Edozein ospitalazio momentu berezia izango da, eta haur batena denean, are gehiago. Aurrez programatutako ebakuntza txikia dela, urgentziazko ingresoa dela zein gaixotasun luze edo kroniko baten hasiera dela, ospital batetara joateak beti urduritasuna eta beldurra eragingo du.

Koldo Gilsanz kolaboratzaileak gai honen inguruan idatzi zuen bere azken kolaborazioa eta berarekin izandako elkarrizketa ekarri dugu gaurkoan.

Koldo Gilsanz

Lehenengo berria modu ezberdinetan iritsi daiteke. Gaixotasunaren larritasunaren arabera eta familiak osasun kontuak eramateko duen estiloaren arabera lehenengo momentu horiek oso ezberdinak izan daitezke. Dena den, komenigarria da berria jasotzen dugunean gurasook berri hori asimilatzeko tartea hartzea eta egingo dugun informazioaren trataera erabakitzea: zer kontatuko diogu familiari? Eta haurra berari? Noiz?

Haurrarekin ebakuntza berari buruz hitz egin aurretik ondo legoke ospitalari buruz hitz egitea  liburu edo ipuin batekin. Kontzeptuak ezagunak izatea da helburua, ez haurrak bere errealitate propioa ezagutzea. Interesgarria izan daiteke eskolan ere honen berri izatea. Aukera ezinhobea izaten da taldean mediku eta ospitalari buruz hitz egiteko.

Ospitalaren gaia aldez aurretik lantzeak, ondoren bere egoeraz jabetzea erraztuko dio haurrari. 

Anestesistarekin izan ohi da azken kontsulta kirofanorako hitzordua baino lehen. Askotan urduritasunak ez digu ondo pentsatzen uzten eta ondoren jakin nahiko genituzkeen gauzak galdetzeko aukera konturatu gabe galtzen dugu. Haurrari azaltzerako orduan garrantzitsua izango da argi izatea gurasoetako batek ala biek lagundu ahal izango dugun anestesia aurreko gelara, panpinen bat eraman dezakeen… Hau da galdera horiek egiteko momentua.

Ondoren, egun batzuk geroago, familiak haurrari bere egoera azalduko dio eta egun batean ospitalera joan beharko dutela esan. Ez da beharrezkoa zehaztasun guztiak azaltzea, hobe da oinarrizkoa azaltzea eta gero berak bere zalantzen arabera galdetzeko aukera izango duela ziurtatzea.

Zenbateko aurrerapenarekin azaldu behar den haurraren arabera erabakiko da. Haurrak 4-5 urte baditu eta denboraren kontzientzia badu, aurreko astean esan dakioke eta data egutegian ikusi dezakegu. Haur txikiagoekin azalpen labur hau 4-5 egun lehenago egitearekin nahikoa da. Helburua haurrak berak biziko duen zerbaiten berri izatea da, ez ebakuntza zein den edo eta data zehatza zein den ondo ikastea.

Behin familiak landu duenean ondo legoke eskolari jakinaraztea, hauek berriz ospitaleko ipuina kontatu eta haurrari aukera emateko bere kasua kontatzeko. Haurrak ez badu nahi, ez dugu bere egoerarekin lotura egin behar. Bere kontua ez aipatzea defentsa emozionala izan daiteke eta ez da komenigarria defentsa hori desmontatzea.

Etxean edo eta ikastolan aipatzeak haurrari bere egoera elaboratzeko aukera bat ematen dio. Baina hori behin egitearekin nahikoa da. 4-5 ez da kontua errepikatu behar, ez bada haurrak eskatzen edo galdetzen duela.

Ingresoa baino egun bat edo bi lehenago haurrari (HH2 egun bat, HH4-5 bi egun?) egoera nola izango den kontatuko diogu, ezaguna izan dadin (“ospitalera joango gara, deitu gaitzaten itxarongo dugu, gero panpina hartu*, medikuekin sartuko zara eta lokartuko zaituzte. Gu bertan egongo gara zain eta esnatzen zarenean zurekin egongo gara. Gero deskantsatu pixka bat eta etxera joango gara”)

Ospitale batzuetan objektu trantsizional edo objektu pertsonal bat anestesia jaso arte eramateko aukera baimentzen dute, haurrarentzat banaketa erraztu eta lasaitasunez sartzeko lagungarria izan daitekeelako. Komenigarria da hau medikuekin kontsultan argitzea, haurrari estrategia hau eskaini edo ez jakiteko.

Ingreso egunean familiak egiten duen agurra oso garrantzitsua izango da. Gurasoek ahalegina egin behar dute agur lasai eta positibo bat egiten, beraien emozioak gordetzen eta haurrari konfidantza trasmititzen, hots, egunero ikastolan uzten dugunean bezala. Ondoren behera etorri gaitezke eta pilatutako tentsioa askatu, baina haurraren aurrean eta ebakuntza baino lehen ez da momentu egokia.

Gurasook gure emozioak baimendu. Osasun kontuei aurre egiteko modu ezberdin asko dago. Familia batzuk kontuari garrantzia kenduko diote, beste batzuk ebakuntzarik sinpleena urduritasun maila handiarekin biziko duten bitartean. Onartu behar da bakoitzaren bizipena, beti ere haurrak errealitatea ezagutzeko duen eskubidea azpimarratuz. Familia batzuk haurraren hobebeharrez ezer ez esatea pentsatu dezakete. Horrelako kasuetan aldez aurreko urduritasuna gutxitzen bada ere, gertaeraren elaborazioa egiteko aukera ukatzen ari gatzaio eta, are garrantzitsuena dena, etorkizunean haurrak gugan duen konfidantza ere urratuta suertatu daiteke. 

Alderdi hauek guztiak kontutan hartuta, esperientzia delikatu hau eramangarria izateaz gain haurraren hazkuntzarako positiboa ere izango da. Bizitzako zailtasunei naturaltasunez aurre egiteko modua landuz eta familiarteko konfidantza indartuz.