Lehen aldiek beti markatzen dituzte bizipenak Kidegoetan. Agian, egoera bat bizi dugun gainerakook baino modu sakonago eta ainguratuagoan. Ziurrenik, ‘Lehen aldiak’ erreferentzia moduan geratuko dira. Gure biziraupen-senak (gure barruko lekuren batean bizi den basatiena) egoera bakoitzean nola moldatu (edo inguratu) gaitezkeen ikusteko balio du, batez ere egoera hori lehen aldiz gertatzen bazaigu. Hilerokoaren lehen aldiaren inguruan hitz egingo dugu gaurkoan Enara I. Dominguezekin.

Enara I. Dominguez

Garrantzitsua da lehen hilerokoaren inguruan hitz egitea?

Lehen hilerokoak (menarkia izenekoa) hilerokoaren gorputz gisa bizi izan nintzeneko etorkizuneko urteak markatu zituen. Nire kasuan, prozesu honetan nire ama izan nuen lagun, naturaltasun osoz, eta inolako mistizismorik gabe, tanpoi bat hirunaka eta binaka jartzen lagundu zidana. Prest. Amaiera. Ez zen askoz gehiago kontatu behar izan. Tira, normala. Eta, tira, ia 30 urte bete arte ez naiz hasi nire gorputzean errealitate desberdin bat eraikitzen eta berriro idazten, hilerokoek 10 urte edo gehiagotik 50era arte bizi dugun prozesu biologiko honetarako.

3 urte daramatzat hilekoroaren inguruko proiektuarekin, nire ustetan bai neskei eta bai mutilekin lehenbiziko hilerokoaren inguruan hitz egitean, garrantzitsuak dira inguruan dituzten errelatoen aitortzak. Azken urteetan materiala atera da, prozesua azaltzen. Baina nire ustez, bizipenen transmisioa interesgarriagoa da. 

Helduok ditugun tabuengatik, sinbolikoki, komunetako ateak izten ditugu, nik ateak irekitzea gomendatzen dut.  

Zein adinekin hasi beharko ginateke umeekin gaia lantzen?

Ez dut uste adin zehatzik dagoenik, baina 7-8 urteko haurrekin gaia lantzen hastea interesgarria iruiditzen zait. Hau galdetu didatenean, beti berdina esaten dut, ni haurra izango banintz, gustatuko litzaidake nire ama edo ingurukoen esperientzia ezagutzea: naska, beldura, mina.. besteen esperientzetatikl entzutea. Pertsona batzuek prozesua erromantizismo punto gehiegiko batekin erakusten dute, eta ez zait gustatzen. Errelatoak errealak izan behar dira. Neretzako polita izango zen bakoitzaren prozesua kontatzea, egindako bidea, kamuflatu gabe. Batzutan, azalpenen momentuan, fantasiaren munduan erortzen gara, eta imaginario bat da bakarrik. Beraz gorpuztu egin behar da gaia, erreala izan, hor dago erronka.

Nolakoa izan behar da helduaren rola gaia lantzerako orduan?

Helduek ardura handia izan behar dute gai honetan. Bakoitzak bere prozesua egiterakoan, beste modu batean transmitituko du. Lagun batek dioen bezala, gauza alternatiboetan esaten dugu han egon nahi dugula, baina ez dugu bidea egiten. Beraz honen aitortzea ezinbestekoa ikusten dut. Nire ustetan, bakoitzak prozesua egin behar dun eta ondoren txikiekin partekatu. Lagun batek, adibidez, irudien bitartez adierazten die fase ziklikoak umeei, eta horrela hilerokoaren kultura eta bere aldarkotasuna erakusten du, ziklikoak garela, eta guzti hau jaso beharra dago.

Neskek behar dute gerturatze berezi bat?
Nik esango nuke hilerokoa duten gorputzek bereziki behar dutela informazioa. Ez da dena bapatean azaldu behar, lantze prozesua izan behar da, informazioa faseka eman behar da. Mutikoek zein neskek honen inguruko informazioa behar dute, ahalik eta azkarren. Nire bizitza ezberdina izango litzateke 15 urterekin guzti hau jakingo banu. 8-15 urte bitartean guzti hau azaltzen joatea garrantzitsua ikusten dut. Zikloak eta emozio ilunak ere azaltzea eta lantzea garrantzitsua da, aldakorrak garela, beti ez gaudela berdin, enfoke horretatik tiratzea baliagarria da haurrek bere gorputza zein bizitza bera hobeto ulertzeko.

Informazio gehiago nahi izanez gero, edo eta laguntzeko materiala eskuratzeko, hona hemennire webgunea: http://www.viviendoenciclico.com/proyecto/cultura-menstrual/menstru-recursos/