Guraso.eus egitasmoan, gurasotasunarekin lotutako egitasmo interesgarriak ezagutu eta ezagutarazi nahi ditugu. Halaxe iruditu zaigu Zorutik proiektua, Galdera batzuk egin dizkiegu proiektuaren nondik norakoak ezagutzeko.

 

Zer da zorutik? Eta nortzuk osatzen duzue?

Zorutik proiektua Laura, Alvaro, Hegoa eta Iratik osatzen dugu. Urteak daramatzagu 0-3 zikloan hezitzaile gisa lanean eta haurren hazkuntzarako dugun ikuspegiak batzen gaitu. Esperientzia ezberdinetatik abiatuz elkarrekin zerbait sortzeko grina piztu zitzaigun eta Jolas eta Behaketa taldeak martxan jartzea erabaki genuen. Gure asmoa familiei haurren hazkuntzarako akonpainamendua eman eta tresna batzuk elkarrekin eraikitzeko gune bat eskaintzea da, haurren jolas autonomorako eta zaintzen garapenerako espazio bat sortuz.

Pikler-en ideietan oinarritzen duzue proiektua?

Gure proiektuaren oinarriak Emmi Piklerren ekarpenak dira. Pediatra honek egindako lana ezagutzeak inflexio puntu handi bat izan zen gure lan egiteko moduan. Ordura arte ohikoak ziren jarduerekin apurtzea suposatu zigun (adibidez, korroa, ariketa zuzenduak, haurrak hamaketan jarri, fardel aldaketari garrantzi gutxi eman…). Pikler-Loczy erakundetik egindako ekarpenak ezagutzeak batez ere gure lanaren gaineko hausnarketa sakona egitera eraman gintuen eta modu “automatiko” batean edota ohituraz egindako guztia kuestionatu eta hainbat galderen inguruan hausnartzera eraman gintuen: zeintzuk dira haurren benetako beharrizanak? zer egiten dut? zertarako? zer aldatu dezaket?…

Jaioberriek pasatzen dituzten etapa guztiak ondo ulertzen laguntzen gaitu. Eta hori guztia heldu bezala egiten dugun akonpainamendua modu egokiago batean egiteko ezinbestekoa da. Beraiekin ditugun harremanak kalitatezkoak eta osasuntsuagoak izatera garamatza.

Ideia guzti hauek ezagutzen gindoazela Budapesteko formakuntza batean bertan eskaintzen den familientzako jolas espazioa ezagutu genuen eta benetan interesgarria iruditu zitzaigun. Izan ere espazio honek familiekin zuzenean lan egitea ahalbidetzen du, hau da, haurren erreferentziazko pertsona garrantzitsuenekin. Proposamen hau Emmi Piklerren iturburuetako bat heltzea dela uste dugu, izan ere, umezurtz etxeko zuzendaritza hartu baino lehen, familiekin pediatra lanak egin zituen.

Budapesteko proposamenaz gain, antzeko beste esperientzia batzuk ezagutzeko aukera izan genuen Ecuadorren eta Bartzelonan. Horrela, oinarriei ondo helduta, gure eskaintza propioa perfilatuz joan ginen.

 

1946an ireki zuen Emmi Piklerrek “Loczy” etxea. Bere ideiek  gaur egungo testuinguruan balio dute?

Zalantzarik gabe, bai. Are gehiago esango genuke, gaur egungo testuinguruan oso beharrezkoa da ideia hauek zabaltzea.

Piklerrek egindako lan guztia haurren benetako beharretan oinarritu eta haurra subjektu aktibo denaren errekonozimenduzko ikuspegi batetik abiatzen da. Horretarako jarduera autonomoa, mugimendu askea, kalitatezko zaintzak, erritmo ezberdinekiko errespetua, gaitasun propioetan konfiantza,… lantzea proposatzen da. Guzti hau bideragarria izan ahal izateko, ezinbestekoa da helduok haurrekiko errespetuzko eta konfiantzazko begirada bat garatzea; horrela, modu askeago, erosoago eta egokiago batean garatu ahal izango dira. Izan ere, arreta, konfiantza eta errespetua jasotzean, segurtasun pertsonala eta autokontzeptu egokia sortuko dute beraien gaitasunetatik munduari aurre egin ahal izateko.

Behaketa da zuen lanaren oinarrietako bat eta  behaketa taldeak ere  antolatzen dituzue. Benetako behaketa egiteko prest gaude Gurasoak?

Zorutiketik Jolas eta Behaketa Taldeak antolatzen ditugu. Alde batetik, haurrek jolas eta jarduera autonomoa garatu dezaten baldintzak sortzen ditugu. Konfiantza osoa daukagu haurrek dituzten berezko gaitasunetan, eta uste dugu jolasaren bidez eta giro egokia izanik gaitasun hauek modu osasuntsu batean garatzen dituztela. Baina giro horren ezinbesteko baldintza bat helduon jarrera eta egoteko modua da. Horregatik planteatzen dugu behaketa aktiboa. Talde hauen proposamena helduok gure artean hitzik egin gabe eta haurren jardueran zuzenean esku hartu gabe behatzen egotea da. Haurrak egiteko gai diren gauza guztietan jartzen dugu arreta eta ez “oraindik” egiten edo lortzen ez dituzten gauzetan.

