Arratsalde batez, kalean erosketak egiten nenbilen bitartean nire behaketa gaitasuna aktibatu nuen eta kaletik ikusi nituen guraso eta seme-alabei beha egon nintzen, disimuluz batzuetan eta askotan ahalegin berezirik egin gabe, albotik pasatzean nik eta behatzaile ez ziren besteek entzuteko moduko mezuak entzun bainituen. Batzuk besteak baino ozenago:

 

  • Ez egin hori!
  • Jaitsi hortik erori egingo zara!
  • Jan bokata azkar!
  • Ez gelditu hor, berandu iritsiko gara eta!
  • Ez ukitu hori!
  • Ez jo zure arreba txikia, nik zuri berdina egitea nahi duzu?
  • Ez joan hortik putzuak daude eta hankak bustitzen baldin badituzu ikusiko duzu, gero gaixotu egingo zara!
  • Ez ukitu jostailua, dendako emakumea haserretu egingo da eta!
  • Ez sartu horra gizona aterako da eta!
  • Ikusiko duzu Olentzero enteratzen bada. Goitik begira dago!
  • Zu moduko ume gaiztoak lagun gabe gelditzen dira, inork ez du nahi izango zurekin jolas egitea horrela portatzen baldin bazara!

Modu kontzientean edo askotan inkontzientean esaten ditugun esaldiak dira. badakigu haurrarentzat putzuan jolastea zirraragarria dela, jostailuak arreta deitzen diola, askaria elikadura eta osasunaz lotutako arrazoiengatik ematen diogula…. Baina, baina, baina… batzuetan ideia eta printzipiook lanbrotu egiten zaizkigu. Zergatik ote? Benetan prisaka goazelako, ez dugulako gure alaba edo semea hankak bustitzerik nahi ez daukagulako aldatzeko oinetakorik eta oraindik ez goazelako etxera, beste errekadu bat egin behar dugu eta ez zaigu ondo etortzen jostailu denda berriko ikus-leihoanedo denda barruan gelditzea. Edo beste barik, ez dakigulako beste zer esan haurra mugitzeko edo ez mugitzeko, edo egin duena berriz ez egiteko, edo aurrera oinez jarraitzeko. Edo guk geuk ere mezu pila guzti hori barneratuak ditugulako.

Elementu askok, goian aipatu ditugun guztiek dute gure jokabideengan eragina: alderdi emozionalek, kognitiboak, sozialak, etikoak, jarrerazkoak. Eta elementu guzti horiek batzuetan modu inkontzientean aktibatzen ditugu testuinguru eta egoera espezifikoen aurrean. Arriskutsuena hau ohiko egoeretan, egunerokoan, hamaika aldiz errepikatzen direnean gertatzea da, horrek hartzen duen indarra eta presentziagatik gure sema-alabekiko elkarrekintza eta harremanean, eta horrela, heziketa prozesuan. Zenbatu ez-etik, egin ezin denetik, komeni ez zaionetik, agindutik, mehatxutik, gure interes eta erritmoetatik.. …egunean zehar formulatzen ditugun esaldi guztiak!!

 

Zer egin dezakegu?

Egoeraren batekin konforme gelditu ez bagara, egoera bera idatziz jaso dezakegu. Batzuetan, ordu edo egun batzuk pasa direnean ere, ez dakigu momentuan hartutako erabakiak zeren arabera izan ziren, zer gertatu zen gauzak modu batean edo bestean egiteko. Egoera idatzi.

 

Idazteko tarterik sarritan hartzen ez dugun arren, egunerokoaz lotutako egoera edo ohiko pasarteak idazteak, ikusi, pentsatu, sentitu duguna zehatz adierazi eta argitzera eramaten gaitu. Idatzitakoa paperean egotean, testura bueltatu gaitezke, eta horrek gure pentsamendua egokitzeko aukera ematen digu; ariketa edo ekintza jorrek, ideien arteko lotura egiten, interpretazioak bilatzen edo inplizitu dagoena ateratzen lagunduko digu. Idazteak gure pentsamendua aktibatzen du, beraz interesgarria litzateke bakarka edo beste pertsona batekin edo batzuekin ariketa egitea. Interesgarriena inplikatuta gauden egoeretatik distantzia apur bat hartzea da, barneratuta dugunaren erreprodukzioa gaindituz, arrazoituak diren erabakiak hartu ahal izateko.

