Edozein adinarekin gerta daiteke zerbait kontrako eztarrira joatea, eta esan daiteke haur txikiekin bereziki zaindu beharreko arrisku bat dela. Haur txikien kolektiboa aipatuko dugu hemen, baina pertsona nagusiak alde batera utzi gabe; izan ere, adinean aurrera joandakoan ere agertzen dira arazoak kontrako eztarrira joandako elikagaiak edo likidoak direla-eta.
Umeetara itzulita, gurasoen eta hezitzaileen beldur handienetariko bat da elikagaiak kontrako eztarrira joanda sor daitezkeen arazoak, batez ere esnea ez den beste gauza batzuk probatzen hasten diren garai horretan. Elikagai berriak jaten ikasteko sasoia izateaz gainera joera dute aurkitzen duten guztia ahora eramatekoa, eta horrek ere ezuste bat baino gehiago ematen ditu sarri.

Zerbait kontrako eztarritik joaten denean aire-falta da sortzen den arazoa. Elikagai batek, likido batek edo objektu batek eztarriko aire-bidea oztopatzen du, eta horregatik sortzen da aire-falta.

Giza gorputzean zati komun bat dute ahotik uzkira doan digestio-bideak eta sudurretik zein ahotik biriketako albeoloetara doan arnasbideak: faringea. Eremu anatomiko hori bidegurutzea da; izan ere, horren amaieran, banantzen dira aire-bidea laringeari bidea emanez, eta digestio-bidea hestegorrirantz jarraituz.

Goiko irudian ikus daiteke argi: faringearen ondotik banantzen dira laringea –gorriz– eta esofagoa –horiz–.

Ohikoena da janaria faringetik pasatzea eta hortik hestegorrira, baina, batzuetan, gerta daiteke arnasbidera igarotzea eta trabatzea. Hori gertatzen denean, gorputzak mekanismo batzuk jartzen ditu martxan okerreko bidea hartu duen gaia faringera bueltatzeko. Mekanismo horietako batzuk dira eztula, goragalea eta berrahoratzea.

Eztulak eragiten duena da birikek barruan duten airea azkar eta indar handiz bidaltzea gorantz. Kasu gehienetan nahikoa izaten da trabatuta dagoen hori faringera itzul dadin. Eztul pare batekin konpondu ohi da arazoa.

Adi ibili behar dugu ordea eztul jarraitua agertzen bada. Eskaini arreta ume horri gerta daiteke-eta aire-bidea berriz zabaltzeko arazoak izatea. Larrialdietara jo behar da halakoetan edo 112 telefonora deitu behar da haurra ebalua dezaten.

Arrisku handiko elikagaiak

Trabatzeko arrisku handiena duten elikagai gehienek hiru ezaugarri nagusi hauetakoren bat edo bat baino gehiago betetzen dituzte: gogorrak dira, borobilak dira edo/eta zuntz handikoak dira. Hala, haurrei kosta egiten zaie horiek murtxikatzea eta irenstea.

Gogorrak izateagatik arriskutsutzat jotzen diren elikagaien zerrendan fruitu lehorrak nabarmentzen diren. Helduei ere, batzuetan, kosta egiten zaigu mastekatzea. Hori dela-eta, gomendio orokorra da haurrei ez ematea fruitu lehorrik ez eta ahosabaiaren kontra, hortzekin edo mihiarekin zanpatu edo txikitu ezin duten solidorik.

Kontuz, baita ere, borobilak diren elikagaiekin, eta batez ere azala dutenean. Mahatsak edo tomate cherryak sartzen dira kategoria horretan. Borobilak diren elikagaiekin gertatzen da haurrek bueltaka ibiltzen dituztela ahoan mastekatu ezinik eta, azkenean, osorik irensten saiatzen direla horrek faringean trabatuta gelditzeko duen arriskuarekin.

Zuntz handikoak diren elikagaiekin ere kontuz ibili behar da. Esaterako, urdaiazpikoarekin, ananarekin edo ganbekin. Oso ondo murtxikatu behar dira irentsi aurretik, eta haurren arazoa da ez dakitela zenbat denboraz mastekatu behar dituzten elikagaiak kontrako eztarrian arazorik ez eragiteko. Elikagai hauek, gainera, janari-bola bihurtzen dira ahoan mastekatu ostean eta eztarriko bidea hartzen dutenean litekeena da trabatuta gelditzea.

Beraz, saihestu behar diren elikagaien artean daude fruitu lehorrak, urdaiazpikoa, gozoki gogorrak, gozoki bigunak edo gominolak, mahatsak, cherry tomateak, gereziak, olibak, saltxitxak, poltsako patata frijituak, azenario eta sagar gordina, zuntz handiko okelak eta arto krispetak.

Lehen sorospenak

Inoiz gertu dugun haurtxo bati halakorik gertatuz gero saiatu behar dugu lasai egoten. Ez da erraza, baina eraginkorragoak izango gara, ziur. Gogoratu gorputzak badituela bere mekanismoak eta eztula eraginkorra izan ohi dela.

Hala ez bada, har daitezke neurri batzuk arnasbidea desblokeatzeko. Horien artean daude bihotz-biriketako bizkortze maniobrak. Beti da interesgarria lehen sorospenetan trebatzea. Asko dira doako formakuntza saioak eskaintzen dituzten erakundeak. Online ere hainbat daude lehenengo hartu-eman gisa erabiltzeko.

Horrekin batera komeni da 112 larrialdi zerbitzuetara deitzea, eta bertatik eskatutako informazioa lasai eta argi ematea.

Argazkiak: freepik