Hainbatetan esan dugun bezala, giza izakiak garen heinean bestearekin harremanean eraikitzen gara. Batez ere haurtzaroan eraikuntza prozesu hau oso sentikorra izango da eta ingurutik eta gertuko erreferentziazko helduetatik jasotzen dugunak berebiziko garrantzia izango du gure izaeran eta bizitzari aurre egiteko garatzen ditugun baliabideetan. Baina, zer da zehazki haurrak helduengandik behar duena etxean zein eskolan?

Haurra begiratua sentitu behar da. Demagun 3 urteko haur bat parkean dagoela beste haurrekin jolasten eta momentu batean gertaera berezi bat bizi duela (beldurtu da, edo erronka bat lortu du). Segituan bertan dagoen gurasoari begiratuko dio. Helduaren begiradarekin topo egiten badu eta honek keinu xume batekin bere bizipena balidatzen badu, segundo bateko kontaktua izan arren, haurrak bizipen horren kontzientzia argia izango du; bizipenak forma hartuko du.

Aldiz, momentu berdina eta gero ez badu helduaren begirada topatzen, haurrak aurrera egingo du bere ekintzan, gertatutakoari garrantzi gehiegi eman gabe eta lorpen edo beldur bizipen horren kontzientzia hartu gabe. Heldu bezala ere gertatzen zaigun hau, haurtzaroan ezinbestekoa izango da.

Seguru sentitzea, babestua, garrantzitsua izango da gure defentsak gehiegi garatu behar ez izateko. Honetarako limite argiak eta egonkorrak funtsezkoak izango dira. Hala etxean nola ikastolan helduoi dagokigu limite horiek jarri eta betearaztearen ardura, gustuko izan ala ez. Haurrek limiteak izateko eskubidea dute eta gure betebeharra da beroriek jartzea.

Honetan ere bere pisua izango du kontentzio emozionalak. Haurrak bizi badu bere emozioek gainezka egiten diotenean (adibidez kasketa bat, edo ikaratu egiten denean) helduak ez duela gainezka egiten, haurrak ikasiko du pixkanaka bera ere ez desregulatzen eta egoera intentsu horiei aurre egiten. Ordea, helduak bere erreakzioarekin ez badu haurraren emozioa dagokion tonuarekin jasotzen (kasurik egiten ez diolako, ala gehiegi haserretu edo ikaratu delako), orduan, haurrak ez du ikasiko emozio hauek maneiatzen eta berriro agertzen direnean desregulatzeko joera izango du.

Maitatua sentitu. Honetarako ez da nahikoa haurra maitatzea, adierazi egin behar zaio. Bakoitzak bere estiloan: hitzekin, laztanekin, muxuekin, dena…Gozotasun bizipena esplizituki adierazi beharra dago eta hobe pasatzea motz geratzea baino. Pepa Horno psikologoak dioen bezala, guraso bati buruz astuna dela esaten badu semeak ez da seinale txarra.

Profesional bezala afektibitatea ere garrantzitsua izango da, nahiz eta modu berean ez adierazi. Seguruenik hezten ditugun haur eta nerabe batzuekiko zaila izango zaigu maitasuna sentitzea, askotan gogaikarriak egiten zaizkigulako. Baina horrelakoetan are garrantzitsuagoa izango da autoreek afektibotasun kontzientea deritzotena praktikatzea. Hau profesional batek modu aukeratuan garatzen duen jarrera bat da, lehendik sentitu ditzakeen ertzak kamusteko. Aurretiko lan hau eginda soilik lortuko dugu harreman zailenetan gozotasuna transmititzea. Eta badakigu, gozotasun hau gabe oso zaila dela harreman hezitzaile bat eraikitzea; ikasleak nekez hartuko baitu afektiboki tratatzen ez duen horrek ematen diona.

Hala ere, harreman afektibo hauek bakarrik ez dute tratu ona bermatzen. Tratu onaz hitz egin ahal izateko giroak hainbat ezaugarri bete behar ditu.

Alde batetik oinarrizko baldintzak bermatuta egon behar dira, bai etxe zein eskoletan (argia, aireztapena, tenperatura…). Oso zaila da epeltasun afektiboa sentitzea hauek desegokiak badira.

Bestalde testuinguruak sarea osatu behar du. Familiak tribu bihurtu behar dira eta eskolak hezkuntza komunitate. Haurrek binkulazio esperientzia ezberdinak bizi behar dituzte (lagunekin egon, haien etxera lotara joan, lehengusuekin ondo moldatu…) Inor ez da zoriontsua isolatuta badago.

Horretaz gain toki baten edertasuna zainduta egoteak gozotasun emozionalaren bizipena indartuko du. Espazioak apaindu edo antolatzeko orduan, gainera, haurrek haien erabakiak hartzeak beste aldagai garrantzitsu batekin du lotura: protagonista sentitzea, hots, entzunda sentitzea.

Etxean honek haurrak bere espazioak pertsonalizatzeko aukera izateko garrantzia azpimarratzen du. Horrela haurrak bere identitatea baieztatuko du eta, aldi berean, apaintze horretan bere opari eta argazkiak baliatzen baditu bere historia pertsonala adierazi eta integratzeko aukera izango du.

Azkenik, ez nuke ahaztu nahi Txatxilipurdi egitasmoan hain funtsezkoa den Natura. Haurrak naturarekin kontaktua izatea bere ongizate emozionalean modu oso positiboan eragingo du. Horregatik landareak, etxeko animaliak, parkeak… aldagai garrantzitsuak dira testuinguru babesle batean pentsatzen dugunean.

Beraz, tratu ona sustatzen duen hezkuntza testuinguru batean pentsatzen dugunean, hala familian nola ikastolan, alde batetik helduok haurrekin dugun harremana zaindu beharko dugu. Eta bestetik, testuingurua bera ere zaintzea dagokigu, gozotasunaren bizipena hedatu eta bertan hazten direnak afektiboki ondo elikatuak egon ahal izateko.