Maider Garcia de Vicuñarekin elkarrizketa.
Ikasturtea hastera doa. Gure seme-alabek, adin batekoak zein bestekoak izan, aurki irakasle eta gelakide berriak izango dituzte eta horrekin batera mezu berriak jasoko dituzte, horien artean neska eta mutil askeak izateko aukerak murriztu ala areagotuko dituztenak. Adinaren arabera egoerak eta horien aurrean jasotako mezuak ezberdinak izango dira. Kontrajarriak maiz.
2 urteko gelan mutil bati hatzazkalak margotzen dizkietela: “ze guapo zauden!” ala “azazkalak neskak bezala margotu dituzu!”, 6 urterekin neska batek futbolera apuntatu nahi duela: “primeran pasako duzu” ala “hori ez da neskentzat”, 10 urterekin neska batekin ligatzeaz aritzean: “Zein da gustuko duzun mutila? ala “zein da gustuko duzun pertsona?”…
Hauek adibide xume eta topikoak besterik ez dira, zoritxarrez nahi baino gehiagotan entzungo ditugunak, baina agerian uzten dute hitzek duten pisua. Azken adibidean argi ikus dezakegu hitz bakar batek erabat aldatzen duela errealitatea. Zein da gustuko duzun mutila? Gustuko duzuna beste sexukoa izatearen beharra barneratzen du, hau da, heterozentrismoaren ideia ari gara transmititzen. Baliteke neska horrek mutil bat gustuko izatea, baina kontrakoa ere baliteke. Gustuko pertsonaz aritzean ez dugu bere erabakia bideratzen, ezta bere askatasuna mugatzen ere eta bere benetako sentimenduak aske ahalko ditu azaldu, eredu konkretu batera moldatzeko beharrik ez duelako sentituko.
Ohikoa izaten da kalean, patioan edota gelakideen senitartekoek esaten dituztenen aurrean harridura eta noiznahi amorrua sentitzea. Batzuetan mezu positiboak bidaliko ditugu, gustukoak ez diren horiek konpentsatzen saiatzeko. Bestetan, modu oldarkorrean erantzungo diogu egoerari, ezer onik aterako ez dugularik eta antzaz paso egingo dugu beste hainbatetan, kasuak kasu. Haserrea eta amorruari buelta eman eta lanean jarraitzeko energia bihurtzean dago arrakasta.
Irakasleek ere badute zeregina eta zeresana. Badute bete beharreko curriculuma eta gai batzuk landuko dituzte nola edo hala. Hor dago koxka. Irakasteko modu aunitz dago eta feminismoak badu lekua irakaskuntzan, baina sexu eskubideak eta feminismoak behar duen zeharkotasuna ez dago zehaztuta eta irakasle bakoitzaren esku geratzen da hau egunerokotasunean lantzeko ardura.
Zorionez, hurrengo ekimenak egiten dituztenak aurkitu ditut bidean eta eredugarri izatea nahiko nuke. Martxoak 8 bezalako egunak aprobetxatuz ikasleekin egunaren etorreraz aritzen direnak, gaur egun lan baldintzen eta eskubideen urraketa ere badela agerian utziz. Modu berean, edozein dinamika aprobetxatzen dutenak emakumeen papera eta garrantzia historikoa aldarrikatzeko. Asmatzaileak lantzean betiko Edison, Guttenberg… lantzera mugatu ordez, ikasleak emakumeek asmatutako gailuak bilatzera animatzen dituztenak ere badira (Hedy Lamarr-wifi, Mary Anderson-kotxeetako leihatila garbitzekoak, Marion Donovan-fardelak, lanbasa…).
Badira buruketetan amak beti esnea erosi eta aitak beti bizikletan kilometro pila egin ordez, errolak aldatzeko ardura hartzen dutenak, umeen aurrean errealitate anitza aurkeztuz. Jaso ezazue nire eskerrik beroena gure gizarteko txikiak horrela hezteagatik.
Etxean ere emakume eta gizon izateko ereduak ikusi eta barneratzen dituzte umeek. Gurasook estereotipoak berretsi edo haustu egiten ditugu, nahiz eta bata zein bestea beti ez egin nahiko genukeen heinean. Ez dugu gure buruarekin haserretu beharrik, ezta amorratzeko beharrik ere. Beharreko garrantzia emanez gero adi egongo gara eta agertuko diren egoerak aprobetxatuko ditugu. Feminismoaren botoia sakatuta mantenduz gero, feminismotik heziko ditugu. Sexuen arteko eskubide berdintasuna eta feminismos eguneroko gauza txikitan lantzeko aukera dugu, eguneroko “buruketetan”, eta aipatutako irakasle horiek bezala, eguneroko egoera arruntetan landu dezakegu. Etxean feminismoa zeharkako ikasgaia izan behar du gure jendartea hobetu nahi badugu. Ume eta gazteekin eredua da edozein sermoi baino eraginkorrago, beraz…feminista izan eta ekin.
Iruzkin 1 "Feminismoa ekin"