Kulunkari 2016an Durangon jaiotako elkartea da. Haur txikiak zituzten ama talde batek sortu zuen topagune bat izateko asmoz, baina iaz beste norabide bat hartu zuen proiektuak. Leticia Calvetek eta Arantza Maiztegik “hutsune nabarmen” bati irtenbide bat proposatu diote.

Kulunkari ez da hasieran zena. Zer egiten duzue orain?

Duela lau urte, urte bat eta bi arteko haurrak genituen ama talde bat batu ginen, eta Kulunkari elkartea sortu genuen. Batez ere elkartzeko eta elkarrengandik ikasteko beharra genuen, baina berriz ama izan ginen, eta ezinezkoa izan zen hura mantentzea; bakoitzak bere bidea hartu zuen. Halere, elkartea ez genuen desegin; egunen batean udal-espazioren bat edo dena delakoa eskatzeko utzi genuen, badaezpada. Baina iaz, Arantza Maiztegik eta biok bestelako familientzako espazioa eskaintzea pentsatu genuen; besteak beste, haur jaioberria galdu dutenei, haurdunaldia eten behar izan dutenei, edota galera baten ostean haurdun geratzea lortzen ez dutenei egiten diegu gerturatzeko proposamena.

Zerk batzen zaituzte Maiztegi eta zu?

Gaiaren inguruan interesa dugu. Bera psikologoa da eta ni gizarte langilea, eta antzeko formakuntzak jaso ditugu: familia- eta bikote-terapia, amaren osasun mentala jaiotza-inguruko etapan, edoskitzaroarekin lotutakoak… Eta behar handia zegoela ikusten genuen.

Nola sumatu zenuten premia hori?

Haurdunaldian edo erditzean haurra galdu duten gertuko amen istorioak ezagutzen genituen, eta arlo horretan arreta ematea falta zela esaten ziguten. Haurra izaten duzunean jarraipen handia egiten dizute osasun-zerbitzuetan, baina hiltzen denean, hiltzera doanean edo haurdunaldia eteterakoan, ez. Horregatik ekin genion Kulunkariren bide berriari. Gainera, ni ama naiz, 3 eta 6 urteko bi ume ditut, eta neuk ere istorio latzak biziak izan ditut.

Zure bizipenek ere eragin dute bide hau hartzerakoan, orduan?

Baietz esan daiteke. Lehenengo haurra izan ondoren depresioa izan nuen, eta ez ninduten lagundu, –eta oso argi zegoen depresioa zela–. Bigarren haurrarekin, berriz, jaioberrien unitatean egon nintzen eta hainbat gauza gertatu zitzaizkidan. Eta duela gutxi, hirugarren haurdunaldiarekin ezin izan nuen aurrera egin eta ebakuntza egin behar izan zidaten.

Tamalez, gainerakoak hobeto ulertzen laguntzen didaten bizipenak izan ditut. Egia da prestakuntza dudala eta ikasten jarraitzen dudala, baina bizipenik gabe, gauzak ulertzeko modua oso bestelakoa da; ikasketek prozesuak adimenetik ulertzeko baino ez dute balio.

Nolakoak dira bilerak?

Argi utzi behar da ez direla ikastaroak, formakuntzak edo terapia-saio gidatuak. Hilero elkartzen gara eta elkarri entzutea da kontua. Baina egia da funtzio terapeutikoa duela partekatzeak berak.

Aipatu duzu gabezia handiak daudela osasun sisteman. Adibiderik jartzerik bai?

Familia asko igaro dira taldetik, eta ondorio horretara iritsi gara; ziurtzat jotako gauza asko ez dira bermatzen gaur egun.  Esaterako, ospitaleetan protokoloak daudela irakurri dut maiz. Baina haurra hil zaien bi amak esan didate haien ospitalean ez zegoela nola jokatu zioen jarraibiderik.

Bestetik, protokoloei lotuta, esan behar da gehienetan oso zurrunak izaten direla eta ez direla egokitzen ama guztien beharretara. Adibidez, protokoloan esan dezake ona dela amak zendutako haurra ikustea, baina baliteke amak nahi ez izatea edo prest ez egotea. Batzuetan presio handia egiten da protokoloak dioena betetzeko, amaren gogoa eta nahia kontuan hartu gabe.

Familiek nola bizi dute zuen proposamena?

Behar desberdinak izaten ditu bakoitzak: azalpen bat aurkitzea, hitz egiteko eta entzuteko leku bat izatea… Eta horretarako antzeko esperientziak izan dituztenak batzea garrantzitsua izaten da. Izan ere, oraindik gizartean tabua dago, eta mina ematen duten jokabideak jasan behar izaten dira; adibidez, “oraindik gaztea zara” edo “baina ez zenuen ezagutzen” esaten dizutenean. Hori ez da gertatzen beste inor hiltzen denean… Egia da gaizki zauden une horretan dena gogaikarri egiten zaizula, eta zaila dela zer esan jakitea. Baina batzuetan ez da asko behar; “sentitzen dut” esatearekin nahikoa izan daiteke.

Hasieran beldurrez eta ezjakintasunez etortzen dira familiak, eta askok etorri aurretik galdetu egiten dute. Guk esaten diegu askotariko esperientziak dituzten familiak daudela: urte luzez haurdun geratzeko ahaleginetan ari direnak eta lortzen dutenean haurra galtzen dutenak, haurra galdu ondoren ez dutenak lortzen berriz ere haurdun geratzea… Eta bileretan ez dago zertan hitz egin behar, entzun ere egin daiteke bakarrik. Bakoitzak nahi duena.

Durango inguruko jendea egoten da bakarrik?

Ez. Hainbat herritatik etorri izan dira; baita Arabatik ere. Inguruan ez badago halako espaziorik, hona etortzen dira.

Momentu honetan jardunarekin jarraitzen duzue edo pandemiak etetera behartu zaituzte?

Irailean eta urrian ezin izan ditugu bilerak egin, baina asmoa jarraitzea da. Durangoko Andragunean egiten ditugu, eta segurtasun-arauak jarraituz, oraingoz, mantendu egingo ditugu.

Etiketak: