Bost haur eta nerabetik hiruk ez dute betetzen Osasunaren Mundu Erakundearen gomendioa ariketa fisikoa egiteari dagokionez, eta horrek ez du laguntzen haurren obesitatearen aurkako borrokan. Horixe dio Eroski Consumerreko Miren Rodriguezek, Euskal Herriko Unibertsitatearekin kolaborazioan, Puntua aldizkarirako egin duen kolaborazioan. Eta datu eta xehetasun gehiago ere eman ditu horri buruz, irakurri.

Espainian, 3 eta 8 urte bitarteko adingabeen %40,6k gehiegizko pisua edo obesitatea dute, eta horietako gehienek heldutan izaten jarraituko dute. Haurrek eta nerabeek azukrearekin eta elikagai ultraprozesatuekin duten erakarpenaz gain, beste baldintza bat ere badute: %37k bakarrik lortzen dute OMEk gomendatzen duen eguneroko jarduera fisikoaren gutxieneko ordua.

Zientziak berresten du ariketa praktikatzeak nabarmen handitzen duela gure txikiek gaixotasun kardiobaskularrik, hipertentsiorik, diabetesik edo helduaroan minbizi motarik ez izateko aukera. Bide batez, jarduera fisikoak sozializatzen ere laguntzen du, autoestimua bultzatzen du eta errendimendu akademikoa hobetzen du.

Bizi-itxaropen txikiagoa

Sedentarismoak, dieta osasungaitz batekin batera, koktel kaltegarria sortzen du, eta, horri esker, haurren belaunaldi hau, lehen aldiz, gurasoak baino gutxiago bizi den lehen belaunaldia bihur daiteke. Ekonomia Lankidetza eta Garapenerako Erakundearen (ELGA) arabera, 2050erako, bizi-itxaropena hiru urte murriztuko da.

Hori gazteen artean orain arte helduen ohiko gaixotasunak agertu izanaren ondorioa izango litzateke. Gehiegizko pisuak eragindako patologia fisikoak, baina baita emozionalak ere, hala nola autoestimurik eza eta depresioa.

Mugimendu gutxiago

Egia esan, zifrak etsigarriak dira. 3 eta 24 urte bitarteko Espainiako populazioaren %34k obesitatea edo gehiegizko pisua du, eta kopuru hori %40ra iristen da 3 eta 8 urte bitarteko haurren kasuan. Datu horien arrazoietako bat da haurrak ez direla mugitzen.

OMEk 5 urtetik gorakoentzat ezartzen duen gutxieneko jarduera fisikoa ordubete da, intentsitate ertain edo handiko jarduerak konbinatzen dituena; hau da, arnasketa eta bihotz- erritmoa azkartzen dituena. Gainera, haurrak urteak bete ahala, ariketan erabilitako minutu-kopuruak behera egiten du. Beste azterketa batek erakusten du, halaber, Bigarren Hezkuntzan jardueraren datuak are okerragoak direla, ikasleen %72 erabat sedentario direla eta Lehen Hezkuntzan %55 direla. Arrazoi asko daude hori gertatzeko, indioilarraren adinean ohikoa den nagikeriatik edo bideojokoekiko menpekotasunetik harago.

Sehaskatik, aktibo

Mugitzea ez da kirola egitearen sinonimoa, baizik eta salto egitea, trostan ibiltzea, eskalatzea, dantzatzea, korrika egitea… Azken batean, jarduera fisikoa da garrantzitsuena. Eta bularreko haurrak direnetik sustatu behar zaie hori.

Errazagoa da haurtzaroko ohiturak hartzea. Elikadurarekin gertatzen da. Zaila eta ez oso errealista da elikagai-patroia modu drastikoan aldatzea 40 urterekin. Eta lor badaiteke ere, normalena da hori lortzeko edo oso motibatuta egotea —ia beti dago osasun-arrazoiren bat— edo “ohitura txarrak” azpimarratzen hastea. Ariketarekin gauza bera gertatzen da.

Eserita egoteko denbora

Gehiago mugitu behar da, eta horretarako ez da denbora askorik egon behar eserita. 60 minutu baino gehiago daramagunean eserita, haurrak zein helduak, jaiki eta luzatu egin behar dute.

Ikastetxe batzuetan badira horri buruzko ekimen batzuk, eskola-ordutegiaren barruan etenaldiak izaten dituztenak, haurrak gela barruan ibil daitezen. Beste batzuetan, atseden aktiboa deritzona egiten dute eta ikasgai eta ikasgai artean hiru eta bost minutu bitarteko pilula txikiak sartzen dituzte.

Pantaila gutxiago

Etxean sedentarismoa areagotu egiten da. Astean sei orduz, batez beste, lan gehien eskatzen dien herrialdeetako bat gara. Eta eskolako lan gehiegi horiez gain, pantailak ere asko erabiltzen dira, gero eta gehiago erabiltzen baitira pandemian.

Pantailek datu kezkagarri horien guztien erru handia dute, baina baita gurasoek ariketaren aurrean duten pasibotasunak ere.

Familia osoaren gaia

Beste behin ere, onena da adibide bihurtzea eta gure seme-alabak animatzea kirolen bat egitera eta familian jarduera fisikoak antolatzea.

Haurrek gurasoengandik ikasten dute, bai ona bai txarra. Halaxe erakutsi zuen Errioxako Unibertsitateak egindako eta Journal of Sports Sciencie and Medicine aldizkarian argitaratutako azterlan batek. 12 eta 16 urte bitarteko 1.978 ikasle hautatu zituen ausaz. Ikertzaile horien arabera, nerabe bat fisikoki geldirik egotea lau aldiz gertagarriagoa da gurasoek aisialdiko jarduera fisikoetan parte hartu ez badute. Gurasoak jardueretan sartzen direnean edo ariketa fisikoari garrantzi handia ematen diotenean, sedentarismoa murriztu egiten da.