TDAH ETA LOGOPEDIA

“Arreta Gabezia eta Hiperaktibotasuna” izena duen nahasmendua TDAH siglekin ezagutzen dugu. Izaera neuro-biologikoa duen nahasmendua da, eta haurtzaroan sortzen da. Bere ezaugarri nabarmenenak honakoak dira: arreta gabezia, hiperaktibotasuna edo/eta inpultsibotasuna. TDAH-aren diagnostikoa egiteko, aipatutako ezaugarriak (arreta gabezia, hiperaktibotasuna eta inpultsibotasuna) ondoren zehazten dugun moduan agertu behar dira:

• 12 urte baino lehen agertu behar dira.
• Haurraren adinari eta haren garapeneko etapari dagokiona baino intentsitate eta maiztasun handiagoan agertu behar dira.
• Ezaugarriok haurraren errendimendua okertu edo oztopatu behar dute, haren bizitzako bi esparru edo gehiagotan: eskolan edo lanean, familian edo gizartean.
• 4.Ezaugarri hauek ez ditu beste arazo batek eragin behar (medikuntza arazo batek edo toxiko batek, droga batek edo beste arazo psikiatriko batek).
• Maiz, 6 urte bete aurretik, klinikoki suma daiteke haurrak arazo hau izan dezakeela. Baina TDAH-ren diagnostikoa ez da 6 urte bete aurretik egiten. Gainera, ohikoa izaten da,TDAH-a haurrak lehen hezkuntzan hasten direnean antzematea; eskolan,errendimendu arazoak eta disfuntzio sozialak agertzen direnean.

Hiperaktibotasuna

Segurutik, errazen sumatzen dugun sintoma da; nabarmena izaten baita eta gizartean, oro har,ezaguna baita.

Pertsona hiperaktiboak honako ezaugarri hauek izaten ditu:

– Mugitu egiten da, baita ezin denean ere.

– Zailtasunak ditu beharrezkoa denean geldirik egoteko.
– Gehiegi hitz egiten du.
– Etengabe egiten du zarata, baita jarduera lasaietan ere.
– Lasaitzeko arazoak izaten ditu.
– Jarduerak aldatzen ditu etengabe,egiten ari dena amaitu gabe.
– Ez du jarraikortasunik.

Garapenaren etapetan hiperaktibotasuna era ezberdinean agertzen da. Hala ere, sintomak berberak izaten dira haurrei eta helduei dagokienean.

Arreta gabezia

Haurtzaroan, arreta gabeziaren sintomak dira hautemateko zailenak, ziurrenik. Hala ere, agian, arreta gabezia izango da TDAH kontsultarako arrazoi nagusienetako bat.

Arreta gabezia duen pertsonak honako ezaugarri hauek izaten ditu:

– Denbora luzez arreta mantentzeko arazoak izaten ditu.

– Xehetasunei ez die arretarik jartzen.

– Arazoak izaten ditu hasitakoa amaitzeko.

– Arazoak izaten ditu esaten diotena entzuteko eta aginduak betetzeko.
– Lanak eta jarduerak modu nahasian egiten ditu.
– Objektuak galdu edo ahaztu egiten ditu.
– Arreta jarraitua eskatzen duten jarduerak saihestu egiten ditu.

– Elkarrizketa gaia etengabe aldatzen du.
– Jolasean, arauak edo xehetasunak betetzeko arazoak izaten ditu

Normalean, arreta gabezia eskola garaiarekin batera agertzen da, jarduera kognitibo konplexua eskatzen baitu eskolak.

Kasu gehienetan, arreta gabeziak iraun egiten du nerabezaroan eta heldutakoan.

Inpultsibotasuna

Inpultsibotasuna da, ziurrenez, TDAH-ari buruz aipatu ditugun hiru sintoma nuklearren artean gutxien antzematen duguna.

Pertsona inpultsiboak honako ezaugarri hauek izaten ditu:

– Pazientzia gutxi izaten du.
– Txanda itxaroteko arazoak izaten ditu.
– Ez du pentsatzen egin aurretik.
– Etengabe eten egiten ditu besteak.
– Nagusikeriaz beteriko erantzunak emateko joera izaten du: bat-batekoak eta menderatzaileak.
– Gauza guztiak ukitzeko joera izaten du.
– Helduekin gatazkak izaten ditu.

Inpultsibotasunak, oinarrian, gauzak egin aurretik pentsatzeko zailtasuna izatea adierazten du.

LOGOPEDIA eta TDAH

Agian, pentsa dezakegu,TDAH-ak eta logopediak ez dutela harremanik, edo nahasmendu honi aurre egiteko orduan logopediak ez duela inolako garrantzirik. Hala ere, nahasmendu horretan sakontzen hasten garenean, ohartzen gara, logopedia kontuan hartu beharreko oinarrizko arlo bat dela. Izan ere, TDAH-a, askotan, Mintzairaren Garapenaren Atzerapenekin, Mintzairaren Berariazko Nahasmenduekin,   Hizketaren Ekoizpen Nahasmenduekin eta idatzizko hizkuntzaren garapenean eta eraginkortasunean eragiten duten Ikasteko Nahasmenduekin lotuta agertzen da. Horregatik, garrantzitsua da TDAH duten pertsonei logopedialariaren laguntza eskaintzea. Logopedialariak nahasmendua pairatzen duten pertsonen hizkuntza, eta hitz egiteko, komunikatzeko, irakurtzeko eta idazteko eta ikasteko dituzten zailtasunak baloratzen eta ebaluatzen ditu. Ondoren, pazienteak duen defizitaren aurrean, berariazko terapia plana gauzatzen du.

Esku hartze ildo bat jarraituz, logopedialariak honako lana gauzatzen du:

• TDAH duten pertsonen irakurmena estimulatzea:

Irakurmena eta horrekin lotuta dauden prozesuak hobetzea (hartze-prozesua, hiztegia, sintaktikoa eta semantikoa). Batez ere, prozesu sintaktikoak eta semantikoak lantzen ditu, irakurmena eta ulermena hobetzeko.

• TDAH duten pertsonen idatzizko adierazpena estimulatzea:

Idatzizko adierazpenarekin lotutako edukiak lantzea. Helburu nagusia izaten da adierazpen egokia eta eraginkorra lortzea formatu anitzeko testuetan.

• TDAH duten pertsonen hizketa estimulatzea:

TDAH duten pertsonen hizketa birgaitzea. Hizketa diogunean, zera ulertu behar dugu: mintzairaren adierazteko gaitasuna eta ideien adierazpen artikulatua. Nagusiki, adierazteko eraz arduratzen da: arnasketa, hizketaren erritmoa, artikulazioa, intonazioa, bokalizazioa, etab. Honela, akatsak edo/eta ohiturak zuzentzen ditu, eta hizketa egokia estimulatzen du, komunikazio eraginkorra alegia.

• TDAH duten pertsonen komunikatzeko eta elkar-eragiteko gaitasunak estimulatzea

Komunikatzeko eta elkar-eragiteko trebetasunak eta gaitasunak estimulatzea eta optimizatzea da helburua.

Mintzairaren gaitasun pragmatikoak, gogoaren teoriari dagozkion trebetasunak, hizketa bidezko eta hizketarik gabeko komunikazioa, gizarte gaitasunak eta gainerakoek komunikatzen dutenaren kontzientzia-hartzea estimulatzeko egiten dute lana.

Maiderrekin Hitz egin genuen artikulua oinarri hartuta

irudiaren iturria