Azken hilabete eta asteetan udako aisialdi eskaintzen gainean informazio mota ezberdina iritsi zait eskuartera. Begirale izateko prestakuntza eskaintzak, begirale izateko hautaketa-prozesuetarako baldintzak eta epeak, haur eta gazteen izen emateaz informatzeko kartelak, covid-aren testuinguruak eragindako neurrien gaineko informazioa, eta azken egunetan udalekuetan parte hartzeko aukera izango duten ume kopuruak, zozketen emaitzak, zerrendak eta honek eragindako emozioen uholdeak (poza batzuentzat, eta haserrealdia besteen etxeetan). 

Gaurko testu laburtxo honen bidez udalekuetan parte hartzeko aukerarik izango ez duten horiez jardun nahiko nuke. Zoriak kanpo utzi dituenez baino, sistemak berak, ad hoc, berariaz, kanpo uzten dituen horiez. 

Zoriak ez du ulertzen ekitateaz. Hiztegien arabera, ekitatea antzinako grezierazko επιεικεία hitzetik omen dator. “Kasuan kasuko justiziari” egiten dio erreferentzia; kasuan kasuan bakoitzari berea, behar duena edo merezi duena ematea esanahi du. Honek, erabakiguneetan daudenak inpartzialtasunez jokatzera eraman dezake. Eta hartzaileen artean, batzuk beste batzuk baino arreta, baliabide, denbora… gehiago jasotzera.

Zoriaren esku uzten badugu prozesu bat, adibidez udalekuetarako partaideen aukeraketa prozesu bat, gertatuko denaren emaitza aurrera ezina, ziur gabea eta arrazoi nahiz lege zientifikoei ihes egiten diena izango da. Aurreikus daitekeen gauza bakarra zera da: zoriaren poltsa edo jolasean sartu ere ez direnak egin, ziurtasun osoz, %100enean kanpoan geldituko dira. Zoria ez da joango beren etxe edo bizilekuetara partaide izan daitezen bila.

Ekitatearen betaurrekoak janzten baditugu (gaurko testu honen bidez egiten den gonbidapena), ume eta gazte guztiak ezberdinak direla konturatuko gara. Berauei eta beren inguruneei begiratuta, abiaburuan hainbat ezberdinkeria edo egoera desorekatu daudela jabetuko gara.

Rawls-en ezberdintasunaren printzipioari jarraiki, pertsonen artean ezberdintasunak daude, eta beraz ezberdin tratatu behar dira ezberdinkeria egoerak gainditu nahi badira. Beraz, ekitatearen ikuspegitik, tratu ezberdina ematea justua da. Bazterketa egoerak, oztopo egoerak, pertsonei bizitzako eremuren batean partaidetza zailtzen dieten edozein egoera eta desorekarekin amaitu nahi badugu, erantzun ezberdinak zor dira.

Egoera pertsonal edo sozialengatik egoera zurgarriagootan dauden ume eta gazteen aldeko politika eta ekinbideak aurrera eramateko ordua da. Eskolaz haratago, aisialdi hezitzailearen eremuan ezinbestekoa da ekimen ezberdinetara ume eta gazte guztiek irisgarritasuna ote duten, eskaintzak egoera eta behar ezberdinetara egokituta ote dauden eta pertsonen bizi kalitatean eragin positiboa ote duten hausnartzea.

Komunitateko partaide guztioi dagokigu justizia sozialaren gaineko jarrera arduratsua, ume eta gazte guztien heziketa prozesuek (aisialdi aukerak barne) garrantzia bera har dezaten. Garapenaren alderdi batean edo batzuetan urritasunak dituzten umeen aisialdi aukerak ezin dira zoriaren esku utzi, ez eta beraien familia edo elkarte espezifikoen gain. Egoera ekonomiko, sozial edo jatorria dela eta desabantaila egoeretan aurkitzen diren ume eta gazteen kasuan berdin. Talde hauek gogoan izateak, hobekuntzarako palanka aktibatuko du, hasiera batean buruan izan ez ditugun beste pertsona batzuengan ere modu positiboan eraginaz. Udalekuetan elkarrekintzak dira nagusi, ezohiko denbora eta espazioak partekatzen dira beste ume eta heldu batzuekin. Harreman, emozio eta esperientzia zirraragarrien habia dira udalekuak.

Guraso moduan gaiak deserosotasun apur bat sortu arren, ardura administratibo eta instituzionala beste batzuei dagokiola jakinik, baina erantzukidetasun eta elkartasun sozialak gurpil mardulak mugitzerainoko indar metaketak lor ditzakela sinetsirik…gure buruei denbora gehiagoz ezkutatu ezin diogun galdera edo ariketa proposatzeko unea iritsi da: Prest egongo ote ginateke herriko udalekuetako eskaintza etxera iritsi ez zaion horri, iritsi bai baina ulertu ez duen horri, zer den ere irudikatu ezin duen horri, inoiz probatu ez duen horri, bere nahia gauzatzeko baliabideak ez dituen horri, arrazoi ezberdinengatik epeetan izena eman ezin izan duen horri… zoriak gure seme-alabei egin dion plaza-opari pribilegiatua eskaintzeko? #Aurtenberajoandadila hashtag-a erabiltzeko?

Eta nola ez, aurten pausua ematera ausartzen ez bagara, prest al gaude bederen datorren urterako, udal arduradun eta udaleku eskaintza mota guztien antolatzaileei, udaleku eskaintza etxe edo eta bizileku guztietara irits dadila ziurtatzeko bideak jorratzen jarrai dezatela, gonbidapen esplizitu eta zuzena egiteko lana har dezatela, beharrezko baliabideak prestatu eta erabil daitezela, eta ume eta gazteen hautaketa prozesuak aurrez, denboraz, kolektiboki, xehetasunez, mimo handiz eta batez ere… ekitatez diseina dezatela eskatzeko?

Hemen agurtzen naiz…Oinherrik sortutako “Aisialdi hezitzailea 0 kilometroan” adierazpenarekin bat eginaz…eta gaurkoan… Aisialdi hezitzailea DENONTZAKO aldarria gehituz!!!!