Ikasturtean zehar eramandako ordutegi errutinak aldatu egiten dira kasu askotan udako oporren garaian. Familia askok etxetik kanpo pasako dituzte seguru udako egunetako batzuk, ondorioz, umeak beretzat ohikoa ez den leku batean ere egin beharko du lo. Horrek guztiak eragin zuzena dauka haurraren loan. Baina aldaketen aurrean nola komeni da jokatzea, haurraren loa errespetatuz? Umeen lo-aholkulari Leire Azpiazuk hainbat gomendio eman dizkigu.

Udako oporretan egonda, errutinak aldatu egin dira familia askotan. Garai honetan, nola komeni da jokatzea umearen loa kontuan hartuta?

Udan gaudela, hainbat puntu hartu behar dira kontutan: alde batetik, aldaketak egongo dira, lekua aldaketak, esaterako, kanpora zoazen momentu horretan. Baina uda garaian, oporretara joateaz gain, egunak luzeagoak dira, tenperaturak altuagoak, eta hainbat faktore daude eragina izan ditzaketenak haurraren loan. Argi eduki behar duguna da udan ezin garela oso zorrotzak izan umearen ordutegi edo errutina aldetik, baina garrantzitsua da egitura bat mantentzea umeak ondo ulertu dezan malgutasun puntu bat egon arren, badituela berak orain arte eraman duen egitura bat. Azkenean umeak errutina bat jarraitzean, badaki ondoren zer datorren, eta egunero aldatzen baldin bagaude, kontuz ibili behar da. Nik gomendatzen dudana da udan malguagoak izateko, denontzako direlako oporrak eta guztiok deskantsatu behar dugu, eta askotan okerragoa izan daiteke denbora guztian ordutegiak zaintzen egotea, okerrago sentiaraziko gaituelako eta gainera agian ez dugulako lortuko nahi duguna. Beraz, malguak izan bai, baina hainbat gauza kontuan hartuta.

Zer, adibidez?

Esaterako, garrantzitsua da egunaren azkenengo orduek beti egitura bera jarraitzea. Azken ordua lasaia izan behar da, intentsitatea jaisten joatea komeni da prestatzeko oherako momentu horretarako, gero lo egin dezan. Ume bakoitzak desberdin erantzuten du aldaketetara; batek oso ondo erantzun diezaioke kanpora joan eta beste leku batean lo egiteari, eta beste batendako, berriz, guztiz desberdina izan daiteke; etxean gau guztia segidan lo egitetik bost aldiz iratzartzera pasa daiteke, adibidez. Baina hori ere normala da. Bi eta lau egun bitarteko egokitzapena behar izaten dute, bai oporretara kanpora goazen momentuan, eta baita ere etxera itzultzen garenean. Hori ere beste aldaketa bat da, nahiz eta beretzako ezaguna den leku baten egon.

Lo egiterakoan erabiltzen duen atxikimenduzko elementu hori eramatea ere garrantzitsua izango da, ezta?

Bai. Agian ohituta dago bere logelan lo egitera, baina hotelean agian guztiok batera egiten duzue lo ohe berean. Garrantzitsua da berarendako ezagunak diren objektuak, atxikimenduzko objektua baldin badauka –estalki zehatz bat edota panpina zehatz bat–, eraman, berarendako erosoagoa eta ezagunagoa egiteko inguru hori.

Eta gero kontu handia izan behar da argitasunarekin. Adinean aurrera joan ahala, argi asko daukagunean kalean, oso zaila da ume bati esatea ohera joan behar duela. Beraz, etxea prestatu egin behar da; pertsianak jaitsi behar ditugu, esaterako, umeak ikus dezan iluntasun hori eta berak ere ulertu dezan ohera joateko ordua dela.

Eguneko lo-kuluxkak ondo egitea garrantzitsua izaten da, gauean haurrak ondo deskantsatu dezan. Nola jokatu kanpoan gaudenean lo-kuluxka horiekin?

