COVID-19aren ondorengo eskola pentsatzeko laborategia antolatu du Hik Hasi proiektu pedagogikoak. Urgentziazko galdera bati erantzuteko asmoa dago laborategi honen oinarrian.

COVID-19-ak eragin duen krisiak ataka estuan jarri du hezkuntza: krisia eskola hobetzeko baliatuko dugu, ala atzerapausoak egingo ditugu?

Krisialdiak sakon astindu ditu etxeak eta ikastetxeak, egoera berezi honetan aukerak eta arriskuak ikusten dituzte Hik Hasiko kideek. “Ikusirik, osasun krisiak hezkuntza zein ataka estuan jarri duen, krisia eskola hobetzeko baliatu behar dugula ikusten dugu HIK HASItik, eta alderantziz, arriskua ere ikusten dugu orain arte hezkuntzan egin diren hainbat aurrerapausotan krisiaren eraginez atzerapausoak egiteko”.

COVID-19ak irakasleen eta ikastetxeen lan egiteko modua aldatu du eta oso modu ezberdinetan erantzun diote egoerari bai norbanakoek bai eskolek. Hik Hasikoek irakasleen eta eskolaren eginkizuna birpentsatzearen beharra azpimarratu dute. “Edukiei lehentasuna eman zaie, baina edukiak aurreratzea nola, zein baldintzatan… ondo pentsatu behar da. Irakasle asko presio handiarekin ari dira bizitzen egoera hau, egun batetik bestera lan egiteko modua aldatu, ikasleen gertutasunik gabe online trebatu… eta bereziki produkzioa eskatu zaie irakasle askori. Zorionez ez denei, eta irakasleek beraien arteko zaintzari, familiei, eta nola ez, haurren zaintzari garrantzia eman dieten esperientzia ederrak ere ezagutu ditugu”.

Irakasleen eta ikastetxeetako egunerokoa aztertzearekin batera, etxeetako eta haur eta gurasoen arteko harremanean ere jarri dute fokua egitasmokoek. “Beste aldetik guraso asko gainditurik ikusten ditugu, batzuk inbaditurik ere badiote, etxerako lanekin ezinean, edukiekin lagundu ezinik… Gelditu eta pentsatzeko momentua dela ikusi dugu, gogoeta partekatu bat egiteko, bai konfinamenduari begira baina baita prebentzio gisa ere, bereziki udazkenean egoerak ez gaitzan bide okerretik eraman”.

Testuinguru horretan HIK HASI LABORATEGIA sortu dute, COVID-19aren ondorengo eskola pentsatzeko ez ezik praktikarako urratsak emateko ere. Horretarako praktika metodologiko ezberdinak aurkeztu nahi dituzte. Urgentzia bati erantzuten dion laborategia dela azpimarratu dute honetarako zaintza, askatasuna eta naturarekin harremana oinarri hartu dituzte lehen mintegian. “Batetik krisiak hain indar handiz azaleratu dituen balioen inguruan hausnarketa partekatua egiteko premia ikusi dugu: zaintzak, askatasunak eta naturak hezkuntzan duten garrantziaz. Une honi erantzungo diote Nora Salbotx Amaiurko eskolako zuzendari eta maistrak; Ane Ablanedo NUP eta Baionako Unibertsitateko irakasleak eta Heike Freire pedagogia berdeetan adituak eta formatzaileak. Urgentziari erantzungo diote, beraz, tesi magistralak baino gehiago, gogoetarako puntuak, azpimarrak, praktika onak… izango dituzte hizpide”.

Bigarren mintegirako maiatzaren 8an irekiko dute matrikulazioa eta hilaren 19an abiatuko da. Azken hilabete hauetan sortutako baliabide eta metodologian jarriko dute fokua. “Erabiltzen ari garen baliabideen eta metodologien gaineko hausnarketa egiteko premia ikusi dugu. Onlineaz, etxerako lanez eta ebaluazioaz hausnartuko dugu. Izan ere, teknologia digitalen erabilpen zabal honek IKTeen alderdi ona bezala alderdi ez hain ona ere bistaratu dute, eta teknologia hauek pedagogiaren zerbitzura jartzeko premia azalduko digu HUHEZIko Amaia Arroyo-Sagasta irakasleak. Bigarren ikastaroan etxerako lanen inguruan ariko zaigu Joxe Amiama, une honetan erdigunean daude etxerako lanak, eta honetan ere, ikusi dugu, guztiak ez duela balio. Hirugarrenik, ebaluazioaz hausnartzeko, Nafarroako Ikastolen Elkarteko pedagogia arduradunak Ebaluazio hezigarriaren garrantziaz klabeak emango dizkigu”.


