Nerea Agirre HUHEZI fakultateko irakaslea da eta guraso.eus eko kolaboratzailea. Bere azken kolaborazio artikuluan heldu moduan dugun begiradaz hasnartu zuen, haurrek ikusiak izateko duten beharraz eta gure egunerokoan heldu begirada hori lantzeko gakoez.

Espazio honetara guraso gisa umeekiko dugun begiradaz hausnarketatxo bat ekartzea otu zait. Idealena gaiari buruzko elkarrizketa taldean egitea litzateke. Begiradaz hitz egiten dugunean abiaburuko premisa honetan sinesten baitut: ez daude bi begirada berdin, eta norberaren begirada ere aldatzen edo garatzen joan daiteke. Beraz, taldeko elkarrizketa dialogikotik kanpo, gaiari buruz idazten direnak plano abstraktuan geldi daitezke, edo eta konturatu gabe gure motxilak zamatzeko aitzakia bilakatu. Hemen jasotakoak gainera, atari honetako kolaboratzaile ugarik egindako hamaika ekarpen eskutik izan beharko luke zentzua. Hariak elkar josita. Hala ere, irakurle, zugan, gugan guraso gisa ikasteko, hobetzeko, pentsatzeko eta hazteko jarrera dagoela badakidanaz, ekarpen xume honi forma ematen saiatuko naiz, irekitasunez hartua izango dela sinetsirik.

Hezkuntza Bereziko irakasle izateko prestatzen ari diren ikasleekin gure eginahal nagusia haurren gaitasunetan sinesten duten begirada garatzea izaten da. Ikasketa aldiak irauten duen bitartean begirada hori garatzen joatea eta horretarako testuinguruak eskaintzea. Haur Hezkuntzako irakasleen prestakuntzan aritzen diren lankideekin ere partekatzen dugu bai begirada sentikorraren marko edo ikuskera. Gaur, etxeko testuingurura transferitu nahiko nituzke hainbat gako.

Helburua ez da azterketa pasatzen dugun edo ez esatea, baizik eta umeekiko dugun begiradaren kontzientzia hartzea. Kontzientzia ere badelako begiradaren garapenerako gako bat.

Ume guztiek ikusiak izateko beharra dute

Gurean behintzat maiz ematen diren egoerak: umea etxera sartzen da eta ama! begiratu zer ekarri dudan? Itxoin ee.. segundu bat.. ea zer? Begirada altxatu beregana biratu eta eskuetan harri bat dauka…ene! Zelako harri berezia, non aurkitu duzu? Afaria prestatzen amaitu eta oraintxe kontatuko didazu, segi eskuak garbitzera.

Umea ikusi dut. Umeari kasu egin diot. Baina umea ikusia sentitu al da? Ikusia sentitzearen esperientzia edo bizipenak ez du alderaketarik. Ez da arreta, ez da errekonozimendua. Edo ez hori bakarrik. Ikusia sentitzea beste zerbait ere bada.

Aurreko adibidean zerk adieraziko luke edo zerk lagunduko luke ikusia izan denaren esperientzia edo bizipen horretan? Adibidez, izan daiteke sartzen denean agurtzea, eta agurraren ostean guk adieraztea eskuan dakarrenaz interesa. Eta bere kontakizunari momentu eta espazio bat eskaintzea. Modu honetara umeak konfirmatzen du helduak ikusi duela, eta ondorioz bere existentzia eta bere berezkotasuna konfirmatzen ditu. Umeak sentitzen du bere emozio, sentimendu edo espektatiba bat hauteman duela helduak.

Zenbat galdera gelditzen dira erantzun gabe? Etxera ekarritako zenbat lore ordu batzuetara baztertxo batean zimeldurik eta begira ez daudela zamar potean? Ez zaizue iruditzen  tarteka komentario, galdera edo erantzunen bat ematen diegula beren emozio bizi eta bixi hori baretzeko goxokiak izango bailiran?

