Azterketa baten arabera, haurren dietan gatza murrizteak arteria-presioa murriztu dezake helduaroan. Arteria-presio altua ez da oso ohikoa haurrengan, baina baliteke handitze-eredu bat izatea, haurtzarotik hasten dena, eta, beraz, txikitatik bada, zuzenean eragingo lioke patroi horri. Murrizketa haurtzarotik egiten bada askoz hobe da.

Kontuan hartu beharreko beste faktore garrantzitsu bat da produktu industrialei gehitzen zaion gatza. Iaz argitaratu zituzten gaiarekin lotutako ikerketa baten emaitzak Erresuma Batuan. Ikerketa 1997an egin zuten, eta 2000. urtetik aurrera hasi ziren emaitzak aztertzen. Londresko Wolfsoneko Prebentzio Medikuntzako Institutuko epidemiologo Malcolm Lawek zuzendu zuen azterlana eta  Journal of Human Hyatursion aldizkarian argitaratu zituzten ikerketaren emaitzak.

Ikertzaileek gatzaren eragina egiaztatu zuten. Emaitzek erakutsi zuten gatz-gramo gehigarri bakoitzeko 0,4 mm merkurio (Hg) gehiago zegoela arteria-presioan. Dieta altuagoak edo gatz gutxikoak dituzten haurren arteko aldeak nabarmenak ez diren arren, txikitzea haurtzaroan egiteak onura nabarmenak ekar litzake helduaroan; izan ere, frogatu zuten gatzak haurrengan duen eragina eta ondorioztatu zuten egoerak elikagai-industria produktuen gatza murrizteko premiazko neurriak hartzera behartu beharko lukeela. “Gazteen artean ez da beharrezkoa gatza, baina jakietan ezkutuan gehitzen da”.

Gehiegizko gatzak dietan duen ondorio garrantzitsuenetako bat hipertentsioa da. Kontsumoa murrizteko gomendioa ondo justifikatuta dago, nutrizio-orekan parte hartzea kontuan hartzen bada.

Nola murriztu edo ordezkatu gatza

Gatza beharrezkoa da organismoaren funtzionamendu egokirako. Bestalde, zapore potentziatzaile bikaina da. Gehiegi kontsumituz gero, ordea, gaixotasun kardiobaskularrak eragin ditzake. Hipertentsio arteriala, miokardio infartuak, garuneko arazo baskularrak…

Munduko Osasun Erakundeak gomendatzen du eguneko 5 gramoko kontsumotik ez igarotzeko –kafe koilaratxo bat–. Batezbesteko kontsumoa, ordea, 10-12 gramo artekoa da. Orduan, nola gutxitu kontsumoa?

  • Etxean prestatu jakiak. Kontsumitzen dugun gatz kopuru handiena ez dator etxean prestatutako jakietatik baizik eta kanpoan erositakoetatik. Adituek diote kontsumitzen dugun gatzaren %80 prestatuta erositako jakietatik datorrela. Pizzak, txarkuteria, ur gaseosoak… Gatzak, gainera, gosea areagotzen du. Konturatu zer gertatzen den poltsako patata prijituak edo kakahueteak jaten dituzunean…
  • Dastatu prestatutako jakiak eta horren arabera gehitu gatza. Gatzaren erabilera, sarri, mekanikoa da. Jakiak dastatu ere egin gabe botatzen dugu. Beharra dagoen jakin gabe, gehienetan. Akaso ez da beharrezkoa gatza botatzea! Esaterako, pasta prestatzea erabaki baduzu eta saltsa industriala bota behar baduzu gehiegizko gatza botatzen ari zara pasta egosteko urari edota saltsarako haragiari botatzen badiogu.
  • Etiketak irakurtzen ikasi. Tranpa dago gehienetan. Askotan ez du gatza jartzen baizik eta sodio, eta adierazten dute sodio kopurua 100 gramoko. Hala, gatz kopuru erreala ezagutzeko 2,5rekin biderkatu behar da etiketan agertzen den zenbakia.
  • Ordezkoak erabili. Haragia edo barazkiak egosterakoan ordezkatu gatza bestelako belar aromatikoekin: ezkaia, apoperrexila, albaka, perrexila, tipulina, binagrera, aneta… Arrainarentzako eta entsalada gordinentzako limoi zukua egokia izan daiteke. Espezieak ere erabil daitezke: kuminoa, piperrautsa, currya, intxaur muskatua, piperbeltza…

Argazkiaren iturria: Calum Lewis.

Ikerketaren inguruko informazioa: Consumer aldizkaria.