Uda-partea sasoi ezin hobea da familia-giroan eguzkiaz, itsasoaz eta aire zabaleko jarduera eta kirolez disfrutatzeko. Eta umeak dira, normalean, horiek guztiak gehien aprobetxatzen dituztenak, baina baita, aldi berean, arriskurik gehien izaten dituztenak ere. Arrisku horien inguruan idatzi zuen Jabier Agirre pediatra eta guraso.eus eko kolaboratzaileak. Gaur azalera ekarri ditugu bere gomendioak.

Kontuz eguzkiarekin

Umeak eguzkitik babestea funtsezkoa da, ez bakarrik erredurak saihesteko, baita eguzkiak eragin dezakeen kaltea urtez urte pilatuz joan, eta helduaroan arazoak eman ditzan eragozteko ere (eguzkia babesik gabe hartzeak azaleko minbizia jasateko probabilitateak gehitu egiten ditu).

EGUZKI-BABESA

Eguzki-izpien eraginpean dauden bitartean, umeei gutxienez 30eko indizea duen eguzki-babesa eman behar zaie. Eta haurtxoentzat edo azala oso zuria duten umeentzat, 50eko indizea duten babesleak erabili beharko dira. Krema babesleak eguzkitan jarri baino ordu-erdi lehenago eman behar zaizkie umeei, eta bizpahiru orduz behin edo bainuaren ondotik berriro krema ematea komeni da.

ORDU DEBEKATUAK

Eguzkia bere indarrik handienean dagoen orduetan (eguerdi aldean, 11:00etatik 16:00ak arte, gutxi gorabehera) umeek ez lukete, zuzenean, eguzkitan egon behar.

Hondartzan edo piszinan

Horiexek izan ohi dira umeen lekurik gogokoenak, baina baita istripurik gehien gertatzen direnak ere.

EZ DUTE BAKARRIK EGON BEHAR

Ume bat ez litzateke inoiz bakarrik utzi behar hondartzan edo igerilekuan, nahiz eta igerian jakin. Baina, kontuz, etxeetako piszina txikietan, edo erreka-bazterreko putzuetan ere maiz samar gertatzen dira-eta horrelako istripuak.

KONTUZ JOLAS ZAKARREKIN

Ahal izanez gero, umeek ez lukete igerilekuaren inguruan korrika ibili behar, ezta bat-bateko joko edo jolas gogorretan ere. Kontuan hartu beharra dago kolpe baten edo eroriko baten ondorioak larriagoak izan daitezkeela piszina batean bestelako leku batzuetan baino.

ONDO BABESTU

Umeak ez badaki igerian egiten, babes seguru bakarra bere pisu eta tamainarako egokiak diren mahuka eta flotagailuak dira, pertsona heldu baten arreta eta zaintza inola ere deskuidatu gabe, noski.

LEKU ARRISKUTSUAK

Ez zaie utzi behar umeei leku arriskutsuetan bainatzen, esate baterako korronte edo ur-laster handiak dauden edo arroken kontra kolperen bat hartzeko arriskua dagoen lekuetan. Eta urak aski sakonak ez diren lekuetan buruz ez murgiltzeko esan behar zaie, horrelako istripuen ondorioak larriak eta ezgaitzaileak izan baitaitezke, urtetik urtera komunikabideetan irakurri, ikusi eta entzuten dugunez

Bero-kolpea eta deshidratazioa

Umeek helduek baino bero gehiago xurgatu eta bereganatzen dute. Eta zenbat eta txikiagoa izan haurra, orduan eta bero gehiago xurgatuko du. Bero-gehiegikeriaren ondorioak, beraz, larriagoak dira umeetan, eta, bestetik, askoz ere bizkorrago gertatzen dira helduetan baino.

