COVID-19-akpertsonen osasuna kolokan jarridu, baina ez dugu ahaztu behar, momentu hauetan garrantzitsua eta lehentasunezkoa dela gure ingurunea eta planeta osotasunean zaintzea. Are gehiago, “Arrisku globalen txostenean” aipatzen denez, antzemandako arrisku nagusien eta SARS-COV-2 bezalako patogeno berrien jatorria ingurumen-degradaziotik dator.

Horregatik, garrantzia eman behar diogu planetaren osasunari. Beste arrisku potentzial batzuk sor ez daitezen, hala nola, hondamendi naturalak edo eta beste pandemia batzuk. Kontestu honetan, haur gehiago badoaz eskolara oinez, orduan eta auto gutxiago ibiliko da gure hirietan. Oso erraza da: oinez joatea ingurumenarekiko erarik jasangarriena eta adeitsuena da, osasungarriena, bidezkoena eta merkeena. Eta lagunekin egiterakoan, dibertigarriena ere izan daiteke. Haurrak eskolara oinez joateak eragin zuzena du gure herrietako trafikoa gutxitzean, eta askotan hiriko joan-etorrietan autoa erabiltzea ez dela beharrezkoa erakusten du. Autoa alde batera utz dezakegula agerian uzten du eta trafikoaren soka amaigabea apurtzen laguntzen digu: auto gehiago, errepide gehiago –errepide gehiago, auto gehiago. Auzo bat, herri bat, autorik gabeko hiri bat guztiontzako hiri seguruagoa eta irisgarriagoa da, baita hiri garbiagoa ere.

Eskolara lagunekin oinez joateak familiei kontziliatzen laguntzen jarraitzen dielako.

Pandemiak irauten duen bitartean, birusaren kutsakortasuna handitzea eragin dezakeen jende pilaketak saihesteko, ikastetxe askok sarrera eta irteera mailakatuak ezartzea erabaki dute, eta horrek, kasu batzuetan, are gehiago zailtzen du familiaren eta lanaren arteko uztarketa. Seme-alaba bat baino gehiago duten familien kasuan, eskolara sartzeko eta irtetzeko ordu desberdinak buruhauste bihur daitezke. Eskola-bideek eta haurren autonomiaren aldeko apustuak arazo horiasko sinplifikatzen laguntzen dute. Azken finean konfiantzazko ariketa bat da: haurrek autonomia irabazten dute eta ahalduntzen diren neurrian, familiek denbora eta kontziliatzeko gaitasuna irabazten dute. Asko dira eskola bideetan parte-hartzen duten familiak, eta ekimenaren ebaluazioan hau da azpimarratzen duten onuretako bat. Gainera, haur eta heldu guztiok erantzukidetasunean irabazten eta gizalegezko jarrerak garatzen ikasteko aukera bat ere bada.

Eskolara lagunekin oinez joateak komunitatearen eginkizuna aldarrikatzeko aukera bat izaten jarraitzen duelako.

Pandemiak gure eguneroko bizimoduan ohikoak ziren egitura sozial asko tentsioan jarri ditu. Eta modu ezberdinetan antolatuak dauden sare komunitario horiek dira, hain zuzen ere, harremanak ehuntzen, laguntza-sareak sortzen eta arazo komunen aurrean erantzuteko estrategia sozialak eraikitzen laguntzen digutenak. Sare formal eta informal horietako batzuk orain ahuldu, eten edo murriztu egin dira, osasun eta segurtasun baldintza eta neurri guztien ondorioz. Hala ere, badakigu “gizataldeak eta parte hartzeak biztanleriaren ahalduntzean eta bizi baldintzen moldaketan eragina daukala. Norbanakoetara eta patologietara zuzendutako konponbideetatik ihes egin behar dela. Larrialdi sozialeko egoera bati taldeko eta komunitateko irtenbidea ematea nahitaezkoa dela, horrela horri lotutako traumak eta norberaren egokitzapenak taldean lantzea ahalbidetzen delako. ”Eskola bideak proiektua, komunitate ikuspuntutik, eragile anitzek eta ezberdinek garatzen eta lantzen dute: hainbat udal sailetako teknikariek eta politikariek (mugikortasuna, hirigintza, hezkuntza, gazteria eta haurtzaroa, etab.), ikastetxeek, gurasoek, neska-mutilek, osasun zentroek, elkarteek, etab. Gizarte osoaren inklusio soziala eta harreman sarea sustatzeko ekimena da. Honez gain,Euskadin udalerrien sare bat daukagu, Haurren Hirien Sarea(HHS),eskola bideak eta hirien eraldaketa sustatzeko era koordinatu eta bateratuan lanean ari dena. Egoera honek, era kolektiboan eta komunitarioan erantzuntzeko eta larrialdi -egoerari aurre egiteko aukera ematen digu. Erantzukizunak eta erabakiak partekatuz, elkarlanean, esku-hartzeen irismena handituz eta komunitatearenberaren berreskuratze gaitasuna sustatuz.

Eusko Jaurlaritzako Osasun Publikoaren eta Adikzioen Zuzendaritzaren, Osasuna Sustatzeko Arloko arduradun teknikoek, Euskal Herriko Unibertsitateko (UPV-EHU), KideON ikerketa-taldeak eta Haurren Hirien Sareak (Solasgune eta Innobasque) egindako txostenetik ekarritako testua.