Gazte migratzaileen integrazioari buruz aritu gara Immigrazioaren Euskal Behatokia den Ikuspegiko Arkaitz Fullaondorekin (Leioa, 1980). Euskal gizarteak erronka handiak ditu integrazioaren, kohesioaren eta integrazio sozialaren esparruetan.

Zenbat gazte migratzaile ditugu euskal gizartean?

Gaur egun, jatorri atzerritarreko –Espainiatik kanpo jaiotakoak– 0-15 urte arteko 17.000 gazte daude Euskal Herrian erroldatuta. Gehitzen baditugu Euskal Herrian jaio diren baina jatorri atzerritarreko familiak dituzten 0-15 urte arteko gazteak, 25.000 dira.

Handitzen doan fenomenoa da?

Bai; arrazoi nagusiak bi dira: alde batetik, migrazio fluxuek gora egiten duten heinean, jatorri atzerritarreko populazioak gora egiten du; bestalde, finkatuta dauden familiek seme-alabak dituzte, eta hemen bereizi behar ditugu gazte migratzaileak – kanpotik etorri direnak– eta jatorri atzerritarreko familia batean jaiotako euskal gazteak. Askotan, nahastu egiten ditugu, eta migratzaile bezala tratatzen ditugu, baina haur eta gazte horiek hemen jaiotakoak dira, eta, beraz, euskal herritarrak dira.

Bigarren belaunaldi horiek zein ezaugarri dituzte?

Askotan, integrazio hitza erabiltzen dugu. Esaten dugu immigrazioa integratu egin behar dela, baina hemen jaiotako ume batek ez du integratu behar. Inklusioari eta kohesio sozialari buruz hitz egin beharko genuke. Kontua da gizarteak etorkin bezala tratatzen dituela, eta bazterketa bezala sentitzen dute hori. Euskal gizarteak gero eta naturaltasun handiagoarekin bizi du aniztasuna, baina argi dagoena da, oraindik ere, etorkin bezala tratatzen ditugula bizitza osoa hemen egin duten hainbat pertsona. Denborarekin horrek aldatu egin beharko luke.

Zeintzuk dira aldaketa horretarako gakoak?

Hainbat dimentsio daude. Bat eta oso argia da dimentsio sozioekonomikoa. Jatorri atzerritarreko populazioaren %30 bizi da pobrezia egoeran, eta langabezia tasa %20-30 da. Arrakala soziala nabarmena da. Eta gazte eta ume horien mugikortasun soziala ere badao. Hemen hezkuntza da gakoa. Hezkuntza sistema mugikortasun sozial positibo bat izateko tresna izango da ala ez? Hor beste erronka bat. Hirugarrenik, nabarmenduko nituzke kultura aniztasuna eta aniztasun linguistikoa. Hizkuntzaren ezagutza oso garrantzitsua da. Etorkinei galdetzen diegunean zein den haien integrazio pertzepzioa, euskara dakitenek sentitzen dute hobeto integratuta daudela.

Integrazioari buruz ari garenean, zeri buruz ari gara? Zeintzuk dira integrazio maila neurtzeko parametroak?

Integrazioa neurtzen da giza harremanen nolakotasunean; norekin eta nolako harremanak dituzte etorkinek? Parte-hartze soziala ere garrantzitsua da; zein elkartetan eta ekintzatan hartzen dute parte? Garrantzitsuak dira baita ere egoera sozioekonomikoa, laborala, linguistikoa…

Jatorriaren araberako bereizketak egiten ditugu euskal gizartean?

Argi ikusten da baietz Ikuspegik urtero egiten duen barometroan. Euskal gizarteak ez dio sinpatia handirik islamari, eta erlijio horrekin lotura duten kolektiboek adeitasun gutxi jasotzen dute: Pakistan, Maroko…

Egoera zailagoa da emakume izateagatik?

Askoz ere zailagoa da emakumeendako. Intersekzionalitateari erreparatuta, askotan diskriminatuak dira etorkinak direlako, beste arraza batekoak direlako, eta, baita ere, emakumeak direlako. Diskriminazio multzoak askoz ere handiagoak dira.