Jakoba Errekondo: “Baratze batean emango nituzke nik eskola guztiak”

Aski ezaguna da Euskal Herrian Jakoba Errekondo (Usurbil – 1961). Udaberrian ikusi zuen argia honezkero hirugarren edizioa duen ‘Bizi Baratzea garaian garikoa eta garaiz’ liburuak. Heziketaz aritu gara Errekondorekin. “Animatuko nuke jendea haurrari zerbait esplikatzeko arazoak dituenean jotzeko baratzera”, esan digu.

Baratzea garrantzitsua da? Zer ekarpen egin dezake heziketa aldetik?
Baratzea noski ingurumenaz arduratzea da, baina baratzeak dakartza beste onura asko. Gure elikaduraz arduratzea, gure bizitza kalitateaz, naturaz, gure etorkizunaz, gure paisaia kulturalaz, baserriaren kulturaz… Eta beste hainbat.

Baina era berean uste dut hezkuntzaren ikuspegitik baratzea badela askoz ere gehiago. Nire ustez hezkuntza guztia esplika dezakezu baratzean. Baratze batean emango nituzke nik eskola guztiak. Baratzean egin dezakezu gimnasia, matematika, astronomia, fisika, kimika… Dena da baratzea, ezta? Animatuko nuke jendea haurrari zerbait esplikatzeko arazoak dituenean jotzeko baratzera. Seguruenik baratzean adibide oso onak topatuko ditu edozein gauza esplikatzeko.

Bada adin egokirik baratze lanetan hasteko umeekin?
Zalantzarik gabe txiki txikitatik. Lehenengo jarriko ditugu gure umeak lurra ukitzen. Uste dut gaur egin lurra ukitu ezinezko gauza bat bihurtu dugula. Eta hor zer gertatzen den esplikatuko diegu. Nola lurra bizirik dagoen gauza bat den eta gu hortik gatozela eta ze garrantzitsua den zaintzea… Eta gero erakutsiko diegu nola zaindu daitekeen landare bat. Gauza oso sinpleetatik abiatuta logaritmo konplikatuenera irits gaitezke baratzean.

Gero eta eskola gehiago daude baratzearekin?
Noski, izan ere baratzea bera da eskola bat eta eskola batean beste eskola bat edukitzeak asko laguntzen du.

Eta etxean nola has gaitezke baratzea egiten?
Nik uste edozein etxetan dagoela aukera baratze bat egiteko. Loreontzi txiki bat nahikoa da esplikatzeko babarrun bat nola jaiotzen den, letxuga landatu eta nola etortzen den, hura kendutakoan nola beste bat jarri behar dugun… Edozein etxetan dago bi loreontzitan baratzetxo bat sortzeko aukera, eta batez ere baratze horrek dakarren eskola lantzeko.

Zalantzarik ez dago: umeek oso gustukoa dute baratzean aritzea.
Noski. Naturala delako eta zure eskuekin egiten duzulako, eta zerbait lortzen duzulako. Eta hori da garrantzitsua. Horri eransten badiogu aukera ematen duela ohiko bideetatik ateratzea gauzak ikasteko… ba nola ez, haur guztiak txoratzen egoten dira baratzera joateko gogoarekin.