Haur batek ematen dituen lehen pausuak, gure txikien garapenean gehien espero dugun mugarrietako bat izaten da. Baina nola jakin ondo dabilen?

12 hilabete betetzean, oso ohikoa da, oraindik lehen pausuak ematea lortu ez badu, larritzen hastea. Baina kontutan hartu behar da haur bakoitzak bere erritmoa duela mugarriak lortzerako orduan.

Terapeuta okupazional pediatrikoa den Jessica Romerok dio normala dela 10 hilabete inguruko ume bat lehen pausuak ematen hastea. Baita 15 eta 18 hilabete inguru dituen batek, orduan ematea lehen pausu horiek. Eta dio beste zenbait profesionalek denbora-tarte hori 24 hilabetera arte ere luzatzen dutela.

Martxaren garapena benetako ikaskuntzatzat hartu behar dugula azpimarratzen du profesionalak; faktore motorrak, pertzepziozkoak eta kognitiboak konbinatuz. Haurtxoa, etengabeko aldaketan eta eboluzioan izatea, bere zentzumenen, mugimen-ikaskuntzaren, deskubritzeko eta esploratzeko duen interesaren eta abarren bidez jasotzen duen informazio guztia integratuz doa, maila kortikalean jaiotzean zituen sortzetiko patroi neuromotorrak helduz joateko, desplazamendu-modu berriak garatuz joateko, oraingoan borondatezkoa den martxa lortu arte.

Horrela, oso litekeena da haur handi batek, tonu muskular baxu samarrarekin, lasaituta, martxa beranduago hartzea, neurri txikiagoko, urduriago, bitxiago eta esploratzaileagoa den haurtxo batek baino. Baina hori ere “ez da araua”, dio Romerok. Beste faktore batzuek ere parte hartzen dute, adibidez umeak bere gorputzarekin lurrean esperimentatzeko dituen aukerak, edo ingurune estimulatzaile eta motibatzaile bat izatea.

Ibiltzen hastean izaten diren arazorik ohikoenak

Gure txikia zutik jarri eta oinez hasten denean, hurrengo kezka dator. Nire haurtxoa arraro dabil, eta orain zer egingo dut? Kezkatzekoa al da?

Profesionalak dio haurtxoak arraro eta era askotara ibiltzen direla, bereziki martxa independentea hastean. Ibiltzen hastean, hankak nahiko bereizita dituztela ikusiko dugu; batzuetan, aldakak tolestu ditzakete, ipurdia atzerantz aterata; belaunak pixka bat tolestuta eta oina puntak kanporantz zuzenduta… Besoak enborretik bereiziz ireki ohi dira, beste batzuetan tolestu egiten dira, esku bat edo biak ahoan sartzen dira, eta horrek euskarri-oinarria handitzea eta oreka hobetzea eragiten du.

Oinez hastean, batez ere lurra irregularra bada, oinak barrurantz biratu daitezkeela ikusiko dugu, eta sigi-sagan bezala mugitzen dela. Egokitzapen horiek beharrezkoak dira orekari eusteko. Nahiko ohikoa da oin-puntetan ibiltzea, asko erortzea, oinaren euskarrian zerbait bereizgarria ikustea –barrurantz edo kanporantz okertuta–, batez ere oinutsik ikusten ditugunean.

Batzuetan beharrezko doikuntzak dira eta, beste batzuetan, esperimentazioa izaten dela dio profesionalak.

Nola jakin ondo dabilen?

Lehen etapa igarota, eta haurra mugitzeko modu berria entrenatzen eta praktikatzen doan heinean, ikusi behar dugu gure umearen hankak elkartu eta lerrokatu egiten direla, aldakak eta belaunak zabaldu egiten direla eta oinak paraleloago jartzen direla, hasierako irekiera itxiz.

Hasieran aipatutakoak denboran irauten badu, gure txikiari erreparatu behar diogu, ziurrenik espezialista batekin kontsultatu beharko delako, beste trebetasun konplexuago batzuk eskuratzea zaildu dezakeelako.

Beste ideia hauek ere kontutan hartzea komeni izaten da:

  • Oina nola jartzen duen. Ikusiko dugu zutik gaudenean normalean izaten dugun arkutxo hori oinean agertzen hasten dela.
  • Belaunak gehiegi bananduta eta okertuta badaude –hankak parentesi gisa agertzen badira–, edo elkartzeko joera badute –hankak X-ren posizioan balego–. Posizio horiek fisiologikoak izan ohi dira adin goiztiarretan, baina 5 edo 6 urtetik gora zaindu behar dira.
  • Oin-puntetan ibiltzen da etengabe eta oso modu iraunkorrean, eta hori ez da aldatzen gure txikiari zapatak kentzen dizkiogunean.
  • Hanka baten eta bestearen arteko diferentziak. Baliteke zutik edo oinez ibiltzean ohartzea, adibidez, oin bat barrurantz sartzeko joera duela modu markatuan, edo hanketako bat mugitzeko modua bestea ez bezalakoa izatea.

Horrelakoren bat igarriz gero, pediatrari kontsultatzeko gomendatzen du Romerok.