“Zazpi ordu lo egiten dituen nerabe batek bederatzi ordu lo egiten dituen baten aldean bereizmen matematiko erdia du”. Neurofisiologia klinikoan eta loaren medikuntzan aditua den Javier Albaresen hitzak dira. Nerabezaroan lo gutxi egitea gaitz arrunta dela dio. Uste du faktore ugarik hartzen dutela esku arazo horretan eta horiek osasunean dituzten ondorioei buruz ohartarazten du.

Antzerako ohartarazpenak egiten ditu Adolescencia Positiva-ko hezitzaile Diana Al Azem-ek. “Berandu lokartzen den nerabe batek produzitu dezakeen melatoninaren eta serotoninaren erdia galtzeaz gain, epitalamina sorkuntza ere nabarmen murrizten du. Ikasteko gaitasuna aktibatzen duen hormona da epitalamina. Hala, berandu oheratzen diren ikasleek ez dute informazioa gordetzen. Ez daude azalpenei adi”.

Mattew Walker doktoreak egindako ikerketa baten berri ematen du Al Azem-ek. “Behar adina lo ez egitearen ondorioak ikertu zituen Walkerrek. Konturatu zen ikasgai berdinekin eta ikaskuntza berdinekin 8 orduz lo egiten zuten ikasleak gai zirela 6 orduz lo egiten zuten ikaskideen bikoitza atxikitzeko (…) Walker doktoreak ondorioztatu zuen berandu oheratzen den pertsona batek ez duela burmuina garbitzen bukatzen. Hau da, aurreko eguneko epe laburreko oroitzapenek hor jarraitzen dute, burmuinari ez baitio denborarik eman REM ametsera iristeko, eta horrek garbitzen du gure burmuina”.

Lo gaudenean gertatzen dena

Ikerketa asko egin dira eta neurologoak bat datoz loaren garrantziaz hitz egiterakoan; izan ere, lo gaudenean gauza garrantzitsuak gertatzen dira.

1. Glinfatia-sistema ireki egiten da substantzia toxikoak desagerrarazteko. Substantzia horien pilaketak endekapenezko gaixotasunak eragin ditzake, hala nola parkinsona edo alzheimerra.

2. Melatonina askatzen da eta horrek Per 1, Per 2 eta Per 3 genak aktibatzen ditu. Gen horiek minbizi-mutazioak desaktibatzen dituzte.

3. Hazkuntzaren hormona askatzen da. Hormona horrek ez da bakarrik handitzeko, ehunak birsortu ere egiten ditu.

Formakuntza nerabeei, gurasoei eta hezitzaileei

Javier Albares doktoreak formakuntza ezinbestekoa dela uste du, eta eskoletan ematea proposatzen du. “Ikasleak, irakasleak eta familiak loaren garrantziaz ohartarazi behar dira. Gai honetan hezi behar ditugu belaunaldi berriak”.

Bestelako neurriak ere proposatzen ditu eskoletarako. “Ideia ona al da astelehenetan azterketa bat jartzea? Eta matematika lehen orduan izatea?”.

Goizeko lehen orduan irakasgai gogorrenak saihestu behar direla uste du.
“Nerabeak arreta gutxiagorekin eta kontzentrazio gutxiagorekin daude. Proba horiek guztiak egin ziren Gonzalo Pin doktorea buru zela Europa mailan egindako ikerketa batean. Hiru ikastetxe aukeratu ziren eta halako neurriak ezarri ziren bertan. Ikasturte amaieran ikusi egin zen emaitzetan; ikasleak osasuntsuago eta zoriontsuago egoteaz gain, kalifikazioetan puntu bat igo zuten gora, batez beste”.