Hirugarren mintegian familia eta eskola izango dituzte aztergai, eta hemen ere tesiak baino gehiago egoera hau ulertzeko, interpretatzeko eta onbideratzeko  gakoak ikusiko dituzte. Nerea Mendizabalekin, Alvaro Beñaranekin eta pedagogia sistemikoko formatzaile Larraitz Mendizabalekin eta Aitziber Esnaolarekin garatuko da mintegia.

Esan bezala, lehen mintegia maiatzaren 11n abiatuko dute, Nora Salbotx Amaiurko herri eskolako zuzendari eta maistra eta hezitzaileen formakuntzan adituarekin. Izen emateak Hik Hasiren webgunetik kudeatuko dira. Nora Salbotx, zuzeneko solasaldia maiatzaren 14an izango da, 15:00etik 16:20etara.

Nora Salbotx, maiatzaren 11n

“Curriculumean bahituta baikeunde sentitu gara egun hauetan, curriculuma pertsonen zerbitzura baino, aldrebes bailitzan, hezkuntza komunitatea beraz, haren zerbitzura balego bezalaxe. Egiteko modu horretara bultzatuta sentitzeko presioak ez dira gutxi izan eta honek gainezka egiteko puntuan jarri gaitu, kezkak han eta hemen azalarazi direlarik. Alta, etxean konfinatuta egote hutsak, landu beharreko eduki eta gaitasun piloa jarri du agerian; zaintzari eta bizitza sustengatzeari loturikoak hain zuzen ere. Hezkuntzaren ikuspegi feminista eta eraldatzaile batetik badagokigu galdetzea zein jarduera hezitzaile egiten dira berez etxe barruan konfinatuta egote hutsagatik ere. Badagokigu galdetzea gaitasun eta eduki haiek nola balioan jarri, nola boteretu, normalizatu, konplexu eta curriculumaren presio patriarkalik gabe irakatsi eta aberastu. Historikoki azientifikotzat jo eta zokoratua izan den ezagutza saldo hori didaktizatu al daiteke? Etxearen eta zaintzaren edukiak  eta gaitasunak zerrendatzeko ariketa xumetik hasi gintezke, ziur lagungarria zaigula, argigarria, problematizagarria, kontzientizagarria, kritikoa eta haustailea. Zaintza eta bizitza sustengatzearen arduraren euste-zutabea kolektiboa eta komunitarioa izan beharko badu, etxearen esparru pribatutik -familiarenetik gehienetan- atera dadin, sistema arrakalatzen hasi gaitezke, hezkuntzatik ere bai”.

Ane Ablanedo, maiatzaren 22an

Zuzeneko solasaldia maiatzaren 22an izango da, 15:00etatik 16:20era.

“Krisi orok bezala, bizitzen ari garen honek ere eskura uzten dizkigu aukera berriak, bizitzeko molde eta errealitateari begiratzeko ikuspuntu ezberdinak. Ongi jakin beharko genukeenez, zerbait ongi ez dabilenean baizik ez da krisia sortzen, gure munduak ez duenean jadanik haztea ahalbidetzen, muga bat topatu duelako, tope bat, bizitzari estuki loturiko garapena oztopatzen duena. Horregatik, berez dakar krisiak kaosa, iluna, eta zalantza. Jadanik zaharkitua gelditu zaigun munduaren bukaera horretan, neke egiten zaigulako berria aurreikustea.

Eskolari buruz ari garela, aspaldi krisian dagoen eredu baten gainbehera ikusten dut nik egunotan, bizitzen laguntzen ez duen eta pertsonon beharrei erantzuten ez dion eskola-eredu baten zentzugabekeria. Izan ere, eskolak, zerbait izatekotan, bizitzeko eta erlazionatzeko tokiak dira. Horren ondorioz baino ez direlarik ikastoki bilakatzen, mendiak, karrikak, etxeak edo hondartzak direnaren pareko.

Bihotza dio, beraz, COVID-19ko krisi honek eskolari erauzi. Eta zentzua ematen dion horren faltan, oso bide okerretik ikusi dugu, zoritxarrez, eskola-eredu ofiziala krisiari aurre egiten. Eskolari erauzi beharko geniokeen alderdirik itsusienetik jo du, egungo egoerarekin batere loturarik ez duten eduki, etxeko-lan, eta erritmoaren zurrunbilo itsuan. Gure komenientziarako, baina, oso agerian uzten ari zaigu zenbateraino den eredu hau zentzugabea, zenbateraino den hutsala haurrei eskaintzeko duena. Zenbateraino zaion bizitzari urrun eta arrotz. Balia dezagun unearen garrantzia eta hunkibera hori azaleratzeko. Bazatoz?”