“Bazen behin…” da haur askoren egunaren amaiera markatzen duen esaldia. Aitak edo amak ipuin bat irakurtzeko eta lo geratu aurretik harrotzeko unea iritsi dela esan nahi du, amaierara arte esna egoten bada. Horrelako praktikek, txikienengan irakurtzeko ohitura sortzen eta liburuekiko maitasuna lantzen laguntzeaz gain, garapen kognitiboa eta haurren ikaskuntza goiztiarra errazten dute. Lehen Mailako Arretako Pediatriako Espainiako Elkarteak (AEPAP) haurrak jaiotzen direnetik ozen irakurtzea gomendatzen du, haien garapenean laguntzeko eta osasuna ikuspegi biopsikosozial batetik hobetzeko.

Irakurketak ulermen narratiboarekin eta irudi mentalen sorkuntzarekin lotutako garuneko eremuen jarduera estimulatzen du. Ahozko hizkuntzaren ikaskuntzan, irakurketan eta idazketan ere eragin zuzena du. Ama hizkuntzan modu pausatu eta amultsuan sartzeko modu bat da. Gainera, kontakizun bat behin eta berriz irakurtzeak kontakizunaren hitzak, egitura eta konbentzioak ezagutzen laguntzen die.

Ana Garach Lehen Mailako Arretako pediatra eta AEPAPeko PrevInfad taldeko kideak zehaztu duenez, horrelako praktikek haurren pentsatzeko gaitasuna ere sustatzen dute, galderak egitera eta erantzunak ematera gonbidatzen ditu. “Hori garapen kognitiboaren parte da, eta oso ona izango da ondorengo bilakaerarako”, gaineratu du pediatrak. Praktika horrek emozioak lantzeko aukera ematen du, gurasoen eta seme-alaben arteko intimitate-uneak ezarriz, lotura afektiboak sortzen eta indartzen dituzte, eta emozioak adierazten eta partekatzen laguntzen dute.

Hizkuntza txiki-txikitatik sustatzeak eragin zuzena izango du haurren alfabetizazioan (irakurtzeko, idazteko eta letra inprimatua ulertzeko gaitasuna). Hori menderatzea funtsezkoa da haurrak eskola-errendimendu egokia izan dezan, eta horrek, aldi berean, gizarteratzen lagunduko du.

Garachen esanetan, gurasoek ozen irakurtzen dieten haurrek hitz gehiago izan ditzakete eta hiztegi gehiago ulertzen dute etxean horrelako ohiturarik ez duten adingabeek baino. Horregatik, pediatrak azpimarratu duenez, garrantzitsua da gurasoek horrelako errutinak izatea eta irakurketara hurbiltzea eskoletako gauza bat bakarrik ez izatea. Etxetik eta bizitzako lehen egunetatik sustatu behar da.

Haurrak liburuen eta irakurketaren munduan txertatzea lagungarria izan daiteke ezagutzarako sarbidean desberdintasun sozialak saihesteko eta, ahal den neurrian, eskola-porrotak arintzeko, arreta berezia jarriz irakurketaren ikasketari eta garapenari, AEPAPen esanetan.

Hala ere, haurrei ipuinak etxean irakurtzea ez da mundu guztiak egiten duen zerbait. Lehen Mailako Arretako pediatrak azaldu duenez, etxe batzuetan ez dago haurrentzako libururik ere, eta gurasoek ez diete seme-alabei irakurtzen irakasten, eskolan behin ikasten dute. Egoera hori profil eta ingurune sozioekonomiko baxuagoekin bat etorri ohi da. Horrek, azkenean, ingurune desberdinetatik datozen txikien arteko aukera-arrakalak areagotzen ditu.