 

Denbora bat pasatu arren, idatzita edukitzeak egoera aztertzeko datu objektiboak izatea ahalbideratzen digu; ze gertatu zen, noiz, non, zer esan nuen nik, zer erantzun zuen alabak, ze ondorio izan zituen egoerak. Egoera aztertu ostean balorazio bat egin dezakegu eta hobetu nahi dugunaren inguruko hautu kontzientea egin dezakegu, hurrengoan hobetzen saiatzeko.

 

  • Zein mezu mota helarazten ditugun beha dezakegu denbora tarte batez
  • Ondoren, hipotesietatik abiatuz edo galderak planteatuz aztertu:
  • Zein nolako erantzuna jasotzen dut seme alaben aldetik mota bateko mezu konkretuak ematen ditudanean?

 

Nik jarrera mota bat agertzen dudanean nolako erantzun motak jaso ohi ditut?

Egunaren antolaketak zein eragin du nire jokabidean eta alaba eta semeen erantzunean?

  • Joan adi-adi zuloetara. Erori behar zarela ikusten baduzu hemen heldu zaitezke.
  • Orain askaltzeko ordua da eta laurok hemen eseriko gara. Fruta, ogia eta jogurtak ditugu denon artean jateko.
  • Galdetu dendariari ea jostailua ukitu dezakezun.
  • Zapata eta galtzerdiak aldatu behar ditugu ahalik eta azkarren, oinak bustita geldituz gero gaixotzeko arriskua baitago.

 

Mezu hauen atzean ez al daude transmititu nahi ditugun ideia, balore, printzipio bertsuak? Badakit ez-etikbai-ra alde makala dagoela, baina bide hori egin nahi baldin badugu zera gogoratu beharko genuke, egiten ez dakiguna egitea, posible dela, ekinez, ibilian.

Amaitzeko zera gehitu nahiko nuke:

  • Jarrai ezazue orain arte bezala zuen alaba eta semeekiko heziketari buruzko kezkarekin (horren atzetik txiki eta gazteenen, eta zuen ongizatea baituzue ardatz eta xede gisa)
  • Ahal duzuen guztia eta ahal duzuen bezain ondo egiten duzue; beraz, zorionak! Zuek ere alde ezberdinetatik hutsuneak, hobetu behar duzuena, moda edo korronte batek esaten duena, besteak esaten duena jarraitu behar duzuenean, garrantzitsua iruditzen zait, zuek irizpide edo kriteriodun pertsona helduak zaretela eta bidea zuek egin behar duzuela sentitu eta nahi duzuen eran egitera animatzea! Ahal denetan kontzienteki erabakiak hartuz eta ezin denetan aurrera begiratuz, barne patxadatik. Uste dut behaketa egin nuen egunean nire herriko kaleetan aurkitu nituen gurasoak nahi baino gutxiago agertzen zaretela eredu on gisa, guraso bikain moduan, ikastaroetako primerako ikasle gisa, praktika onez meriendaren poltsa beteta duzuen kolektibo gisa… beraz, jarraitu ikasten baina jarraitu ondo egiten duzuen guzti horretaz gozatzen, partekatzen eta azaleratzen. Bai, zuetariko edozeinez ari naiz. Ez dago guraso on eta txarragorik. Gurasoak guraso zarete! Eta gurasotasuna, hitzak dioen bezala, guraso izateko gaitasuna da, eraikuntza soziala, elementu ugariz osatutakoa, bizia, dinamikoa, aldagarria.
  • Intentzioak, desioak, sinesmenak, ikuspegiak, egiteko erak, izandako sentimenduak eta sortutako zailtasunak gertukoenekin esplizitatzen, partekatzen eta altuan elkarrekin pentsatzen jarraitu.

 

  • Gaitasuna izan baduzue, baina prozesu honetan, ikasteko prozesu guztietan bezala, ikasten jarraitzeko gaitasunaz gain, zuen interesak, motibazioak, eskuragarri duzuen informazioak, egunerokoaren antolaketak, zehazten dituzuen zeregin eta erronken izaerak… ere besteak beste eragina izango du zuen prozesuan; beraz, alderdi hauetan arreta jartzea ere lagungarri izan daiteke zuen gaitasun eta intentzio positiboetatik abiatuz ikasten jarraitzeko.

 

Aspaldi irakurria nuen ama honen pasartea ere etorri zait gogora artikulua idatzi bitartean. Askok irakurrita izango duzuen arren, hemen uzten dut begirada bat bota izan nahiz gero. Niri, guraso izan gabe, irakasle gisa, lagun, alaba, ahizpa, bikotekide… gisa ere hausnarketarako tartea eskaini zidan eta

Nerearekin hitz egin genuen artikulua oinarri hartuta