Oporrak luzatzeko gogorik?

Abuztu amaiera honetan Itziar Bartolomek idatzitako kolaborazio artikulu zahar bat dakargu.

Benetako aberatsa ez da diru asko duena, denbora kudeatzeko askatasuna duena baizik.

Beste urte batez bukatu da udako oporraldi luzea eta hasi da jendartea lanera/eskolara itzultzen. Horren desiratua den atsedenaldiaren onurak zenbaezinak egiten zaizkigu: bizitza erritmoaren lasaitzea, paseatu, jolastu, ikasi, kirola egin, irakurri edo eta aspertzeko denbora gehiago, maitasuna egin eta maitasunaz gozatzeko denbora gehiago, bidaiatzeko, jende eta leku berriak ezagutzeko denbora, lagunartean zein familian plan ezberdinak proposatzeko aukera… iratzargailuaz ahaztu eta gure denbora nahi dugun moduan antolatzeko beta ematen digu, orokorrean, oporraldiak.

Baina ipuinetan bezala, bizitza errealean ere,  egun batetik bestera, oporraldi luzea amaitzen zaigu eta eguneroko erritmo zoroan murgiltzen gara bapatean. Azkar batean ahaztuko dugu oporraldiaren bizipena. Egunez egun desitxuratuz joango da, gure memorian galduko da eta irudituko zaigu aspaldi gertatutako kontu bat izan dela, oso urruneko kontu bat… Dagoeneko erlojuaren menpe bizi gara eta gure eginbehar zerrenda luzeari lotuak gaude, aspertzeko denborarik gabe!

Hemendik aurrera gure nahiak, desioak eta senak bigarren maila batera jaitsiko dira. Alboratuak izango dira, batez ere, hauek “entzuteko” eta “sentitzeko” denborarik izango ez dugulako.

Denboraren polarizazio hau oso bortitza da, eta gainera, desorekatua dago erabat. Kontuak ateraz gero, urteak dituen 12 hilabetetatik bakarra dugu oporraldi gisa bizitzeko, asteak dituen 7 egunetatik 1 edo 2 ditugu atseden hartzeko, egunak dituen 24 orduetatik zenbat denbora geratzen zaigu atsedenerako? Eta kontuan izan, lana edo eskola orduak amaitzen direnerako, pertsona nekatuta dagoela, beraz, denbora libre hori kalitatezkoa al da?

Erabiliko dugu gustuko ekintzak gauzatzeko, bai, hizkuntza bat ikasteko, kirola egiteko, kafetxo bat hartzeko, lo egiteko, musika klaseetara joateko, etabar… baina ziurrenik, hau dena ordulariari begira egingo dugu, ezta? Beraz, noiz izango dugu horren beharrezkoa den aspertzeko denbora? Hurrengo oporraldian?

Industrializazioaren aurretik denborak beste banaketa bat zuen. Udara aldea ekintza garaia bazen, negua lasaitasuna eta kontenplaziorako tarte preziatua zen. Oso modu naturalean existitzen zen “aspertzeko denbora”. Gaur egun, aldiz, aspertzea ere gaizki ikusita dago, etengabeko aktibitatea izatea ia ia beharrezkoa bihurtu delarik. Hainbat haurren ahoetatik entzun dut “joe, aspertuta nago? Zer egin dezaket?”, asperraldiari ezkor begiratuz. Horri berehala erantzuten diot nik “Aspertuta zaude! Zorionekoa zu! Nik nahiko nuke aspertzeko denbora izan!”

Eta erritmo zoro honetan goaz aurrera, jaio-hazi-hil egiten gara gurpil zoro batean sartuta. Zahartzarora goaz, argi dago, baina nora gehiago? Nora daramatzagu gure haur eta gazteak? Badakigu esaten nora goazen? Pentsatu dugu horretan?

Bizitzaren norabide hori aukeratzeko momentu aproposa izaten da “oporraldia”. Denboraren inposizioaz askeago gaudenez, errazago entzun dezakegu gure barne desio eta nahia zein den. Libreagoak garenean, zer gustatzen zaigu egitea, zerekin gozatzen dugu gehien, zein da erlojurik gabeko bizitza horretan gure senak eskatzen diguna… Beraz, oporraldien “efektua” pasa aurretik egin ariketatxo hau; galdetu zuen senari zer duzuen gustukoen? Zein gauza egingo zenuke denbora izanez gero, eta noski, saiatu horiek egiten.

Bizitza eredu honek denbora lapurtzen digula zer esanik ez, badira gure esku dauden jarrera batzuk, denbora berreskuratzen lagun diezaguketenak. Denboraren presioa baretzeko gomendio batzuk:

1- Ez bete zuen agendak. Garrantzitsua da haur zein gurasoek “aspertzeko” tarteak izatea, orduan gertatzen baita norberaren barne kontzientzia garatzen laguntzen duten bizipenak.

2- Haurrek sarrien entzuten duten hitza “Ez dut denborarik!” “Goazen, berandu goaz!” “ Azkar esan, presaka noa ta!”… direla ohartu eta saiatu denborarekiko duzun zure hizkera eta jarrera aldatzen. Jarrera presati horrekin, haurrari erakusten ari garena da denboraren kontrola ez dagoela gure esku eta beti eskapatu egiten zaigula. Hori al da berari utzi nahi diogun herentzia?

3- Bilatu plazera eguneroko gauza txikienetan eta saia zaitez horiei denbora gehiago eskaintzen.

4- Goizero pentsatu egun hori zure bizitzako azken eguna, hilabetea edo urtea izan daitekeela, eta ezberdindu zertan merezi duen denbora pasatzea/inbertitzeak eta zertan ez.

5- Buruari kasu eginez bizi gara, eta gure gorputza? Normalean ahaztu egiten dugu. Egin kasu gorputzari eta arimari ere bai, ez itzazu hauek baztertu.

6- Gutxiagorekin bizitzerik baduzu behintzat, murriztu lan orduak eta erabili denbora hori zuretzako garrantzitsuak diren gauzetarako.

7-Telefono, internet moduko komunikazio tresnei lotuta pasatzen duzun denbora handia bada, saia zaitez denbora horretan beste komunikazio zuzenagoak bizitzen inguruko pertsonekin. Konturatu gabe, tresna hauek ere, denbora dezente lapurtzen digute, beraz, eskaini beharrezko-beharrezkoa zaion denbora, ez gehiago. Ohitu telefonoa EZ HARTZEN, edo eta egun batzuetan EZ ERABILTZEN.

Ea horrela, poliki-poliki denbora faltarekin nagusiok bizi dugun gaitz bitxi hau gainditu eta gure haurrei beste bizitza lasaiago bat transmititzea lortzen dugun!!

Denboraren kudeaketa berreskuratzea da erronka.

Gai honetan interesa duenarentzat, liburu bat dago “Denbora eta Bere Sinboloak” izenburupean argitaratua, denboraren inguruko Euskal Herriko hainbat kontu kontatzen dituena. Bertan jasotzen dira euskal autore ezberdinen gogoeta eta ikerketak