Arrasateko Athlon kooperatibako kidea da Maialen Alkorta, eta zehazki, osasun programetako aholkularia da; besteak beste, Atxabalta Mugi proiektua kudeatzen du. Azaldu duenez, helburua bizimodu osasuntsua sustatzea da, eta nerabeei begira ere programa bereziak egiteko asmoa dute, iazko esperientzia oso ona izan zela uste baitute.

Zein bizi estilo daramagu, orokorrean?

Gure ustez argi dago geroz eta gizarte sedentarioago batean bizi garela; egun ditugun ohiturek edo daramagun bizimoduak ez mugitzera bultzatzen gaitu: lanpostu estatikoak, aisialdi sedentarioa, teknologia berriak… Egia da, bestalde, teknologia lagungarria izan daitekeela bizi estilo osasuntsuagoa izateko, baina gehienetan ez dugu horretarako erabiltzen. Gainera, esandakoari elikadura ohitura ez osasuntsua, tabakoa edota estresa gehitzen badizkiogu… Gizarte bezala hausnarketa sakona egin behar dugu, eta izaera aktiboagoa eta ohitura osasungarriak jomugan jarri.

Diozun hori islatzen duen daturik badago?

EAEn egin den azken osasun inkestak zehazten du populazioaren %31k ez dituela betetzen “pertsona aktibo” izateko Munduko Osasun Erakundeak ezarritako gutxieneko irizpideak. MOEren arabera, pertsona aktiboa da egunean ordu erdiz jarduera fisiko moderatua egiten duena. Esan bezala, EAEn, hamarretik hiruk bakarrik betetzen dute hori.

Eta haur eta nerabeei dagokienez?

Ez da oso-oso zehatza, baina, datuen arabera, gazteen %81ak ez du gutxieneko maila hori betetzen, eta horrek argi uzten du nerabeekin lan asko egin behar dela.

Horretara bideratutako baliabideak edo eskaintzak badago?

Nik uste dut helburua gizarte aktiboago bat bilatzea bada, erakunde eta bestelako eragileak elkarlanean aritu behar garela: Aldundiak, Udalak, elkarteak, eskola-kirola, familiak… Ezin da izan, adibidez, orientazio zerbitzuetan lan egiten dugun teknikarion lana bakarrik. Beti eskatu daiteke gehiago, baina egia da badaudela programa batzuk indarrean.

Adibidez?

2013an, Jaurlaritzak Mugiment proiektua abiatu zuen Osasun Panaren barruan, herritarrak aktibatzeko; horren baitan daude Atxabalta Mugi bezalako orientazio zerbitzuak. Erkidegoko lurralde guztietan dauden zerbizuak dira, eta, adibidez, Gipuzkoako Udalek geroz eta apustu argiagoa egiten dute horrelakoen alde.

Zer da zehazki Atxabalta Mugi?

Jarduera fisikora eta kirolera bideratutako orientazio zerbitzua da. Aretxabaletako Udalaren baitan dago 2016tik, eta asmoa da herritarren artean ohitura osasuntsuagoak zabaltzea. Astelehen goizetan eta asteazken arratsaldeetan, Ibarra kiroldegian egoten naiz, eta hiru deribazio-iturritatik etortzen dira herritarrak: osasun langileek bideratuta, udaletxeko zerbitzu sozialetatik eta herrian ahoz aho entzutetik. Hitzordua hartu eta elkarrizketa bat egiten diet, haien profila ezagutzeko: zein jarduera egiten dituzten, zein zaletasun dituzten, zenbat denbora libre duten… Ondoren, helburuak finkatzen dira eta programa abiatzen da, jarraipena egiteko. Eta zerbitzuaz gain, bestelako ekimenak ere antolatzen dira: ibilaldi osasuntsuak, elikadura tailerrak, nerabeei zuzendutako egitasmoak…

Nolakoa da nerabeentzako programa?

