Nora Salbotx Alegria Amaiurko eskolan maistra da, guraso.eus egitasmoko kolaboratzaile izateaz gain eta Hik Hasi proiektuko kide da aspalditik. Egitasmo honetako webgunetik ekarri dugu iritzi artikulu hau. Ikasturte berriaren hasierarako interesgarria iruditu zaigu Noraren hausnarketa.

Hari-irudien esku-joko zaharraren metafora erabiltzen du Donna Harawayk etorkizun desiragarri baten peskizan. Antropozenoa eta Kapitalozenoa gainditzeko beharrezkoa izanen den kordelaren elkarrekiko joko batez ari da biologo eta filosofo feminista, orotariko bizidunon artean jostatu beharreko batez. Bizitzea den saltsa honetan txirikordatuta geundeken izaki guztion arteko simpoiesis edo “-rekin sortu” baten buruz hausnartzen du Staying with the Trouble lanean, eta pentsamendu, maitasun, amorru eta zaintza praktika adeitsuak sustatzera adoretu. Planeta habitatzen dugun eta sekula bakarrik ez gauden bizidunon artean harropuzkeriarik gabeko kolaborazio bat beharko du izan halabeharrez -rekin egite hori. 

Eta zerengatik dakarkit gai hau hezkuntza artikulu batera? Bada etorkizun harmoniatsu horren alde hezkuntzatik egiten denaz eta egiten ez denaz pentsatzeko aukera paregabea ematen digulako kontu honek guztiak. Izan ere, liburuan, berak praktika ontzat jotzen dituenen artean, Madagaskarreko haurrei zuzendutako proiektu bat baitakar, hain zuzen ere bertan endemikoak diren lemurren ezagutzarako sortutakoa. Eta proiektuaren abiapuntu izan zen pindarrari buruz, berriz, hauxe dioelako: “Malgaxetarren gehiengoak ez du sekula lemurrik ikusten ez lurrean, ez telebistan ez eta liburuetan ere. Liburudun eskoletara joateko pribilegioa izan dutenek untxi frantsesen irudiak ikusten dituzte bertan (…) tokiko mamorro, piztia eta ekologiei buruzko irakaskuntza nekez ematen da”. 

Ekarri orain, lagun hezitzaile hori, gogoeta bera gure heziguneetara eta egin dezagun pareko hausnarketa gure sistemetan irakasten diren ekologiei buruz, gure geletan leitzen diren ipuin eta denetariko testuei buruz. Are, gure heziguneak inguratzen dituzten ekosistemei paratzen diegun arretari buruz. Susmoa dut ikasgeletan kanguru, krokodilo eta hipopotamo gehiago daudela zuhaitz-igel, arrabio eta ugatz baino. Susmoa dut arbola guztiei zuhaitz deitzen diegula eta hegazti orori txori. Susmoa dut nekez ezagutzen dugula marrubi basa bat bide bazterrean eta aiseago identifikatzen dugula palmondoa hagina baino. Eta susmoa dut, hortaz, Disney jiteko kolonizazio eta antropomorfizazio estrainio baten eragin handiegia baduela gure jarduerak eta, aldiz, gutxiegi alfabetatze ekologiko tokiratu eta ingurugiro-justiziarako eta zaintzarako begirada kritiko batetik. 

Heziguneetan ere, inguratzen gaituzten bizidunekin kordelaren jokoan aritzeko tenorea da. Ea ba soka-dantza hori!