Sare sozialek, hedabideek eta publizitateak amatasun edulkoratua saltzen dute, eta horrek talka egiten du haurtxoaren jaiotzak ekarri dien guztiagatik zoriontsu izan arren, etapa berri honek beren bizitzan eragiten dituen aldaketengatik akituta, errudun edo damu sentitzen diren ama guztiekin. Hain da horrela, ezen, amak eta haurrak bizi behar duten ustezko idiliotik urrun, emakume batzuek arbuioa sentitzen baitute beren haurrarengatik.

Orna Donath soziologo israeldarrak ‘madres arrepentidas’ (Reservoir Books) argitaratu zuen 2016an, 23 amen esperientzia biltzen duen liburua, bizitza desberdinak izan arren, ama izatearen damua partekatzen dutenak. Larraitz Arando kolaboratzaileak ere egin zion erreferentzia liburu honi “Amatasuna liburuetan” kolaborazioan.

Amatasuna aukeraketa libre bat al da gaur egun? Ama izatearen aukera librea baino baldintzatuaz mintzatzen da Oma Donath. Berak amatasunaren inguruan hitz egiten ez den gai bat plazaratu zuen “Madres arrepentidas” liburuan: Ama izan eta seme-alabak maite arren, inoren ama izan nahi ez duten emakume horien testigantzak bildu ditu bere ikerketan. Gai tabua da oraindik gure artean.

Seme-alabak maite izan arren, amatasuna frustrazioz bizi duten emakumeak: sozialki eta mediatikoki gaizki ikusitako eta zigortutako errealitatea.


Arbuio horren arrazoiak asko dira, eta ezarritako amatasunetatik amatasuna agortzeraino doaz. Hala adierazi du Ibone Olza psikiatra eta aktibistak:

“Emakume batek akiduraren muga zeharkatzen duenean, oso normala da umeari muzin egitea”, aldarrikatu du. Baina beste faktore garrantzitsu bat ere gehitzen du, ama hazi zeneko hezkuntza: zaintzarik gabeko familia batean hazi zen ama batek bere haurrarekiko erreaktibazioa edo arbuio-proiekzioa senti dezake. Nolanahi ere, eta edozein dela ere gaitzespen-sentimenduaren arrazoia, Olzak berriz ere aldarrikatu du amatasun-esperientziaren konplexutasuna ikusaraztea, “Ez epaitzetik eta amen funtzio soziala aitortzetik abiatuta”.