Gai errepikakorra haurtzaroko elikaduraz hitz egitean. Korapilatsua. Iritzi ezberdinak sortzen dituena. Hainbatetan kondenatua. Bi muturreko titularrak irakur daitezke elikagai honen inguruan; beharrezkoa edo guztiz kaltegarria.

Ezer azaltzen hasi aurretik, zera esan nahi dizuet: esne eta esnekiak haurtzaroan elikadura osasuntsu eta oso bat izateko EZ dira beharrezkoak. Beste edozein elikagairekin gertatzen den bezala, hauek ere, ez dira nahitaezkoak. Kontsumitu daitezke edo ez. Esne/esnekiek eskainitako nutrienteak beste elikagai batzuekin lor ditzakegu eta.

Beste puntu bat argitzeko: landare jatorriko edariak (soja, oloa, almendra, arroz, …) ez dira behi esnearen ordezkoak. Biak txuriak izan arren, ekarpen nutrizio guztiz ezberdina dute. Edari hauek 6 hiletik aurrera kontsumitzen hasi gaitezke, baina ez esnearen ordez (eta are gutxiago ama esne edo formula esnearen ordez). Gainera nutrizio ekarpen (gantz, proteina edo azukre ekarpenean batik bat) ezberdintasun nabaria dago zereal, fruitu lehor, lekale edo fruta jatorriko edaria bada. Kontuan izan.

Noiz hasi behi esne/esnekiekin? Eta zenbat?

6 hilabete arte (= elikadura osagarriarekin hasi arte) elikagai bakarra ama edo formula esnea izango da.

9 hilabetetik aurrera yogur natural edo gatz gabeko gazta fresko pixka bat jan dezakete. Baina horrek ez du esan nahi jatea beharrezkoa denik. Izan ere, oraindik esneki hauek eskaintzen dizkien nutrienteak eskuragarri dute ama edo formula esnean, kopuru eta bioerabilgarritasun altuagoarekin. Jan dezaketen kantitatea (“pixka bat”) ez denez zehaztua izan (ikerketa zientifiko faltagatik kontsumoak izan ditzakeen onuran) ez da argi geratzen. Gainera haurtzaroko anemia (gainera garai honetan burdin beharrak biziki handitzen dira) eta gorputz gehiegizko gantz konposizioa garai honetan egindako egokitu gabeko behi esnearen kontsumo altuari lotzen zaio. Beraz, oraindik ez daukagu zertan kontsumoa indartu.

12 hiletik aurrera behi esnea eskaintzen hasi gaitezke (esnekiez gain). Baina lehenago ez. Hala ere, ama esnea hartzen jarraitzen duen haur batek (4-5 toma/egun) ez dauka zertan kontsumitu Kaltzio ekarpenagatik behintzat (ama esnearekin beharrak guztiz asetuak izango ditu).

2 urtetik aurrera egunean 2 esne/esneki ano kontsumitzea gomendatzen da (anoak honela ulertzen dira: 200ml esne, 1 yogur natural, 50-60g gazta ondua edo 70-80g gazta fresko).

Esne/esneki osoak gomendatzen dira adin orotan. Egunean gomendatutako ano kopurua baino gehiago kontsumitzen bada, aurrena hau gutxitzea gomendatzen da. Kopurua jaistea lortzen ezpada, gomendiotik pasa garen kopurua  gaingabetu formatuan kontsumitzea aholkatzen  da.

Esne kontsumoan kulturaren eragina sakona da gure herrialdean. Sozialki duen irudiak batzuetan beharrezkoa dela pentsarazten digu. Kaltzio ekarpen altua izateagatik haurraren hazkuntza egokirako nahitaezko elikagaiak izango balira bezala.

Industriaren eraginak ere zer esana dauka hauen ospean industriak berak elikagai gomendioak aztertzen dituzten erakundeei eragindako presioa itzela da eta.

Kontuan izan esne/esnekiak beti izan direla ekonomikoki elikagai merkeak, errez lor daitekezkenak eta organoleptikoki atseginak. Halaber, merkatuan eskaintza izugarria da. Korridore luzeak okupatzen dituzte merkatu zentrotan. Hozkailu erraldoiak. Milaka formatutan aurkeztuak (koloreak, errezetak, poteak, botilak, brikak, tamainak, usainak, zaporeak, zatiekin, zati gabeak, nutrientetan aberastuak, desnatatuak, izoztuak, freskoak, mono dosiak, kontsumitzeko prest dauden ontziak, opariekin, marrazkiekin, …). Beldurgarria da. Izan ere, hauen erdia baino gehiago ez genituzke kontsumitu beharko (edo behintzat oso noizbehinka izan beharko litzake) duten azukre, gantz, gatz eta edulkoratzaile ekarpen altua dela eta. Beldurgarriena ordea, hauetako azko haurrentzat zuzendutako produktuak direla da.

EnKid ikerketaren arabera, Espainia mailan haurretan (eta nagusiotan) elikagai honen kontsumoa behar baino altuagoa da. Hau da, adinerako gomendatua baino gehiago. Kontsumo altu hau, batez ere esneki formatuan egin ohi da gaur egun esan dugun merkatuetako eskaintza altua dela eta.

Orokorrean esne/esnekien kaltzio ekarpena neurriz kanpo baloratu da. Nahiz eta nutriente hau beharrezkoa den hazkuntza egoki baterako, esne/esneki kontsumo altuegiak ere baditu bere desabantailak.

Datuak mahai gainean jarrita, argi geratu dadila ez dela juizio bila hasteko informazioa. Gida bezala erabiltzeko soilik edo kontzientzia hartzen laguntzeko. Badakit ahal duzuen hobekien egiten duzuela. Zoragarri zabiltzate! hurrengo tartetxo batean ikusten gara.