Haur eta gazteek eskolan eserita igarotzen duten denboraz eta errendimendu akademikoaz idatzi du kolaborazioa Puntua aldizkarian Athloneko kirol teknikaria eta irakaslea den Olatz Manuelek. Hauek dira idatzi dituen lerroak.

Landareek bizirauteko ura behar dute, eta erleek hegoak behar dituzte loreetara joateko. Eta gizakiok zein oinarrizko behar ditugu?

Digitalizazioaren garaian bizi gara eta horrek gure bizimoduetan zuzen-zuzenean eragin du; bizimodua erraztu digute hainbat aurrerakuntza teknologikok, baina guztia abantaila al da? Ditugun beharrak asebeteta al daude?

Gure gorputzaren diseinua ikusi besterik ez dago mugimendurako sortuak garela antzemateko. Mugimenduak eta jarduera fisikoaren praktika erregularrak gure organismoaren osasunean eragin zuzena izango du, baita gure garunaren funtzionamenduari dagokionez ere. Ezagun ditugu jarduera fisiko erregularrak eskaintzen dizkigun onurak, arlo sozial, emozional, mental zein fisikoan.

Herritar osasuntsuak hezte bidean, irakasleok badaukagu zer hausnartu eta zer egin; ikasle garaian ereindako haziak etorkizunean loratzen baitira.

Orduak eta orduak eserita

Gure eskoletako egitura arkitektonikoak gorputzak geldirik eta eserita mantentzeko diseinatuta daude, eta gorputzek modu pasiboan hartzen dute parte. Vacak (2006) aipatzen duen bezala, badaude eskolako hainbat zeregin non gorputzak oharkabean uzten diren, gorputz isilduak nahi diren. Gaur egungo hezkuntza sisteman, ikasle bakoitzak batez beste bost eta zortzi ordu artean pasatzen ditu eserita eguneko (Ruiz Ariza et al. 2021).

Gorputzaren eta buruaren arteko banaketa egiteko joera gailentzen da eskoletan oraindik ere, benetan erreparatu gabe batak bestearekiko duen elkarmenpekotasunean, biak osotasun beraren zati direla konturatu gabe.

Mugitu vs. errendimendua

Garunaren funtzionamenduan eta ezagutzan sakontzean, zientziak berresten du mens sana in corpore sano leloa. Ikerketek baieztatu dute fisikoki aktibo mantentzeak garunaren narriatzea oztopatuko duela; zahartze prozesua, alegia (Pastor, 2023). Hillman et al. (2009, Pellicer, 2015ean aipatua) ikerlariek jarduera fisikoaren eta eskolako errendimendu akademikoaren arteko eraginak aztertu zituzten. Jarduera fisikoa egin ostean, haurrek erantzunen azkartasun eta zehaztasunean hobetu zutela ondorioztatu zuten, baita errendimendu akademikoa hobea zela ere.

Jarduera fisikoak oroimena hobetzen du edozein adinetan eta, gainera, emaitzak nahiko azkar antzeman daitezke (Pastor, 2023). Hori horrela, argi geratzen da jarduera fisiko erregularra egiteak ondorio metagarri positiboak eskaintzen dituela.

Gaur egun eskoletan ditugun Gorputz Heziketako bi ordu eskasak –1,5 ordu, kasu batzuetan– ez dira nahikoa errendimendu kognitibo eta akademikoan eragiteko eta eskaini ditzaken onurak lortzeko. Ezta Osasunaren Mundu Erakundeak (OME) sedentarismoari aurre egiteko eta bizimodu osasuntsuetara gerturatzeko gomendatzen dituen jarduera fisiko kopurura iristeko ere.

Gorputzaren mugimendua

Eskolako eragile guztien ardura izango da gure ikasleen ongizatea bermatzea, gure gorputzek behar duten mugimendua eskaintzea eta haurren ikasketa prozesu eraginkor eta aberatsa ahalbideratzea. Aldendu gaitezen egitura arkitektoniko sedentarioez, alboratu ditzagun oharkabean pasatzen diren gorputz isilduak, eta behar dutena eman diezaiegun gure gorputzei.

Ildo horretatik, interesgarriak izan daitezke Physical Activity Learning (Mugimendu bidezko irakaskuntza) eta halako metodologiak aplikatzea edo atseden aktibo planifikatuak txertatzea. Horrela, gure ikasleek eserita igarotzen duten denbora murriztu dezakegu, jarduera fisiko moderatu edo biziaren praktika areagotuz eta ikaskuntza prozesua aberastuz (Mendez-Gimenez, 2020; Solis Antunez, 2020).

Zer gertatuko litzaioke landareari ur emango ez bagenio? Eta erleari hegoak astintzen utziko ez bagenio? Jarri dezagun mugimendua hezkuntzaren muinean eta eman diezaiegun haurrei behar dutena; ase ditzagun beraien beharrak. Eman diezaiegun ura, eman diezazkiegun hegoak eta eman diezaiegun… mugimendua!