu gure haurrei sexu aniztasunaz hitz egiten, ikusezina bihurtzen dugu.
Oheratzerakoan haurrei kontatu edo irakurtzen dizkiegun ipuinak aztertzea ere interesgarria da, txiki txikitatik ipuinen bidez mezu ugari jasotzen ditugulako. Ipuin berriak aukeratzean zenbat irizpide aintzat hartu ditzakegu, baina betiko liburuak ere erabil ditzakegu, guk geuk moldatuz. Ipuinak aldatzea errealitatea bera aldatzea baino apur bat errazagoa denez, horrelako urrats txikiak ematen has gaitezke!
Jolas eta jostailuak. Betaurreko moreak jantzi orduko, jolas eta jostailu batzuei beste batzuei baino balio gehiago ematen zaiela konturatuko gara. Futbola sukaldetara jolastea baino gehiago baloratzen da, garrantzitsuagoa, dibertigarriagoa dela transmititzen da. Beraz, jarduera batzuk balio gehiago dutela ikasten dute haurrek. Gai honetaz hitz egin izan da gune honetan, beraz, mezua azpimarratu besterik ez dugu egingo. Guraso moduan gure zeregina gure haurrei nahi duten jolasekin ibiltzen laguntzea da, aukerak mugatu barik: aukerak sortuz eta bide horretan lagunduz.
Arropak. Hasteko, haur eta gazteek arropa aukeratzen dutenean beraien burua adierazten ari direla argi izan behar dugu, eta beraz, gure debeku, kritikek beraien izaeraren onarpenarekin zerikusia dutela. Gurasoek haurraren sexua jakiten duten momentutik sozializazio desberdinduaren ateetan jartzen garela esan daiteke: oraindik orain honen isla garbiena arropen kolorea dugu. Ezin esan daiteke arrosa kolorea, kolore askea denik. Neskak urdinez janztea sozialki baimendurik dago, baina ez da berdina gertatzen arrosa kolorearekin. Arrosa koloreak, neska zein mutilei etorkizuna baldintzatuko diela dirudi! Baina garbi izan behar dugu koloreak kolore direla, eta gure haurrak ez direla ez arrosa, ez urdinak. Kolore arrosa duen arropa (beste edozein kolore bezala) libreki aukeratzeko aukera eman behar diegula.
Amaitzeko, gure haurren identitatearen eraikuntzan generoak agintzen dituen arauak, eta ondorioz sortzen diren desberdintasunak gainditu nahi baditugu, eta aukerak mugatu gabe hezi, gure betaurreko berriak jantzi eta zera gogoratu beharko dugu: pertsona bakoitzak, sentitzeko, bizitzeko eta adierazteko modu propioa duela! Pertsona bakoitza bakarra eta berezia garela!
Iruzkinik ez "Goazen gure haurrekin batera ortzadarra margotzera!"