Musuaren gaixotasuna izeneko gaitzaz idatzi du Iñaki Peña Bandres medikuak Puntua aldizkariko Osasuna atalean eta hurrengo lerroetan daukazu berak idatzitakoa.

Gaixotasun kutsakor birikoa da, nerabeen eta gazteen artean zabaltzen da, batik bat, eta musuaren gaixotasuna izenez ere ezagutzen dugu. Listuaren
bidez transmititu daiteke, konpartitutako edalontzien bitartez ere bai sarritan, baita eztul edo doministikuekin ere.

15 eta 24 urte bitarteko tarte horretan sintomak azaleratzen dira, baina munduan jende gehiena modu asintomatikoan –edo sintoma gutxirekin–
kutsatzen da haurtzaroan. 1920ko hamarkadan deskribatu zen lehendabiziko aldiz.

Mikroorganismo eragile nagusia Epstein-barr birusa da, herpesen birusen familiakoa dena –lau motakoa–, kasuen %90ean. Halaber, zitomegalobirusak (%5-7) – herpesen familiakoa hura ere– eta toxoplasmak eragin dezakete mononukleosia.

Sintomatologia

Sintomarik esanguratsuena da gongoil linfatikoen hantura, nagusiki lepoaldean, baina gorputzean zehar ere hedatu daitezke. Horrekin batera, pare bat aste iraun dezakeen sukarra ere izaten dute gaixoek; normalean, intentsitate ertainekoa.

Faringitisa edo eztarriko mina bereziki gogaikarria izaten da hiru-bost egunez, eta, guztira, zazpi eta hamar egun artean iraun dezake. Halaber, neke handiarekin batera azaltzen da gaixotasuna. Gibelaren eta barearen hantura ere sarritan antzeman daitezke.

Beste sintomen artean, buruko eta sabeleko minak ditugu; batzuetan, jateko
gogoaren galera, botagura eta gonbitoekin batera. Kasu batzuetan, lesioak izan daitezke larruazalean, mota askotarikoak, puntu edo orbain itxurakoak. Antibiotikoen erabilerarekin lotu daiteke, besteak beste. Oso kasu gutxitan, eritasuna konplikatu egiten da, barearen hausturarekin edo ikteriziarekin –horitasuna larruazalean–.

Nola atzeman?

Diagnostiko klinikoa egiten da orain arte deskribatutako sintomak eta zantzuak topatuz gero, adin tartea kontutan hartuta. Are ziurtasun handiagoa eskuratzeko, antigorputzen testak erabili daitezke, emaitza azkarrak ematen dituztenak. Test serologikoen emaitzek, bestela, denbora gehiago behar dute. Odol analisi orokorretan gibeleko transaminasak altu egon daitezke eta tipikoki linfozitoak nabarmen jasota ikus ditzakegu –beste gaixotasun biraletan baino gorago–.

Beste gaixotasun batzuekin nahastu daiteke mononukleosi infekziosoa; askoz larriagoak diren linfomekin, adibidez. Izan ere, Epstein-barr gaixotasun infekzioso horrekin oso lotuta dagoen arren, linfoma mota
batzuek ere eragin ditzakete kasu gutxi batzuetan.

Tratamendua

Tratamendurako, hidratazio egokia eta atsedena behar da, alde batetik; eta, bestetik, armakoak erabili ditzakegu. Analgesikoak buruko, sabeleko eta gorputzeko mina tratatzeko eta antitermikoak sukarraren kontra; parazetamola eta ibuprofenoa, alegia. Kasu larriagoetan, aldiz, kortikoideak beharrezkoak izan daitezke. Txertorik ez dago infekzio hori prebenitzeko.

Laburbilduta, gaixotasun arina eta ohikoa da mononukleosia, paziente
gazteengan agertzen dena, oso kasu gutxitan konplikatzen dena. Pertsona
gehienak errekuperatzen dira bi edo lau astean, nahiz eta nekearen sentsazioa luzatu egin daitekeen hilabeteetan zehar.