Iaz egin genuen lehenengo aldiz. Aretxabaletako bi ikastetxeekin harremanetan jarri ginen, izan ere kezkatuta geunden nerabezaroan jarduera fisikoan izaten den jaitsierarekin. DBHko 4. mailako ikasleak kiroldegira etorri ziren, heziketa fisikoko orduetan, eta bertako monitoreen saio gidatuak probatu zituzten (GAP, circuit training eta spinning). Horietatik bi aukeratu behar izan zituzten lau astez probatzeko. Programaren asmoa zen, gustatuz gero, eskola orduetatik kanpo saioetan jarraitzea.

Emaitza ona izan zen?

Egia esanda balorazioa oso positiboa izan zen, baita irakasleentzat ere. Aurten ere ekimen bera egitea nahi genuen, baina egoera dela-eta, bertan behera geratu da. Otsailean edo martxoan, egoerak hobera egiten badu, abiatuko dugu berriz ere.

Bestelako eraginik izan du pandemiak zuen jardunean?

Martxoan, konfinamendua hasi zenean, eten egin zen aurrez aurreko orientazio zerbitzua, baina telefonoz jarraitu genuen. Argi genuen gure lana oso beharrezkoa eta garrantzitsua zela jendea etxeetan egonda. Orain, presentzialki ari gara berriz ere.

Kirol jarduerak ere, orokorrean, dezente mugatuta daude. Zein irakurketa egiten duzu?

Bai, murrizketak jarduera fisikora eta kirolera ere heldu dira, eta azpimarratzekoa da azkenengo dekretuak sei eta hamasei urte arteko eskola kirola debekatu duela. Berriz ere haurrak eta nerabeak dira kaltetutakoak. Eskolaz kanpoko ekintza askok aurrera jarraitzen dute, baina honek ez. Hausnarketarako bidea ematen du; hain zuzen ere, Oinatz Agirre Leintz Eskola Kiroleko koordinatzaileak gaiaren inguruko iritzia partekatu du sarean. Eskola-kirola pribilegio edo eskubide den mahai-gaineratzen du. Dena den, egoerak egoera, aktibo eta osasuntsu mantendu behar gara.

Eta badago horretarako aukerarik?

Momentuz kalera irten gaitezke, kiroldegiak zabalik daude eta bakarka ere egin dezakegu kirola –kalean nahiz etxean– Hortaz, astean bost bat egunetan jarduera moderatua egitea da nire gomendioa. Eta horrekin batera, elikadurari erreparatzea. Horrek guztiak osasunaren hirugarren adarrean izango du eragina: osasun emozionalean. Aktibo banago eta osasuntsu jaten badut, emozionalki ondo egoten lagunduko dit.

Gurasoek nola sustatu dezakete jarduera fisikoa?

Haurtzarotik nerabezarora jarduera fisikoa asko murrizten da, eta faktore askok eragiten dute hori. Hala ere, garbi dago fruituak jasotzeko lehenengo hazia erein egin behar dela; errazagoa izaten da haurtzaroan txertatzen diren balioak eta ohiturak gerora mantentzea. Beraz, horixe da gomendioa: gurasoak haurrentzat erreferente izatea. Familia osoa aktibo mantentzen bada eta txikitatik hori ikusi baduzu, ariketa fisikoa egiten baduzu eta osasuntsu elikatzen bazara, ziur fruituak emango dituela.

Familiako planak egitean ere kontuan hartu daiteke hori…

Hori da. Asteburuak aisialdi aktiborako erabiltzea aukera ona da: bizikletan ibiltzea, mendi buelta bat egitea, ibilaldi bat… Familian eta mugimenduan. Ez da izan behar oso jarduera zorrotza; gozatzeko eta motibatzeko izan dadila, haurrei aktibotasunaren arra sartzeko. Zalantzarik gabe, gurasoen papera oso garrantzitsua da.

Datuak oraindik kezkagarriak izan arren, ari gara hori aldatzeko bidean?

Bai, nik baietz uste dut. Gizartea kontzientzia hartzen ari da, baina egia da badagoela zer hobetu. Gakoa erakundeen eta gainerako eragileen elkarlanean egongo da. Denon erronka aktiboagoak eta osasuntsuagoak izatea.

Etiketak: