Zer da lodifobia? Gero eta presentzia handiagoa duen terminoa da eta adierazten du norbanakoaren edo besteen loditasunaren beldurra edo atsekabea. Mijo Lizarzaburu militante feminista da eta loditasunari, lodifobiari eta lodi-aktibismoari buruz dihardu.

Lodifobia garaiotako arazo bat da edo beti egon izan da?

Ez dira azterketa asko egin eta ez dakit lodifobiaren inguruko genealogia bat egingo balitz jakingo genukeen noiz hasten den kontua. Ez dut uste beti egon denik; ez da zerbait berezkoa. Egia da garaiotan indar handia duela.

Zergatik du indar handi hori gaur egun?

Gaur egungo munduan irudiak indar handia duelako –auto-errepresentazioa, sare sozialetan gaude denbora guztian, irudiaren garrantzia…–. Hala, gero eta indar handiagoa dago jarrita gorputz lodia okerra dela esate horretan eta gorputz lodia aldatu nahi izate horretan. Bigarren Mundu gerratik datorren tendentzia bat da.

Gorputza eta gorputzaren kudeaketa politikoak dira. Gizarte bat dago markatzen duena zer den gorputz zuzena eta zer den gorputz okerra, eta lodiok okerren artean sartzen gara. Politikoa da honek interes zuzen batzuk dituelako; kapitalismoak, matxismoak eta arrazakeriak berean jardutea.

-Egunerokoan ze jarrera edo esaldirekin azaltzen dugu lodifobia?

Ez dira jarrera edo esaldi konkretuak, kultura oso bat da.  Alde batetik dago gorputzaren arrazionalizazio matematiko etengabe bat medikuntzaren eta auto-zaintzaren eskuetatik egina. Neurtzen dugu pisua, neurtzen dugu garaiera, gero nahasten ditugu pisua eta garaiera eta proportzio bat ateratzen dugu grasa eta muskulua bereizteko. Zer dakar horrek? Dieten kultura, kirolaren kultura eta abar.

Loditasuna osasun txarraren eta bizimodu edo ohitura ez osasungarrien ondoriotzat jotzen da. Ados zaude horrekin?

Oso zaila iruditzen zait galdera honi erantzuna ematea. Ez da nire helburua esatea gorputz lodia gorputz osasuntsua dela. Ez dut hori uste, baina uste dut sinplifikazio ikaragarria egiten dela horrelakoak esaten direnean.  Oso tipikoa da arazoak indibidualizatzea. Hau da, pertsona baten osasunak ez du zerikusia bakarrik bere eskura dauden gauzekin. Norberak egin dezakeen ezerekin baino

zerikusi handiagoa izan dezake inguru sozialak, klimatikoak, ekonomikoak… Zer gertatzen da hemen? Interes bat dagoela pertsona egiteko dituen osasun arazoen errudun. Gaixo bazaude zure arazoa da.

Lodi dagoen pertsona bati nola eragiten dio lodifobiak? Zer ondorio dakar horrek?

Lodifobiak ez die bakarrik lodiei eragiten. Giza-banakoei eragiten die, orokorrean, eta emakumeei bereziki. Hau da, emakume orok arazo bat du bere gorputzarekin. Emakume orok argaldu nahi du. Estatistikoki oso oso gutxi izango dira argaldu nahi ez dutenak. Eta argaltze nahi izatera hori lodifobiatik sortzen da. Mezuak familian, telebistan, gizartean… Ahozkoak zein bestelakoak. Esaterako, ez ligatzea inoiz: mezu sozial bat da. Eta honek ekartzen duena da auto-gorroto handi bat kultura oso batek legitimatzen duena. Hala, ez dizute inoiz zure gorputzarekin gustura sentitzen utziko eta sentitu beharko zara gustura etorkizunera begirako zure proiekzio imajinario batekin. Eta auto-gorroto horren bidez argaltasunaren promesa eterno baten menpeko bihurtuko zara.

Lodifobiak nola eragiten die haurrei edo nerabeei?

Haurrei bereziki gogorra egiten zaie lodifobia ez dutelako erremintarik lodifobia hori ikusteko, identifikatzeko, salatzeko edo kritikatzeko. Bestalde, ez dute erreminta kolektiborik ere. Ez dago lau urteko ume feministarik baina badaude beraien loditasuna gorroto duten lau urteko umeak. Hala, jasotzen duten bakarra mezu negatiboa da.

Amatasunaren inguruan ere hitz egin nahiko nuke; izan ere, ematen da matxismoaren eta lodifobiaren arteko biolentzien gurutzada oso interesgarri bat. Ez nago ados honekin baina pentsatu ohi da pertsona heldu bat lodia denean bera dela bere loditasunaren arduraduna. Zer gertatzen da haur bat lodia denean? Amarena da ardura, ez berea. Amak du errua; ez duelako umea ondo zaintzen, ez duelako nahiko kirola egiten. Hau da, ematen da lodifobiaren eta matxismoaren nahaste potente bat non amari eragiten zaion gorroto bat haurrarekiko, haurrak kargatu beharko duena beranduago. Eta hori oso gogorra da. Oso zaila da amek eta haur lodiek harreman osasuntsu bat izatea.

Lodifobiak eragiten die gizonezkoei?

Bai, eragiten die eta ez dut hori inolaz ere isilarazi nahi, baina beste modu batean. Hau da gehiago eta modu zuzenagoan eragiten die emakumeei. Zergatik? Gizonak balio duelako den eta egiten duen horrengatik, eta emakumeak, aldiz, bere itxuragatik. Subjektu estetikoak gara, azkenean.

Modan gero eta gehiago ikusten dira ohiko argaltasun kanonetatik aldentzen diren modeloak. Ze iritzi duzu?

Modelo horiei animo mezua bidali nahiko nieke, eta aurrera ez delako erraza izango gorpuzkera horiekin hor egotea, baina argi dago estrategia horien atzean interes jakin bat dagoela. Loditasuna merkatuaren parte egin nahi dute. Eta nolakoa da profil horretan sartzen den lodia? Bada, feminitatearen mandatuak inork baino hobeto betetzen dituena. Neska argal bat kamiseta eta praka xinple batzuekin emakumea da. Aldiz, neska bat lodia bada eskotea jarri beharko du, margotu beharko da, oso ondo depilatuta beharko da… Hau da, hiper-feminizatu beharko da jolas horretan sartzeko.

Min eta ikusezintasun handia daude. Lodi bakoitzak bere etxean eta bakarrik bizi du bere drama.

Mijo Lizarzaburu

Elkarrizketaren iturria: Goiena.eus