Ikastetxeetako  patioak “desfogatzeko” espazio bat baino askoz gehiago dira. Elkarbizitzarako, sozializaziorako eta adierazpenerako lekuak dira, eta haurrek bizitza osoan lagunduko dieten funtsezko trebetasunak garatzen dituzte. Baina… haur guztiak baldintza berdinetan jolasten dira?


Ikastetxe askotan oraindik ere espazioaren eta jardueren banaketa desberdina ikusten dugu. Sarritan, jolastokiaren erdigunea futbolak hartzen du, gehienbat mutikoek, eta beste ikasle batzuk (batez ere eroso sentitzen ez diren haurrak) bazterretara mugituta geratzen dira, eskaintza ludiko erakargarririk gabe edo erabat parte hartzeko zailtasunik gabe. Errealitate horrek estereotipoak erreproduzitzen ditu eta haur askoren aukerak mugatzen ditu.


Zer da jolastoki hezkidetzaile bat?


Hezkidetzako jolastokia jolaserako eta bizikidetzarako gunea da, eta nahita diseinatuta dago, ikasle guztien artean genero-berdintasuna, aniztasuna, inklusioa eta bizikidetza bidezkoagoa bermatzeko. Proposamen eraldatzailea da, dinamika baztertzaileak apurtzea eta mundu guztiak parte hartzeko ahotsa, lekua eta aukerak izatea bilatzen duena.


Patio tradizionalean ez bezala, hezkidetza sustatuko den patio batek:


• Espazioa birbanatzen du, talde edo jarduera bakar batek okupatu ez dezan.
• Askotariko jolasak sartzen ditu: kooperatiboak, sinbolikoak, sortzaileak, lasaitasunekoak, irakurtzekoak edo artekoak.
• Aukera-berdintasuna sustatzen du, generoa, adina edo gaitasunak kontuan hartu gabe.
• Genero-estereotipoak hausten ditu, batez ere jolasteko edo harremanak izateko moduari dagokionez.
• Haurren ahotsa entzuten du jolastokia nolakoa izatea nahi den erabakitzerakoan.
Azken batean, hezkidetzako jolastokia haur guztiak baldintza berdinetan hazi, adierazi eta erlazionatzeko aukera ematen duen ingurunea da.


Nola bihurtzen da jolastokia hezkidetzaile?


Patio tradizionaletik hezkidetzara igarotzeko, aldaketa zehatzak egin behar dira, baina baita hezkuntza-ikuspegia aldatu ere. Hauek dira prozesuaren funtsezko elementu batzuk:


• Espazioaren birbanaketa: zentro nagusi bakarra saihestuz eta elkarrekin bizi diren giro anitzak bultzatuz.
• Askotariko guneak sartzea: txoko berdeak, lur-jokoak, irakurketa-guneak, lasaitasun-eremuak, horma-irudiak edo arte-eremuak.
• Askotariko materialak eta jolasak eskaintzea: irudimenera, lankidetzara, sorkuntzara eta adierazpen askera gonbidatzen dutenak.
• Ikasleen ahotsa entzutea: patioa nola bizi duten eta nola bizi nahi duten adierazten duten partaidetza-prozesuen bidez.
• Kolektibo osoaren parte-hartze aktiboa sustatzea: haurrena, irakasleena, familiena eta monitorizazio-taldearena.