Haurren Tratu Txarren Aurkako Nazioarteko Eguna izan zen astelehenean, apirilaren 25ean, eta egun horretan bertan aurkeztu zuen Eusko Jaurlaritzak Haur eta Nerabeentzako Indarkeriaren aurkako Euskal Estrategia (2022-2025). Berdintasun, Justizia eta Gizarte Politiketako sailburu Beatriz Artolazabalek azaldu zuen “oso herrialde gutxik” dutela Europan antzeko estrategiarik.

Estrategiak hurrengo lau urteetarako lau jarduera-ardatz finkatzen ditu; prebentzioaren, detekzio goiztiarraren, eragindako kaltearen arreta eta konponketaren eta ezagutzaren kudeaketa kolaboratiboaren inguruan. Eta adierazi dute kontuan hartzen dituela diskriminazioan lagundu eta zenbait indarkeria mota eragin edo areagotu ditzaketen aldagaiak, adibidez, generoa, arraza, identitatea edo orientazio sexuala edo egoera sozioekonomikoa.

Izan ere, gaineratu dute 2020an, 18 urtetik beherako 1.459 pertsona izan zirela Euskadin delitu baten biktima, familia barruko indarkeria, bikote-indarkeria edo bikotekide ohia eta sexu-askatasunaren aurkako delituak barne.

Lau ardatz

Hauek dira estrategian jaso dituzten lau oinarriak:

  • Eskubideen sustapena eta prebentzioa. Horren bidez, indarkeriaren prebalentzia murriztu nahi dute, gizartea, oro har, profesionalekin eta haur eta nerabeekin sentsibilizatzeko lanaren bidez.
  • Indarkeria kasuak edo indarkeria arriskua garaiz atzematea, haien eragina gutxitzeko.
  • Arreta integrala bermatzea du helburu, indarkeria-egoeran dauden adingabeei laguntzeko, babesteko eta konpontzeko beharrei erantzuteko, biktima gisa, lekuko gisa edo agente egile gisa.
  • Hainbat erakunde eta gizarte-eragileren arteko lankidetza bultzatzea, indarkeria-mota guztiak hobeto ezagutzeko eta haiei erantzuteko eraginkortasun handiagoa lortzeko.

Ikastaroak, tailerrak eta beste

Esparru honetan, Berdintasun, Justizia eta Gizarte Politiketako Sailak 44 ekintza aurreikusten ditu 2022ko ekitaldirako, lau ardatz estrategikoetan jasotako jarduera-ildoetatik 53ri erantzuteko. Besteak beste, prestakuntza ikastaroak edo tailerrak, profesionalen topaketak, kirolean haur eta nerabeei sexu-jazarpena eta abusua prebenitzeko programak edo Barnahus sexu-indarkeriaren biktima diren adingabeentzako arreta integratuaren eredu esperimentala ezartzea.

Sentsibilizazio kanpaina

Dagoeneko abian jarri dute Jostailu hautsi gehiagorik ez sentsibilizazio kanpaina. Eta aurkezpenean bideo bat proiektatu zuten. Bertan, besteak beste, “Pertsona bat gaizki sentiaraztea ere indarkeria da, eta ez da inor jo edo oihukatzea bezain nabaria”, azaldu dute. Beste lekukotza batzuk ere jaso dituzte: “Batzuek ez dute onartzen desberdina zarenik, eta horregatik ere larritzen zaituzte”, “Jende guztiak ez du laguntza eskatzeko gaitasuna, eta batzuetan laguntza eskatu arren, ez digute laguntzen, eta hori beste kolpe bat da”, “Onena grabatzea da, gero erakutsi ahal izateko bestela, pertsona heldu batek agian ez dizulako sinetsiko” edo “Neskek mutilek baino intseguruago sentitzen gara kaleetan, batez ere argirik ez dagoenean edo pertsona gutxi daudenean”.

Hainbat datu

Ertzaintzak 2020an erregistratutako datuen arabera, 18 urtetik beherako 1.459 pertsona izan ziren delitu baten biktima, familia barruko indarkeria, bikotekidearen edo bikotekide ohiaren indarkeria eta familia-eremutik kanpoko sexu-askatasunaren aurkako delituak barne.

Sexuaren arabera, nesken kasuak mutilenak baino gehiago dira; zehazki, 2020an biktima guztien %54 izan ziren. Adinaren arabera, kasu gehienak 14 eta 17 urte bitarteko nerabeei dagozkie.

Indarkeria motari eta moduari dagokionez, familia barrukoa da ohikoena; erregistratutako kasuen %45,5 da. 2020an, Euskadin, Ertzaintzak 664 neska-mutil eta nerabe identifikatu zituen indarkeriaren biktimatzat bere familia-esparruan, 2016. urtean baino ia %69 gehiago.

Bikotekideen edo bikotekide ohien nesken aurkako indarkeria-kasuek ere hazkunde nabarmena izan dute (% 25), baita sexu-indarkeria-kasuek ere (% 24,2). 2019an, Ertzaintzak 18 urtetik beherako 206 pertsona identifikatu ahal izan zituen Euskadin sexu-indarkeriaren biktima gisa, eta horietatik % 80,6 neskak eta emakume nerabeak izan ziren.

Bestetik, Eusko Jaurlaritzako Haur eta Nerabeentzako Arreta Zerbitzuak, Zeuk esan zerbitzuak, 2020an deien errekorra lortu zuen, 2018az geroztik %23,5eko igoerarekin.

Hala ere, indarkeria horren zati handi bat ez da salatzen eta, beraz, ez da erregistratzen.