Iñaki Peña Bandres barne medikua da eta uztailaren 7ko Puntua aldizkarian konjuntibitisari buruz idatzitako kolaborazioa ekarri dugu gure atarira. Hurrengo lerroak dira berak idatziak:

Konjuntibitisak begien kanpoaldeko hanturak edo inflamazioak dira. Zehazki, konjuntiba da begiaren kanpo geruza, zuzenean atmosfera eta kanpoaldeko elementuekin kontaktuan dagoena. Begiaren erdialdean, desberdindu ditzakegu irisa –koloretako diskoa, nolabait esateko, marroi, berde edo urdin kolorekoa izan daitekeena– eta horren erdian begi-ninia. Gainontzeko azalera guztia, zuri kolorekoa, esklera edo esklerotika da.

Irisaren eta begi-niniaren aurrean kornea dago, eta horren gainean konjuntiba dago; bai kornea eta baita esklerotika ere estaltzen dituena. Hau da, begiaren globo osoa tapatzen du. Konjuntiba, beraz, kanpoko elementu guztien aurrean dago, begiaren babesle moduan. Eta aurre egin behar die hala mikrobioei nola mota guztietako partikulei –hautsak, poluzioa, uretan dauden substantziak eta abar–. Konjuntibitisetan, begiaren geruza hori ez ezik, betazalak ere kaltetu daitezke.

Sintomatologia eta kutsadura

Sintomarik agerikoena begia gorrituta agertzea da, baita betazalak handituta ere. Malkoak, makarrak, fotofobia –argiarekin begietan molestiak pairatzea– eta azkura ere agertu daitezke. Sintomek aste bat eta hiru bitartean irauten dute. Gehienetan, gaixotasuna ez da bortitza izaten eta berez sendatzen da.

Uda urteko garai ohikoa da begietako patologia hori pairatzeko. Oso lotuta dago igerilekuekin, eta eragileen artean dago kloroa bera, mikrobioak akabatzeko eta ura garbi mantentzeko erabiltzen dena. Hala ere, kloroak berak ere begietako konjuntiban narritadurak eragin ditzake. Bakterioen artean, Chlamydia izenekoak kloroari erresistenteak izan daitezke, eta konjuntibitisa eragin. Birusen artean, adenobirusa eta herpesa dira ohikoenak umeen artean eta igerilekuen testuinguruan. Kontuan hartu behar dugu erraztasun handiarekin kutsatu dezakeela ume batek beste bat; bereziki, udalekuetan eta talde handietan ibiltzen direnean.

Konjuntibitis motak

Konjuntibitisak, orduan, hiru multzo handitan sailkatu ditzakegu: infekziosoak –bakterioek edo birusek eraginda–, alergikoak –kanpoko hainbat eragilerek eraginda– eta beste batzuk – intsektu txiki bat sartzen denean edo kolpe bat jasotzen dugunean–.

Bakterio bidezkoek, tipikoki, isuri horixka edo berdexka eragin dezakete; makarrak deritze, hain zuzen ere. Neguan gertatzen dira maiztasun handiarekin, eta errinitisekin (mukiak) eta sinusitisekin lotuta daude; hau da, begietako eta sudurreko infekzioak batera. Bakterio-konjuntibitisak oso kutsakorrak dira, baina, normalean, erraz sendatzen dira, garbiketak egiten. Antibiotiko topikoak–kolirioak– gutxitan erabili behar dira.

Birikoak ohikoenak dira; gehienetan, adenobirusek eragindakoak, lehen esan bezala. Begien narritaduraz gain, korneako mina agertu ohi da, baina bakterio bidezkoek baino makar gutxiago sortzen dute. Oso kutsakorrak dira, halaber, eta, normalean, berez arintzen dira. Ez dago kolirio espezifikorik sendatzeko, bakterioekin gertatzen den moduan.

Faktore alergikoak nagusi dira udaberrian, eta polena eta animalien ilea daude eragileen artean. Azkura handia eta makar urtsuak eragiten dituzte eta sinusitisarekin batera azaltzen dira. Antihistaminikoak eta kortikoideak dira tratamendu egokia.

Patologia larriagoak

Bukatzeko, begien gorritasuna beste patologia batzuetan agertu daiteke, larriagoak direnak: herpes-zoster infekzioak, glaukomak, keratitisak –korneako hanturak–, iritisak eta ubeitisak. Ez dira hain larriak begi lehorrak deritzenak, baina bai oso gogaikarriak. Hiposfagmak, bestela, begien esklerotiketan gertatzen diren odol-jario horiek dira. Ikusgarriak izaten dira, gorritasun bizia eta zabaldua dagoelako, baina berez desagertzen dira. Kolpeengatik agertu daitezke, baita esfortzu batzuk egiteagatik ere –umeak erditzea, pisuak jasotzea, eztul bortitzak, botaka edo kaka egitea–. Normalean, ez dira mingarriak eta begi bakar bat egoten da kaltetuta. Hipertentsioa eta antikoagulatzaileak ere lotuta daude.