Beasaingo haurren hiria proiektuak badauka bere webgune propioa. Bertan egitasmoko albisteak eta nondik norakoak jarraitzeko aukera izateaz gain bestelako hausnarketak ere elkarbanatzen dituzte. Horietako bat ekarri dugu guraso.eus era. Gazteleraz webgune honetan argitaratua 2014ko martxoan.

Lagunduko al diegu Haurrei hirietako espazioak berreskuratzen ?

Tonuccik esaten duenean  kaleetan umerik ez badago  hiria ez  dela,seguru,a  adingabeek helduak kontrolatzeko eta  pertsona eta gidari hobeak izatera bultzatzeko duten gaitasuna nabarmentzen  du. Arrazoirik ez zaio falta, nahiz eta, paradoxikoki, gure seme-alabak kaleetatik derrigorrean ateratzeko erabakia , kaleak beraientzat seguruak ez direla uste dugulako izan.

Ulertzen dut herrietako eta are gehiago ikastetxeen inguruneetako trafikoaren auziak, gurasoengan hainbat beldur sor ditzakeela: agian lasaitzeko, haurrak hezten hasi behar dugu (beldurrik gabe), baina baita arduratsuago sentiaraziz ere. Beste gauza bat da haurra desagertzeko beldurra; horri lagundu dio denok ezagutu  ditugun albistearen  zabaltzeak, eta horien protagonistekin adierazten dugu elkartasunak.  Hala ere …

“Amerikako amarik txarrena” bezala izendatuta  zegoen Lenore Skenazyk, bere seme Izzyik 9 urte zituenean  hartu zuen erabakiagatik zalaparta handia sortu zenean,  (eta beherago esango dizuet),  esan zuen;  estatistikoki, adingabe batek 750 urte igaro beharko zituela kalean  New York bezalako hiri batean bahitua izateko.

Zergatik kontatzen dizuet  guzti hau? Izan ere,  saihesteko ezer egiten ez badugu, haurrek kaleak behin betiko gal ditzakete, eta horrekin hirietan zehar egiten dituzten joan-etorrietan autonomoagoak izateko eta inguruarekin harremanak izateko  gaitasuna ere galduko dute. Dena ez da horren iluna, Espainian Trazeok duen  ekimena, eta ‘eskola bideen’ inguruan sortzen diren guztiak goraipatzeko modukoak direlako. Hala ere, txikiek jolastera  ‘irteteko’ aukera ere izan beharko lukete , beraiei ukatu zaizkien lekuetan kokatzeko,  etxebizitzak, ibilgailuak, helduak. elkarrekin bizi diren espazioetan. 

Guk, adin jakin batetik aurrera kaleetan ibiltzeko nolabaiteko askatasuna genuen (nire kasuan sei urte  haur handiagoekin batera banengoen eta  hamar bakarrik joaten banitzen). Orain guraso garenok ahaztu egin dugu hori, eta erreserbak sortu ditugu (Gregorio Lurik oraindik aipatu ez dudan  liburu batean izendatzen dituen moduan) nora   haurrak eramaten baditugu  joan daitezkeen,  eta jarduera jakin batzuk egin ahal izango dituzten ala ez baimentzen badiegu.

Joera horrek ‘guraso helikoptero’ deiturikoak sortu ditu, seme-alaben inguruan etengabe eta tartean sartu nahian  hegan egiten dutenak ; eta urteen poderioz jokabide hau  luzatzen da. Gerora, seme helduak (oraindik ere haur modan ikusten ditugunak) kanpoan ikasten duenean, harreman mota hau jarraitu behar du,  gurasoek egunero aholkuak emango dizkiote baita  bere apunteak aurkezteko moduari buruz ere.

Galdera rranpa : haurrak non daude  seguruago,  etxe barruan ala kalean?

Zaila al zaizue erantzutea? Arazoa jada ez da barruan ote dauden, baizik eta zer egiten ari diren (gutxieneko gainbegiratze bat gabe ulertzen da), esan nahi dudana era da,  Interneten erabilera desegoki batek gehiago hurbildu dezakeela haur bat sexu harrapari baten asmoetara, bere auzotik edo bere herritik paseatzera joateak baino.

Duela gutxi, nire seme zaharrenaren tutoreak,  ikasle batzuek Whatsapp bidez irainetan parte hartu zutelako deitutako guraso bilera batean zera leporatu zigun,  : ‘Ez dut ulertzen nola eragozten diezuen haurrei kalera irtetea , eta gero nahi dutena egiten uzten diezuen internet  duten gailuekin’.

Zer irabazten dugu helduok haurrek herri eta hirietako bizitzan parte hartzen dutenean?

Argi dugu  haurrak beren herritartasuna gauzatzen ari direla, hala egiten badute; horretarako, nolabaiteko erraztasunez moldatzeko aukera izan behar dute (eta ez beti helduek lagunduta). Haiek badakite zer behar duten, eta eskatzen uzten badiegu, aurrera egingo dugu hirien eraikuntzan.

Tonuccik (berriro ere) dio  ikerketa  batzuek erakusten dutela ibilgailuak gidatzen dituen gutxiengoa espazio publikoaz jabetzen dela, eta gainerakoek ezin dutela horretaz gozatu. Baina espazio publikoak ‘hiria eta herritarrak’ sortzen ditu, eta herritar izateko ez dago adin mugarik.

Hasieran aipatzen nuen moduan,  haurrek kaleak hain inseguruak izan ez daitezen laguntzen dute, haien presentziak kalean eragiten duelako  , eta horiek ditugu erreferentziatzat

Zer irabazten dute haurrek?

