Haurrek, edoskitze etaparen ostean, etxean zegoena jaten zuten. XIX. mende amaieran hasi ziren haurrei egokituriko lehen elikagaiak sortzen. Ordura arte, ohikoena zen haurra amaren altzoan jarri eta elikagaiak amaren plateretik zuzenean ematea. Alegia, gaur egungo Baby Led Weaning (BLW) edo haurrak gidaturiko elikadura dena. Horixe dio Leire Azpiazu erizainak, Puntua aldizkarirako idatzi duen kolaborazioan. Eta elikadura osagarriari buruzko xehetasun hauek azaldu ditu bertan.

Esan du pixkanaka, gero eta elikagai gehiago agertzen hasi zirela haurrei zuzenduta; esne artifizialak izan ziren lehenak, eta, jarraian, zerealen ahiak sortu ziren, papillak. Emakumea lanean hastea eta, ondorioz, amagandik edoskitzea ezin mantentzea izan ziren horiek sortzeko arrazoietako batzuk.

Azken finean, elikadura osagarria ama-esnetik edota esne artifizialaz gain eskaintzen zaion elikadura da. Garrantzitsua da kontuan izatea, aukeratzen den edoskitze mota kontuan hartu gabe, urtebetera arte haurraren elikagai nagusia eta garrantzitsuena esnea dela, eta, beraz, hori izango dela haurraren elikagai nagusia.

Sei hilabetetik aurrera

Zergatik hasi behar da sei hilabeterekin?

Haurraren adinaz gain, bere garapena kontuan izan behar dugun beste puntu bat da. Garapenari dagokionez, haurrak baldintza batzuk bete behar ditu elikadura osagarria hartzen hasteko, eta horiek, orokorrean, adin horretatik aurrera betetzen dira. Egia da batzuek sei hilabete aurretik bete ditzaketela baldintza gehienak, baina sei hilabete izatea baldintzetako bat da.

Zergatik hasten dira batzuk lau hilabeterekin?

Orain dela gutxi arte, hori zen gomendioa. Eta gaur egun, generazioz generazio ematen den informazio askoren artean hau ere ematen da, eta, horregatik, askok lau hilabeterekin elikagai batzuk eskaintzea erabakitzen dute.

Gogoratu behar da sei hilabete bete arte haurra ez dagoela prest elikadura osagarria hartzen hasteko eta haurrarengan eragina izan dezakeela. Esaterako, eztarri-trabatzearen arriskua asko igotzen da adin honetan elikagaiak eskainiz gero, horretarako erabiltzen den metodoa kontuan izan gabe. Gainera, haurraren hesteak ez daude prest esneaz gaineko elikagaiak hartzeko, eta, sei hilabete aurretik emanez gero, alergiak izateko arriskua handitu egiten da. Bestalde, giltzurrunen garapena ere ez da ordura arte gertatzen.

Alergia arriskuaren inguruan askotariko iritziak daude elikagaiak lehen aldiz eskaintzen dizkiogunean. Batzuek hiru eguneko araua betetzea gomendatzen dute elikagai guztiekin; beste batzuek, ordea, diote nahikoa dela elikagai alergenikoekin bakarrik egitea. Alegia, alergia izateko probabilitate handiena duten elikagaiekin bakarrik egitea hiru eguneko araua.

Hiru eguneko araua

Zer da hiru eguneko araua? Elikagai bakoitza hiru egunean eskaintzea da, hori bakarrik. Hau da, lehen aldiz ematen diozun elikagai bakoitza hiru egunez eman behar diozu elikagai berri batekin hasteko. Ez dute hiru egunek jarraian izan behar, baina, hiru egun horiek amaitu arte, ezingo diozu beste elikagairik eman.

Bete beharreko baldintzak

Beraz, zeintzuk dira nire haurrak elikadura osagarria hartzen hasteko bete behar dituen baldintzak?

Adinaz gain, hauek dira zure haurrak bete behar dituen baldintzak. Askok uste dutenaren aurka, edozein metodotan bete behar diren baldintzak dira, era tradizionalean eta baita BLW eran.

  • Eserita mantentzea.
  • Estrusio-errefluxua desagertuta izatea.
  • Begi-esku-aho koordinazioa.
  • Janariarekiko interes aktiboa izatea.

Hori betetzen badu, zure haurra prest egongo da elikadura osagarria hartzen hasteko.

Saihestu beharrekoak

Azkenik, zalantza asko izaten da zein elikagairekin has daitekeen. Gaur egungo gomendioek diote edozein elikagairekin has daitezkeela. Baina badaude saihestu behar diren elikagai batzuk edo haurrari egokituta eskaini behar direnak.

Saihestu beharrekoak hauek dira:

  • Urtebetera arte: behi-esnea eta esnekiak, eztia, hosto berdedun barazkiak –espinakak, zerbak…–, arrain handiak, arroz edaria, azukrea, gatza, prozesatuak eta infusioak.
  • Esnekiak: bederatzi hilabetetik aurrera jogurt naturala ematen hastea posible da. Ez da egunero ematea gomendatzen.

Haurrari egokitu beharreko elikagaiak honako hauek dira:

  • Fruitu lehorrak: krema eskaintzea posible da eta sei hilabetetik aurrera eman ahal da. Adi! Krema eran ezin da koilaratik zuzenean eman. Osoan, 3–5 urtera arte ez ematea gomendatzen da, trabatzeko duen arriskuagatik.
  • Arrautza: ondo prestatuta eman behar da salmonellosi arriskuagatik.
  • Mandarina: ale txikiak direnez, trabatzeko arriskua dute; osoan eman nahi izanez gero, hobe da laranja eskaintzea.
  • Azenarioa eta saltxitxak: osoan eskainiz gero, beti luzetara moztuta emango diegu, hobe lau zatitan bada –makilatxo eran–. Ezin da borobilean ebakita eman, horrek trabatze arriskua asko igotzen duelako.

Gogoratu behar da elikadura osagarria hartzen hastean haurraren elikaduraren oinarria esnea dela eta urtebete bete arte lehenengo beti esnea eskainiko zaiola, eta, horren ostean, eskaini nahi diogun elikagaia. Inoiz ez du elikagai bat emateak esne-hartze bat ordezkatuko: osagarria da, eta ez ordezkoa.