Uste dugu hasiera batean guraso eta helduontzat zaila izan daitekeela ariketa hau. Ohituta gaude etengabe gauzak egitera, eta bat-batean toki batera heldu non isilik eta “ezer egin gabe” egon behar zaren arrotza izan daiteke. Baina ikusten ari gara nola egoteko modu hau gurasoei beraien seme eta alabekin konektatzera eramaten dituen. “Izan beharko luketen” pertsonatik aldendu eta diren pertsona bezala ikustera daramatzatela, haur bakoitzak momentuan momentu duten gaitasunekin.

Honetaz gain, behaketa aktibo honek heldu bakoitzak bizi dugunarekin eta barnean dugunarekin konektatzera ere garamatza. Hau garrantzitsua da haurren beharrak eta gure behar propioak ezberdintzeko. Eta hau ere ariketa zaila da helduontzat, baina guztiz beharrezkoa familia baten barnean pertsona bakoitza subjektu aktibo bezala onartzeko.

 

Familiak from Ene Begirada on Vimeo.

Zeintzuk dira zuen esperientziatik, egungo sisteman bizi garen  gurasook ditugun behar nagusiak?

Gure esperientzian bizi izan dugunetik gurasoen bi behar nagusiekin topatu gara.

Batetik, euren haurren hazkuntzaren inguruko ziurtasun eza. Gure jendartean iritzi ezberdin eta kontrajarriak daude, eta askotan, esparru ezberdinetatik, gurasoei egin behar dutena esaten zaie. Zurrunbilo horretan guraso batzuk ziurtasuna galtzen dute eta bere senari begira baino gehiago besteek diotenari begira egoten dira. Kasu hauetan beharrezkoa ikusten dugu helduok hausnarketatik abiatzea, hau da, teoria, esperientzia, iritzi etab. ezberdinak ezagutzeaz gain, beraien familian eta inguruan hobeto datorkiena erabiltzea. Beraien buruarekin eta gertuko inguruarekin koherentzian datorrena aukeratzea. Beraien gaitasun propioetan sinestea eta konfiantza izatea. 

Bestetik, bizi garen sistemaren erritmotik aldentzeko behar handia ikusten dugu. Gure jendarteak duen helburu produktiboen erritmo arinak, eta lan munduan ditugun baldintzek ez datoz bat pertsonok ditugun benetako beharrizanekin. Haurrekin gaudenean bereziki konturatzen gara desoreka honetaz. Ezagutu ditugun guraso gehienentzat haur bat izateak orain arte bizi izan duten erritmo azkarrarekin apurtzeko beharra suposatu die. Gure bizimodua aldatzeko premia berezia sentitzen dugu. Pertsonok ditugun benetako beharrak gure bizitzaren erdigunean jartzeko eta behar “artifizialak” edo kapitalismoak sortutako horietatik aldentzeko.

Eta egungo sisteman bizi diren  haurren beharrak?

Inguru egokia eskaintzen badiegu, haurrek berez garatzeko gaitasun handia dute; beraz, haurrek duten behar nagusia “beraiek izaten” uztea da. Egungo sisteman haurrei “egitera” bultzatzen zaie, hau da, produzitzera; eta ez zaie “izaten” uzten. Hori ahalbidetzeko, helduok lan handia egin behar dugu. Haurren behar propioak aitortu eta inguru egokia eskaini behar diegu. Ildo honetan puntu ezberdinak aipatu ahalko genituzke: eguneroko zaintzetan lasaitasuna eta gozotasuna bermatu, mugimendu askea ahalbidetzeko inguru segurua eskaini, jarduera autonomorako haur bakoitzarentzat egokiak diren materialak eskuragarri jarri, mundua ulertzen laguntzeko muga argi eta logikoak finkatu, bizi ohiturak barneratzeko familia bakoitzaren ohiturak errespetatzera gonbidatu,…

Honez gain, haur bakoitza den modukoa aitortzearen beharra ikusten dugu. Haur oso txikiak izan arren, detaile txikietan bakoitzak duen izaera ikusi daiteke eta helduoi garen modukoak errespetatuak izatea gustatzen zaigun moduan, haurrek ere horretarako eskubidea izan behar dute.

 

Gure ustez jendartean bizi ditugun baldintza asko aldatzeko lanean jarraitu behar dugu, haur, gazte zein helduon beharrak eta bizitza bera erdigunean jarri ahal izateko.

Zein garrantzi ematen diozue jolasari?

Jolasa mundua ezagutzeko modurik ederrenetarikoa da. Jolas egiten duen pertsonaren adinaren, izaeraren eta beharren arabera, helburua ezberdina izan daiteke. Hori bai, jolasa plazerrarekin guztiz lotuta doala uste dugu,hau da, norbait jolastera behartzen dugun momentutik jolasa izateari uzten dio erabat.

Gure kasuan, lau hilabete eta bi urte bitarteko haurrentzako jolas espazioa eskaintzen dugula kontuan izanik, jolasa norberaren eta besteon gorputza, norberaren gaitasunak eta besteenak, inguruko materialak eta espazioa arakatu, ezagutu eta ulertzeko modua da. Hau pertsona bezala garatzeko ezinbestekotzat jotzen dugu.

 

Zorutik from Ene Begirada on Vimeo.