Garrantzitsua da haurraren lo seinaleetara adi egotea eta berebiziko garrantzia dauka haurra iratzarrita egon daitekeen denbora gehiena –lo leihoak– zeintzuk diren ezagutzea. Adinaren arabera, lo leihoak aldatzen joaten dira. Bere lo-kuluxka orduak badakizkigu zeintzuk diren, eta horrek markatuko diguna da ordu erdi edota gehienez ordubetez nola ahal dugun ordutegiarekin jolastu. Ordubetetik gora ez dugu gomendatzen lo-kuluxka atzeratzea, edo lo-ordua atzeratzea, inoiz, ez uda garaian, ezta gainontzeko urte sasoietan ere. Azkenean aldaketa txikiei hobeto erantzuten dietelako. Eta agian hondartzan gaudenean, estimulu askoko lekua delako, baldin badakigu gure umeak ez duela lo-kuluxka ona botako, jakin beharko dugu egun horretakoa, hurrengo egunean orekatu egin beharko dugula eta egun lasaiagoa izan beharko dugula, umearen erantzunei errespetatuz. Egun batean ondo dago bertan egon eta lo-kuluxka hori motxilan edota aulkitxoan egitea, baina gero jakin beharko dugu hamabost egunetan segidan ezin izango dugula egin, gero bueltan horri buelta ematea ere zailagoa izango delako. Umeek azkar ikasten dute; etxean ez badu motxila bidez lo-kuluxkarik egiten edo besoetan edo biberoia edo titia hartuaz lo-kuluxkarik egiten, oporretan hori ikasten badu, asko kostatzen da gero laguntza horiek kentzea. Beti inportanteena da oporretan lo-kuluxketan, baita oheratzerako orduan eta esnatzerako orduan kontutan izatea zein den bere lo-leihoa eta 30 minutu edota ordubeteko margenaz jolastea. Eta egun batean ez badugu hori zehatz-mehatz betetzen, hurrengo egunean hori orekatu egin beharko dugu.

Tenperatura altuen aurrean, nola jokatzea komeni da?

Garrantzitsua da etxean gaudenetan, saiatzea etxea ahalik eta tenperatura egokienean mantentzen; aireztatu egin behar da, baina ordu freskoenetan. 25 gradutik gora baldin badaukagu haurrak lo egin behar duen logela, umea body batekin jarrita nahikoa da. 25-21 gradu bitartean baldin badago, body-a eta pijama mehe bat edo udako saku mehe bat jarri beharko genioke. Eta 21 gradutik behera baldin badago, pijama eta zakutxo bat jarri beharko genioke. Aire girotuarekin kontuz ibiltzea komeni da, ez da gomendatzen erabiltzea umearen gelan bertan. Haize zuzena izaten da, eta oso zaila da tenperatura mantentzea, aldaketak egon daitezke eta ez da gomendatzen.

Gauean beranduago lokartzen badugu, goizean beranduago iratzarriko dela pentsatzea ez da zuzena, ezta? Askotan, nahiz eta beranduago lokartu, egunero esnatzen den ordu bertsuan esna daitekeelako.

Egia da ume guztiek ez dietela berdin erantzuten ordutegi aldaketei, baina errore handia da pentsatzea umea ohi baino beranduago lokartzeagatik, beranduago iratzarriko dela. Batak ez du bestearekin zerikusirik. Batzuk ordu berean iratzartzen jarraituko dute, beste batzuk agian lehenago iratzarriko dira lotarako ordura nekatuta iritsi direlako, eta beste batzuk egin dezakete eurei dagokien ordu kopurua lasai asko eta iratzarri eurek nahi dutenean. Baina haur bakoitzaren araberakoa izaten da hori. Gurasoak dira ondoen ezagutzen dituztenak euren seme-alabak eta badakigu aldaketen ondoren nola erantzungo duten.