Egunerokotasunaz hitz egiten dugu sarritan. Errutinak ere nahiko presente ditugu. Interesgarria izan daiteke horrekin batera egun bakoitza bakarra dela eta errepikatzen ez dela gogora ekartzea. Eta umeek ikusiak direla sentitzearen beharra hortxe dagoela. Egunero. Askok sentitu izan dugu etxeko umeengan agertu diren jokabide jakin batzuk eskaini zaion arretarekin lotura izan dutela. Batzuetan, egun, aste edo denbora luzetxoagoa behar izaten dugu horretaz ohartzeko. Beraz, polita litzateke gure egunen eta errutinen artean umeak ikusteko denbora eta espazioak sortzea. Ez umeekin egoteko, ez umeak behatzeko, ez eurei begira egoteko. Edo ez hori bakarrik. Honekin esan nahi dena da ume bakoitzarekin (indibiduo berezi eta bakar horrekin, bai) ikusia izango den espazio partekatu bat izatea; bakarrik bata bestearentzat egoteko aukera izatea.

Hau lortzeko modu ezberdinak egon daitezke, izan ere, begirada bat, irribarre bat edo kontaktu fisikoa ematen den momentu bat ere izan daitezke. Beste inor sartzen ez den momentu edo espazio horretaz hitz egiten ari gara. Handi edo txikia. Berdin da.

Etxea: testuinguru paregabea ume bakoitzaren berezkotasunak ikusteko

Etxean aukera paregabeak ditugu ume bakoitza den bezala ikusteko. Etxean inork ezin digu ukatu badakigula “ez daude bi berdin”, “ume bakoitza mundu bat dela”. Badakigu, egunerokoak hori erakusten digulako. Gainera, umeez ez dugu modu kategorikoan edo abstraktuan hitz egiten. Batzuetan beste norbaitekin alderatu eta berdintasun eta ezberdintasunak ikusi arren, arreta jarriz gero, ohartuko gara etxeko testuinguruan zein leku duten bakoitzaren berezkotasunek. Honen balioaz ohartzea funtsezkoa bilaka daiteke.

Bakoitzaren berezkotasunetan arreta jartzen badugu, umea den bezalakoa ikusten dugu. Zer da gure umea berezi eta bakar egiten duena? Gure begirada horra fokatzen badugu umeei beren prozesuak egiten lagunduko diegu. Prozesu pertsonal eta bakarrak, ez den hori izatera behartu gabe. Den hori izan eta den hori onartuz. Eta gure begiradak poliki poliki desio hori izango du ume bakoitzarentzat eta guztientzat, bere singulartasun horretatik eta horretan garatzea.

Badakigu erronka handia bilakatzen dela gurasoontzat ume bakoitzaren “mundutxo” (gainera aldakor) hori entzun eta ondo ulertzea, ezta?. Gako bat izan daiteke, entzuteko isildu egin behar dela jakinda, umeekiko gure irudikapen eta espektatibak isiltzen ahalegintzea.

Gaitasunetan arreta jartzen duen begirada

Halaber, umeak hobeto ulertzeko beren gaitasunak deskubritzera irekita dagoen begirada behar da. Umeengan etengabe “lehenengo aldiz” zerbait deskubritzea. Garapenaren  hasierako faseetan egiten dugun bezala. Gure buruei galde diezaiekegu: gaur deskubritu al dut zerbait berria umeaz? Bere istorio, kontu, ekintzek… harritu al naute?.  Finean, aurrean dugun ume horri denbora, espazioa eta aukera mugagabeak eskaintzen dizkion begiradaz ari gara. Berarekin ikusia den momentu bat intentzionalki sortzen dugunean gurpil hau martxan jartzea askoz errazagoa da.

Zer deritzozue guraso gisa denbora produktiboaren antolaketaz gain, izateko, ikusiak izateko eta elkarrekin disfrutatzeko denbora eta espazioak errutinara ekarri eta antolatzen hasi edo jarraitzeari? Jarraitu diot, batzuek hau barneratuta izango duzuelako zuen egitekoen artean (ze interesgarria litzatekeen guraso taldeetan gai eta bizipenok partekatzea!). Beste hainbatek beharbada esandakoak lotu dituzue bigarren umea jaio zenean nagusiari begiratu eta bera ere ikusteko beharraren inguruan izan zenituzten sentipen eta egin zenituzten gauzatxoekin. Gaurko gonbidapena gaiari tartetxo bat eskaintzea besterik ez da izan…

Umeak ez daude guretzat. Umeak ez daude gurekin. Umeak gurekin direla sentitu behar dute. Eta gu ez garela mugatzen egotera, baizik eta gu ere beraiekin gaudenean, bagarela.