Aldaketa sozialek, emakumezkoen eta gizonezkoen identitate eraikuntzan aldakuntzak sortu dituzte, ideia berdinzaleago baterantz joz. Baina aldaketak eman diren arren, emakumearen eraikuntza sozialak ez ditu oraindik nahi besteko urratsak eman, ikuspegi androzentrikoa duen gizarte patriarkal baten aterkipean sortu delako. Honek emakumeei hainbat aspektutan beraiekin bat ez doazen ezaugarriekin lotutako rol soziala eman die, eta horrek beraiengan, erruduntasun sentimendu handia sortzera eraman du. Zehazki, gure gizarte patriarkalean, emakumearen identitateak ama izatearekin zerikusi zuzena izan du, emakumeen osotasuna ama izatean lortzen dutenaren ideia indartuz. “Ama emakumeen paradigma da, laburbilduz, emakumeen funtsa ama izatea da”.

Horrela gizarteak emakumearekiko sortu duen ideia nagusiena zaintzan oinarritzen da. Ikuspegi horren eraginak, emakumeei beren amatasuna osasuntsu bizitzea kendu die eta kentzen die, batez ere, gure gizartean urte askotan esparru pribatuan emakumeen ikuspegiari buruz ezarritako sinesmenek, askatasun eza sortu dutelako beraien erabakietan. Gainera, gaur egun ere, emakumeek ezin izan dute epai, zalantza, beldur eta ziurgabetasunik gabeko amatasuna eraiki, hau da, ama izateko erabakia ez da oraindik askea ezta segurtasunez garatutakoa ere.

Amatasuna, beste alde batetik, betidanik bigarren maila batean izan da, emakumeei lotutako alderdi bat izan delako. Hori dela eta, amak behin eta berriz sentitzen du bere haurrarekin egunero egiten duenak ez duela baliorik, gizarteak ez baitio merezi duen balorea eman. Horrekin guztiarekin, emakumeak bere buruarekiko duen eskaria handiagoa da eta perfekzioa etengabea bere egunerokoan, egiten dutena inoiz nahikoa ez denaren sentsazioa areagotzen delarik. Beste alde batetik, uste androzentriko horrek, emakumeak ama izaten jakinda jaiotzen direla indartu du eta, jakina, ez edozein ama baizik eta ama perfektua. Honek guztiak, gizonen eta emakumeen arteko desberdintasuna areagotu du, gizonak zaintza-zereginak betetzeko gai ez direla sentituz eta, hala, emakumeei zaintza lanak eskuordetuz eta honek emakumeenganako presioa gehiago sortuz. Oraingo belaunaldian, ama onaren presioa duela pare bat hamarkada baino askoz handiagoa da. Horrekin, aitaren rola baliogabetu egin da ere, hau amarena bezain garrantzitsua izanda.

Beste alde batetik amatasunaren identitateaz jarraituz, honek genero identitatearekin erlazio zuzena du. Horrela, genero rolak, kulturaren eta gizartearen beharren arabera ikasiak eta moldagarriak dira. Amatasunaren ideia era ezberdinetan irudikatzen da emakume bakoitzaren bizi baldintzen arabera. Bogotan egindako ikerketa batean, emakumeek ama funtzioen inguruko egoera ezberdinetan ezberdin erreakzionatu zuten bakoitzaren pertenentzia sozialaren arabera. Hein batean esan dezakegu, emakumezkoen identitatea eta kasu honetan, amaren rola, eraikuntza soziala dela ez horrenbeste gauzak egiteko modu naturala. Kultura edo gizarte bakoitzak bere sinesmen, harreman eta beharren arabera ulertu eta funtzio desberdinak emango dizkio amaren eginkizunari, hau da, benetan zaintzeko modu hau sinesmen, mito eta balore multzo batetik sortzen den ondare kulturala da, belaunaldiz belaunaldi transmititzen diren ohiturak izanik.

Azkenik esan, hezkuntza-esparruak garrantzi handia izan duela amaren identitatearen eraikuntzan, emakumeak batez ere ama izateko hezi baitira. Horrela, txikitatik, beraien heziketa etxeko lanetan, ezkontzan eta amatasunean oinarritu dira, aurreko belaunaldietatik transmititutako rol horiek betikotuz. Emakumea prestakuntzarekin zerikusia zuen orotik bereizten zen, batez ere kulturarik gabeko esparru pribatuan ezarriz, eta horrek gizonak menderatu zezakeela esan nahi zuen. Emakumeen analfabetismo-tasa oso altua izan zen duela gutxi arte. Hori dela eta, emakumeek etxetik kanpo gertatzen ziren egoeratan gizonen aholkuak jasotzearen menpe bizi ziren, haien hezkuntza etxean bakarrik oinarritzen baitzen. Bere eginkizuna ama eta emazte perfektua izatea zen, honek gaur egungo gizartean ondare sakona hutsi du. Hezkuntzak, beraz, emakumeen bizitza moldatu du, batetik, haien gainean eta izan behar zutenaren gaineko kontrola eginez, baina bestetik, segurtasuna sortzeko eta ahalduntzeko aukera ere eman die iritzi eta erabakietan pausu batzuk eman ahal izateko. Emakumeek hezkuntza jasotzen hasi direnetik pausu handiak emateko gai izan baitira.

Guzti honetatik ondorioztatu dezakegu, identitateak aldaketak jasotzen dituela eta kulturaren eragin zuzena duela beraz amari lotutako identitateak aldaketak jaso litzakeela eta ez dela beraz, ama guztiei definitzen dieten ezaugarriz sortua. Ezta ere emakume guztiei definitzen diena ere.