Genero-rolei iseka egiten zien, helduen lege guztien  ere aurka egiten zien, pedagogia klasikoaren balioak oso zalantzan jartzen zituen, eta berdin zitzaion jendeak bere izaeraz eta itxuraz zer pentsa zezakeen.  Berarentzat, garrantzitsuena bere buruarekin ondo sentitzea zen.

Bai, Pipi Galtzaluze da, eta 75 urte bete ditu aste honetan.

“Mundua gauzaz beteta dago, eta benetan beharrezkoa da norbaitek aurkitzea. “
Pippi Långstrump

Bere alaba, Karin, 1941ean pneumoniaz gaixotu zenean, Astrid Lindgrenek,  Pipi Galtzaluze  pertsonaia asmatu zuen, gaixoaldian alabari ipuintxoak kontatzeko; hainbeste istorio kontatu zizkion, non hauek paperera eramatea erabaki zuen, eta, hiru urte geroago, bere hamargarren urtebetetzean, liburuaren eskuizkribua oparitu zion.  Baina liburu hau ez zen 1945era arte argitaratu, beste argitaletxeek baztertu ondoren argitaletxe batek deitutako sari bat irabazi zuenean.  Gerora 100 hizkuntza baino gehiagora itzulia izan da eta mundu mailako erreferente ere bilakatu da.

1958an Hans Christian Andersen saria jaso zuen Astrid Lindgrenek.

Pippi Galtzaluze  haurtzaroan denok ezagutu genuen emakume ahaldundu eta ausartaren lehen erreferenteetako bat da.

Nori ez litzaioke gustatuko heldurik gabeko etxe batean bizi eta nahi duen orduan oheratzea?  Halakoxea zen bera:  Nahi bezala egiten zuen sukaldean,  gustuko zuena jaten zuen, beti eskopeta bat gertu zuela lo egiten zuen gauean gerta zitekeenagatik, bere jauregi txikiaren zaindaririk onenak zituen zaldi bat eta tximu bat, eta, gainera etxe kanpoan zuen , zuhaitz baten barruan ezkutatzen zen.

Eta hori gutxi balitz lasai eta konfiantzaz hitz egiten zuen, ahotsak dardara gutxi egiten zion neskarik indartsuena bera zela esatean.

Liburuak eta filma debekatu egin ziren erregimen totalitario ezberdinetan, emakumearen papera errealitatetik oso desitxuratua erakusten zuela uste baitzen.

Guraso moduan baina, oraindik ere,  polita da ikustea  nola eragiten dien haurrei Pipi Galtzaluzek gaur egungo jendartean ere neskatxei inposatzen zaizkien ezaugarri eta betebeharrei  aurre egiten jarraitzen du Pipik, tamalez oraindik ere beharrezko da.

Horregatik, gaur omenaldi txiki bat egin nahi diogu Pipi Galtzaluzeri, bere kapitulu guztietan zehar umorez oparitu zizkigun balio eta mezu berreskuratu nahi izan ditugu.

Ez digula axola behar besteek gutaz zer pentsatzen duten.

Pipiri berdin zitzaion zer pentsatzen zuten hartaz: ikatzez makillatzen zen, ahoa eta azkazalak margo gorriz estaltzen zituen, eta bere buruaz harro zebilen kalean. Bai, osaba txikiaren gainean. Bere ibilera berezia da, alaia, saltoka dabil, pozik, bizitzaz gozatzen.

Ez dugu gu zainduko gaituen inor behar

Pipiren alderdirik samurrenetako bat bere amari hitz egiten zionean ikus genezakeena da. Ama zeruan zegoen eta uste zuen zulo bat zuela, alaba goitik zaintzen zuena. Askotan, hodeiak agurtzen nituen esaten zuen  “ez kezkatu nitaz,  badakit nik neure burua bakarrik zaintzen ” feminismoa eta ahalduntzeaz hitz egiten zuen , agian ohartu gabean egin ere.

Autonomiaren eta independentziaren garrantzia

Pippiren adibidea muturrekoa da, eta haur bakar batek ere ez luke bere familiarengandik urrun bizi behar bere garapen-aldian, baina pertsonaiak  transmititzen duen umorearen atzean, haurtzarotik independente eta autonomo izaten jakitearen garrantzia ere aurki dezakegu. Izeba ‘Pastelius’  itsututa bizi zen Pippi ‘haur-etxe’ batera bidaltzeko asmoarekin, saiakera ezberdinak egin zituen kapitulu ezberdinetan , Pipik  beti erantzuten  zuen “Ez kezkatu, nik badakit neure burua zaintzen”.

Haurren artean ez dago desberdintasunik

Gizon asko baino indartsuagoa zela behin baino gehiagotan frogatzeaz gain (munduko gizonik indartsua baino indartsuagoa , zirkoko kapituluan) , Pippik argi utzi zuen ez dagoela alderik generoen artean. Izan ere, zuhaitzetan gora igotzen zen eta ez zuen inolako beldurrik, ezta lotsarik ere, etsaiei aurre egiteko, eta neskato guztiei erakutsi zien ez zegoela ezer txarrik baloi edo tiragomekin jolastea nahiago izatean. 75 urte geroago beharrezkoa da mezu hau.

Indartsu izateak ez duela generorik

Behin baino gehiagotan entzun izan diogu “bera baldin bada gizonik indartsuena, ni naiz neskarik indartsuena. Ez diezazula xehetasun hori ahaztu “. Eta hala zen: eskuaz motorrak mugitzen zituen, likidoz betetako tanke handiak mugitzen zituen eta bere zaldia, osaba txikia, txistuka altxatzen zuen ia ahaleginik egin gabe. Izan ere, txirikordak dituen neskato honek umorez erakutsi zigun indarra ez dela maskulinoa, ezta femeninoa ere.

Ez dagoela adinik izan nahi duzuna izateko

Pippi pirata zen, cowboya, arku tiratzailea, sukaldaria, etxekoandrea eta baita animalia zaintzailea ere, baina, batez ere, oso ameslaria zen. Izan ere, zerbait irakatsi bazuen (eta oraindik ere irakasten du), edozein pertsona izan daitekeela nahi duena, eta hori lortzeko ez dela ezeren zain egon behar.

Balio hauek eta beste asko ere aurki ditzakegu Pipi Lamstrung pertsonaian.  Oraindik ere beharrezkoa den fikziozko erreferentea dela deritzogu, guraso moduan hausnarketak ere pizteko moduko pertsonaia.  Bestalde, beharrezko da ariketa hau gaur egungo bestelako fikziozko pertsonaiekin ere egitea, zein balore transmititzen dituzte haurrei zuzendutako serietako pertsonaiek? Zeintzuk dira gure haurren  erreferenteak?

Zorionak Pipi, eta Eskerrikasko!