Leonore Skenazyren kasuak, nolabaiteko eztabaida piztu zuen, bere seme Izzyk, Upper East Side eta Midtowneko bere etxearen arteko ibilbidea metroan egitea ahalbidetu baitzuen (50 minutu inguru beharko ziren oinez). Aldez aurretik txartela, geltokien plano bat, larrialdietarako dirua (20 dolar) eta telefono kabina bat erabiltzeko txanponak  eman zizkion.

2008an gertatu zen, eta haurra hunkituta etxera iritsi zenean, hark abiatzean oparitutako musua itzuli zion amari. Ordurako Izzyk ondo ezagutzen zuen ibilbidea, eta bazekien adi egon behar zuela. Baina, gainera, bere amak konfiantza transmititu zion haurra txikia  zenetik, eta bide-segurtasunaren arauak  ezagutzeaz gain , gurasoek modu sotilean transmititzen ditugunak ere ezagutzen zituen. (badakizue: ‘Arazorik baduzu, bilatu konfiantzazko heldu bat eta eskatu laguntza’ eta antzeko gauzak).

Zer gertatu zen kolaboratzen zuen komunikabide batean gertatutako  kontatu zuenean? Jendeak asko kritikatu zuen eta “America ‘s worst mom” gisa izendatu  zuten. Hala ere, ama ona izan zen, semeari autonomoa izaten eta arriskuak kalkulatzen irakatsi baitzion, eta ez zuen inoiz arriskuan jarri . Bide batez,  kontatzen da urtebete geroago Izzyk lagun batzuen etxera trenez egin zuela bidaia , hori ere bakarrik, eta gidariak harriduraz deitu ziola poliziari, adin horretako adingabe bat heldurik gabe bidaiatzen ikustean. 8 urte dituzten haurrak  bakarrik bidaiatzea  legezkoa da eta kontua eta gertakari batean geratu zen.

Norberaren autonomian eta segurtasunean irabaztea

 Tonuccik dio, Sei urtetik aurrerako haurrei eskolara bakarrik joateko aukera eman beharko litzaiekeela , baita kalean jolasteko aukera ere. Jakina, horretarako, lan hezitzaile  egin behar da etxean, eta gurasoen eginkizunarekin zerikusi zuzenik ez duten beste faktore batzuek ere kontuan izan beha dira.

Adibidez: ikastetxeen inguruak segurua izan behar du, eta gidariak, oro har, kontu handiagoz ibili litezke kale eta errepidetan, , bereziki haurrak daudela suposatzen den inguruetan . Horrelako zuhurtziagabekerien kasu deigarrienetako bat Birminghamen gertatu berri dena da, non gidari batzuek autoa ikastetxe baten kontra  jo zuten.

Praktikan, esan genezake hirigintzaren behar partikularretara gaizki egokitzearen ondorioz hirian ibiltzeko ezinduta dauden  pertsona guztiek bizikidetzaren eta herritarren parte-hartzearen bazterketa sinbolizatzen dutela – Horrela, letra guztiekin –.

Autonomia eta osotasun pertsonala sustatzeko, beharrezkoa da gurasoek gaiari buruz dituzten aurreiritziak  berrikusten hastea; adibidez, beldurbera  bada, nekez transmititzen da lasaitasuna eta  beharrezko hausnarketa kalea zeharkatzean.  Garrantzitsua da haurrek jakitea haiengan konfiantza dugula, egin behar  behar dutenaren inguruko  gomendioak sarritan gogoraraztea bezainbeste.

‘Haurragoa izatea’

Haurra izatea  eskolara joan behar izatea bakarrik , zaindua izatea  eta  sostengatzea … haurra izatea jolastea ere bada. Jolastea  dozenaka jostailu izatea al da? Gurasoek esatea zein den bota zaitezkeen txirrista ?agian bai edo agian ez. Askotan, jolastea erabakitzea  besterik ez da, zer eta   norekin, etxeko atea ireki ahal izatea helduek jarraitu gabe.

Aldi berean, adin horietan metatzen den energia deskargatzen dute: logikoa, askatasunez mugitzen baitira eta oso ondo erabilzen dituzte beraien giharrak.

“Askatasuna” ematea ez da haietaz ez arduratzea

Inork gaizki pentsa ez dezan esaten dut. Kalean jolastera ateratzen diren haurrek ordubete dute itzultzeko, eta gurasoei esaten  diete ‘nora doazen’, guk haurrak ginenean   egiten   genuen bezala. Berriz itzultzen dira meriendatzeko  ordua denean, eta ideiak eta jolasak partekatzen dituzte; arazo txikiei irtenbidea bilatzen diete, eta arrisku txiki batzuei aurre egiten diete   (zuhaitzetara igotzen dira, etab.).

Helduek helduarenak egiten dute, eta haien segurtasuna zaintzen dute, beharrezkoa denean aholkatzen dute, eta behar dutenean behatzen dute. Seme-alabak maitatzea, kontuz ibiltzen ikas dezaten nahi izatea ere bada, beraiek ere aukerak ezberdinen artean aukeratuz.

Ikusten duzue nola ez den hain txarra kalean moldatzen jakitea? Hori bai,  guztion lana da hiriaren erabilera publikoaren eta pribatuaren arteko oreka aurkitzea, haurrak zokoratuta geratuko ez direla ziurtatzeko. Zalantzarik gabe, lan neketsua, baina merezi duena, fruituak gure seme-alabek eta bilobek gozatuko dituzte.