LIKIDOA EDAN

Deshidratazioa saihesteko, umeek likido ugari edan behar lukete, kirola egin aurretik, egin bitartean eta egin ostean, edo baita eguzkialdi luzeen bitartean ere. Ez da ahaztu behar ume askok, eta txikienek batez ere, ez dutela egarri-sentsaziorik edukitzen, eta horregatik sarritan helduak garela edan dezaten behin eta berriz esan behar diegunak.

BEROTIK BABESTU

Umeak eguzkitan denbora gehiegi ematea baztertu behar da, edo baita bentilaziorik gabeko eta bero handia egiten duen lekuetan ere (automobil baten barruan, esaterako, edo kanpadenda baten barruan), bero-kolpea esaten zaion istripu larria izan baitezakete, umearen gorputzak bere tenperatura erregulatzeko gaitasuna galtzen duelako.

Intsektuen ziztadak

Herri-usadioak dioenez, horrelakorik frogatzerik ezinezkoa izan bada ere, “umeek odola gozoagoa omen dute”. Kontua da umeek sarritan jasan behar dituztela eltxo, erle, liztor eta gainerako intsektuen ziztadak, etxeko biktimarik gogokoenak bilakatzeraino.

UXATZAILEAK BAI, BAINA…

Intsektuen kontrako uxatzaileak babesteko modu ona dira, baina ez da komeni ume oso txikietan erabiltzea, ezta eskuetan edo aurpegian aplikatzea ere. Horregatik, umeen adinera egokitutako krema edo lozio uxatzaileak erabiltzea komeni da. Intsektizida elektrikoak ere aukera egokia izan daitezke etxe barruan erabiltzeko.

NOLA SAIHESTU ZIZTADAK

Intsektu ugari dauden zona edo inguruetan barrena paseatu behar izanez gero, umeei kolore argi eta distiratsuak dituzten arropak ez jartzea, edo usain fuerteko koloniak ez erabiltzea gomendatzen da, horiek guztiak intsektuak erakarri egiten dituztelako.

Zer egin larrialdi-kasu baten aurrean?

URETAN ITOTZEA. Umea ahoz gora etzan behar da, zoruaren gainean. Arnasa hartzen badu, burua albo batera jarriko zaio, gorakoak eduki baititzake, eta arropaz ondo estaliko dugu laguntza medikoa iritsi arte. Arnasarik hartzen ez badu, ordea, bizkortze eta suspertzeko teknikak egin behar zaizkio (ahoz ahoko arnasketa, batez ere) ahalik eta lasterren.

EGUZKI ERREDURAK. Erretako gorputz-atala freskatu egin behar da, ur freskoa erabiliz, eta zapi bustiak jarri, sekula ez izotza. Garrantzi handikoa da era berean likido ugari edatea, eta umearen adinari egokitutako analgesikoren bat ematea.

INTSOLAZIOA. Intsolazio bat izan duen umeak tenperatura oso altua (39 ºC-tik gora), azala gorritua, beroa eta lehorra, buruko mina, goragaleak eta gorakoak izaten ditu. Laguntza mediko egokia jaso arte, leku fresko batera era,man behar da, itzalera. Gorputza hozteko, zapi bustiak edo ur freskoz betetako poltsak erabil daitezke, edo baita umea uretan murgildu ere.

DESHIDRATAZIOA. Kasu honetan, azala hotz eta lehor egoten da. Sukarra izan dezake, zorabioak eta baita konorte-arazoak ere. Leku fresko batera, itzalera, eramateaz gain umeari ura edo edari isotonikoak eman behar zaizkio

INTSEKTUEN ZIZTADAK. Erle edo liztorren batek ziztatu badu umea, jarri zapi hotzak inflamazioa edo hantura jaisteko, eta eman analgesikoren bat. Umea alergikoa bada, antihistaminikoren bat eman beharko zaio.

ZAURIAK. Ondo garbitu antiseptiko batekin, edo horrelakorik eskura ez badago, ura eta xaboiarekin. Ondoren babestu zauria tirita batekin, edo bendaje batekin.