Loaldi gehiago eta laburragoak, esnatzeko joera handiagoa… ezaugarri bereziak ditu haurtzaroko loaldiak eta haurtxoaren garapenarekin du horrek zerikusia. Garrantzitsua da fenomeno horren berri izatea jaioberriaren loaldi zikloa ondo ulertzeko, eta, batez ere, hobeto eramateko.

Helduaroan gorputza eta burua poliki-poliki deskonektatzen dira. NREM izeneko loaldia osatzen duten hiru etapetan gertatzen da hori, eta, azkenean, gorputza loaldi sakon batean sartzen da.

Fase honetan hartzen du atseden gorputzak, eta energia berreskuratzen du. Arnasketa barea da, eta bihotz-maiztasuna motela da.

Ondoren, ametsa REM fasean sartzen da. Loaldi aktiboa deritzogu eta ezaugarrietako bat jarduera mental handia da. Fase honetan erreparatzen diogu egunean zehar ikasitakoaren oroimenari, eta ametsak gertatzen dira.

REM fase honetan arnasketa irregularragoa eta azkarragoa da, gehiago mugitzen gara eta begiak betazalen azpian nola mugitzen diren ikus daiteke. Hortik dator bere izena: REM –Rapid Eye Movement–.

Helduok erraz pasatzen gara REM faseko loalditik NREM faseko loaldira, baina haurrek denbora gehiago ematen dute REM fasean. Beharrezkoa dute jarduera mental handiko fase hori burmuinaren garapen egokirako. Gainera, loaren ziklo osoak ordu eta erdiko iraupena badu helduetan, ia ez da ordubeteko iraupenera iristen haurtxoetan.

Haur jaioberrien loaldia

Garrantzitsua da ulertzea haur jaioberriek ez dutela gainerakoek moduan lo egiten. Lehenengo eta behin, REM fasean abiarazten dute loaldia.

REM fasean ohikoa da haurrek bat-batean mugitzea besoak eta hankak edota imintzioak egitea aurpegiarekin edo zaratatxoekin. Begiak betazalen azpian nola mugitzen dituzten ere ikus daiteke. Begiak erdi irekita lo egiten dutenak ere badaude. Horregatik, askotan, loaren hasierarekin batera, mugimendu horiek ez dira kolikoekin edo ondoezarekin nahastu behar.
Jarduera-aldi horrek 20 minutu inguru iraun dezake, eta gauean zehar errepikatu daiteke, 50 minutu inguruko aldizkakotasunarekin.

Itxura eman dezake haurra ez dagoela ondo atseden hartzen, baina ez da horrela. Garapen prozesuaren ezaugarrietako bat da, eta, horregatik, hasiera batean aztoratuta dagoela dirudien arren, onena ez esku hartzea da.

Ez da ezer gertatzen haurra une batez bere sehaskan totelka ari delako. Esku hartzen badugu, esna dezakegu, eta orduan gehiago kostatuko zaio berriro lo hartzea. Aldiz, pixka bat itxaroten badugu oso litekeena da berriro lo hartzea, lasai.

Aldiz, imintzioen ondotik negarra badator lehenbailehen artatu behar da umetxoa. Zer gertatzen zaion egiaztatu behar da: goseak dagoen, pixoihal zikina duen edo mimoak behar dituen. Hala, lasaitu, laztandu, eta, ahal den neurrian, lo egitear dagoenean utzi sehaskan berak bakarrik har dezan lo.

Zergatik esnatzen dira hainbeste aldiz?

Haurtxoen esnatzeak bat etorri ohi dira lo-zikloen aldaketekin. Esan beharra dago lo-ziklo aldaketak maiztasun handikoak direla haurtzaroan. Egia esan, helduok ere esnatzen gara ziklo batetik besterako aldaketan, baina normalean ez gara horretaz jabetzen eta ez dugu hurrengo egunean gogoratzen; izan ere, lo-arazorik ez badago, erraz lokartzen gara berriro.

Haurtxoa esnatzen bada NREM eta REM faseen arteko aldaketan kosta egiten zaio berriro lo hartzea. Fisikoki atseden hartu du baina, hala ere, suminkor agertzen da REM loaz gozatu ez duelako.

Zikloak erregulatzen joaten dira haurtxoa hazi ahala. Hala, haur guztiek jarraitzen dute gauean esnatzen, baina askok berehala lo hartzen dute segurtasuna ematen dieten loarekin lotutako elementuak antzematen badituzte inguruan –sehaska, pelutxe bat…–.

Horregatik da garrantzitsua haurrak lo hartzea gau osoan lo egingo duen tokian. Paseatzeko aulkian edo besoetan lo hartzen badu, fase baten eta bestearen artean esnatzen denean lo hartu duen ingurua bilatuko du, eta aurkitzen ez badu errazago aztoratuko da.

Argazkia: Peter Oslanec