Iñaki Larrea irakaslea, psikopedagogoa eta hezkuntzan doktorea da, eta egun, Mondragon Unibertsitateko Humanitate eta Hezkuntza Zientzien fakultatean dihardu irakasle eta ikertzaile lanetan. Bere ibilbide profesionalean aparteko interesa izan du haurren garapen osasuntsuan eragiten duten faktoreen azterketan. Hilaren 14an,  ‘Natura: eskola bizia’ jardunaldian parte hartuko du, Heike Freire eta Ekoguneko kideekin batera.

Zertan datza ‘Natura: eskola bizia’ jardunaldia?

Hik Hasik antolatu du, eta COVID-19ak eragindako egoeraren aurrean, naturan eta aire zabalean egotea alternatiba interesgarria dela erakustea da asmoa. Hala ere, jardunaldiak balioan jarri gura du natura haurraren heziketarako baliabide egonkorra dela, eta ez bakarrik egun bizitzen ari garen egoerari aurre egiteko. Zehazki, eskoletatik haurrak naturan murgiltzea sustatu nahi da, eta horren oinarri teorikoa eta esku hartzeko zenbait irizpide eskainiko dira; naturan murgiltzeko esperientzia interesgarriak ere aurkeztuko dira.

Zuk hasierako hitzartzea egingo duzu…

Bai, hori da. Niri dagokit gaiari testuingurua jartzea. Ikerketek dagoeneko frogatutako onurak izango ditut hizpide. Bestela esanda, saiatuko naiz azaltzen naturan murgiltzeak haurraren garapenaren zein dimentsiotan eragiten duen.

Zein maiztasunekin antolatzen ditu halakoak Hik Hasik?

Udazkenero antolatzen ditu; bereziki, Haur Hezkuntzako irakasleei zuzendutako jardunaldiak. Baina oso bestelako gaiak ere jorratu izan dira, eta aurtengo honetan, naturaren balio hezitzailea landuko da beren-beregi. Dena den, gaiari buruzko beste ikastaro batzuk ere egin dira. Adibidez, Mondragon Unibertsitateko Humanitate eta Hezkuntza Zientzien fakultateak webinar bat antolatu zuen gairen inguruan iaz, eta Euskal Herriko Unibertsitateak antolatutako Udako ikastaroen baitan ere ikastaro bat eskaini da aurten. Gainera, itxaron zerrendan gelditutakoen kopurua ikusita, ikastaroa birritan eskaini behar izan da. Zalantzarik gabe, interesa pizten duen gaia da natura eta hezkuntzaren arteko lotura.

Eta zenbaterainoko garrantzia du naturak haurren garapenean?

Uste baino gehiago. Osasun fisiko eta mentalerako, garapen motorrerako, kognitiborako edo sozialerako aparteko baliabidea da natura. Gainera, naturarekiko errespetua sustatzeko edo ikaskuntza bultzatzeko ere lagungarria da. Helduok, irakasle zein guraso, horretaz jabetu beharko ginateke eta naturan gehiago murgildu.

Pandemiak argiago utzi du hori? Nola eragin du haurren egunerokotasunean

Pandemiaren eraginez, oro har, jolas gutxiago eta jolas sedentario eta bakarti gehiago atzeman dira; baita pantailen erabilera handiagoa ere. Adibide bat jartzearren, Kanadan egindako ikerketa batek agerian utzi du pandemiak eragin negatiboa izan duela haurren jarduera fisikoan eta jolasaren kalitate eta kantitatean. Azken finean, haurraren garapen osasuntsurako mugimendua eta jolasa gako diren heinean, pandemiak garapena bera kaltetu duela ondoriozta daiteke; eta are gehiago, batzuengan harreman eskasagoak edota beldur eta blokeo gehiago ere eragin ditu.

Azken aldian hezkuntza eta natura uztartzeko ekimen eta proposamen asko entzuten dira… Joera aldaketa baten aurrean gaude?

Nire ustez, COVID-19aren aurretik ere bazetorren joera hori; material naturalen aldeko hautua da horren adibide. Kontua da naturak berak eskaintzen duela material naturala –modu ez komertzialean gainera– eta ildo horretatik, baso-eskolak, naturara joan-etorriak eta ohiko jolastokien eraldaketak ugaritu egin dira. Eskola asko ari dira horrelako prozesuetan, eta pandemiak asmo horiek azkartu ditu, edo gutxienez, beharrak ageriago utzi.

Zein da jarraitu behar dugun bidea?

Bidea luzea da, baina era berean, erakargarria; izan ere, iruditzen zait naturarekiko kontaktua sustatzeko hainbat aukera egon daitezkeela. Eskolei dagokienez, batetik, inguruko mendi eta basoetara joan-etorriak egin daitezke. Hori litzateke biderik zuzenena. Bestetik, ohiko jolastokien eraldaketa ere aukera interesgarria da: asfaltoaren ordez, belarra, harria edo zuhaitzak jartzea, besteak beste. Naturgune “artifiziala” da neurri batean, baina gaur egungo jolastoki gehienak baino aproposagoa litzateke haurraren garapenari begira.

Zeintzuk dira oztopo nagusiak aurrera egiteko?

Naturarekiko kontaktua hobetzeko, oztopo asko dauzkagu oraindik, gugandik hasita. Oro har, helduok gaizki bizi dugu “arrisku” sentsazioa, “zikintasuna” eta oso barneratuta dugu “barrukoa” dela benetan garrantzitsua, gelakoa… Gainera, zailtasunak eta baliabide gutxi daude, oro har, eskolako mugetatik irteteko, naturguneetara hurbiltzeko edo ohiko kanpo jolastokietan transformazioak egiteko.

Non dago gakoa?

Interesgarria litzateke administrazioak, eskolek, etb. naturarekiko kontaktua euren plangintzen erdigunera eramatea; hausnartzea bere egoeraz eta hori gainditzeko estrategiak aurreikustea. Gurasoontzako ere ariketa baliagarria da hori.

Etiketak: