Julian Agirrezabal-Iñarritu haginlariak gaixotasun kutsakorra dela azpimarratzen du, eta ezinbestekoa dela txiki-txikitatik prebentzio neurriak hartzea.

image

Julian Agirrezabal-Iñarritu odontopediatra bizkaitarraren idatzi bateanirakurri dugu modu deigarrian ari dela gutxitzen txantxarren edo kariesen gaixotasuna. “Batzuk espektro zabaletako antibiotikoen kontsumoarekin lotzen dute jaitsiera hori, eta beste batzuk egun hartzen diren prebentzio neurriekin, fluordun hortzetako pastaren erabilerarekin, besteak beste”, dio haginlariak. “Estatistikek erakusten dute, ordea, zenbait sektoretan gaixotasuna handitzen doala. Hain zuzen ere, sektore ekonomiko apaletako eskola aurreko umeetan”.

Gaixotasun arrunta, konplexua eta kronikoa

Txatxarra gaixotasun arrunta da. Agirrezabal-Iñarrituk emandako datuen arabera umeen %59-k du txantxarra, eta asma umeen %11-k. Hala, 16-19 urte bitarteko nerabeen %70-k txantxarra esperientzia bat izan du bizitzan.

Txantxarra gaixotasun konplexua da. Frogatuta dago faktore askok eragiten dutela eta gaixotasuna ez dela germen bat deuseztatuta sendatzen. Faktore eragile ugariko gaixotasuna da, eta eragina dute geneek, bakterioek, ingurumen faktoreek eta arrisku praktikek.

Azkenik, datu epidemiologikoek erakusten dute txatxarra gaixotasun kronikoa dela. “Egindako ikerketek frogatzen dute behin-betiko haginetan gaixotasuna agertzen duten umeen kopurua %20 handitzen dela 6-11 urte bitartean, %50 12-15 urte bitarteko umeetan, eta %70 16-19 urte bitarteko gazteetan”.

Oreka da gakoa

“Nahiz eta txatxarra hortzetako zuloarekin lotu ulertu behar dugu hori azken emaitza dela, gaixotasunaren ondorioa”, azaltzen du Agirrezabal-Iñarrituk. “Aurretik antzeman/prebenitu behar dugu (…) Ulertu behar dugu txantxarra infekzio gaixotasuna dela, eta hortaz kutsakorra. Aho osasuntsuak nahi baditugu gure umeentzako estrategia egokiak garatu behar ditugu (…) Eta gaixotasunaren ezaugarriak kontua hartuta ezi izango dugu inoiz esan gaixoa txatxar arriskutik guztiz kanpo dagoenik”.

Julian Agirrezabal-Iñarritu haginlariaren esanetan arrisku faktoreak eta babes faktoreak daude. Helburua da arrisku faktoreak gutxitzea eta babes faktoreak handitzea. Beste modu batean esanda, oreka lortzea. Agirrezabal-Iñarrituk dio lehen esplorazioan haginlariaren egitekoa dela erabakitzea gaixoa arrisku faktore txikikoa, ertainekoa edo handikoa den. Horren arabera tratamendua jarriko dio faktore patologikoak gutxitzeko eta babes faktoreak handitzeko.

. Faktore patologikoak dira: karies bakterioak, karbohidrato hartzigaiak edo fermentableak, eta listuaren disfuntzioak.

. Babes faktoreak dira: listu emaria, fluorra eta bakterioen kontrako tratamenduak.

Arrisku handiko gaixoak dira hortzetan zuloak dituztenak. “Horrelakoetan ageriko da gaixoak e.mutans edo laktobaziloak ugari dituela”. Baita ere aurreko hiru urteetan haginetan zuloak izan dituztenak, haginetan bakterio-plaka ugari agertzen dutenak, karbohidrato ugari kontsumitzen dutenak, listu-emaria gutxitzen duten botikak hartzen dituztenak, buruan edo lepoan erradioterapia jasotzen dutenak, eta ortodontzia gailuak daramatenak. Kasu horietarako Agirrezabal-Iñarrituk listuaren analisia egiteko gomendatzen du neurtzeko listu-emaria, listuaren buffer gaitasuna eta bakterio testa egiteko. Bakterioen aurkako terapia mantenduko da ahalik eta neurgailu horien maila jaitsi arte.

Arrisku ertaineko gaixoentzako aholkua da hortzetarako fluordun pasta erabiltzea eta egunero irazkuketak edo enjuageak egitea %0.05 fluoruro sodikoa duen produktuarekin.

Kuriositate moduan esan txatxarren edo kariesen epidemia XVI. mendearen bueltan sortu zela uste dela, ziurrenik kolonien komertzioa —azukrea— hasi zenean. Eta horrekin batera sortu zen haginlarien ofizioa. Ordura arte gaixotasun hori noizbehinkakoa zen.

Argazkiaren iturria hemen.